De tirannie van positieve psychologie

Tegenwoordig horen we ze werkelijk overal. Je weet wel, van die populaire uitdrukkingen die bedoeld zijn om anderen te motiveren, maar die vaak niets meer voorstellen dan publiciteitsslogans. In plaats van te helpen, zorgen ze er juist voor dat we onszelf de schuld geven van onze problemen. Dit is de tirannie van positieve psychologie, met name de stijl die ook wel coachen wordt genoemd.

Coachen is geen psychologie, en je hoeft geen psycholoog te zijn om een coach te kunnen worden. Deze trend vindt zijn oorsprong in de reclamewereld en zoals de naam al doet vermoeden, is een coach net een persoonlijke trainer, een motivator die zogenaamd jouw maximale potentie in je naar boven moet halen, zonder jouw zelfvertrouwen in gevaar te brengen.

Positieve psychologie is niet alleen een reeks uitdrukkingen die bedoeld zijn om het moraal van het publiek te vergroten. Het is bedoeld om ons te leren om ons leven op een positieve manier te leiden, zonder het bestaan van negativiteit te ontkennen.

Toch denken sommige mensen dat coachen en positieve psychologie hetzelfde zijn, door gebruik te maken van uitdrukkingen die, als ze letterlijk zouden worden genomen, erg tiranniek kunnen worden, omdat ze niets anders doen dan het probleem tijdelijk verdoezelen. We geven even een paar voorbeelden van dit soort uitdrukkingen en hoe deze binnen de positieve psychologie gezien zouden worden:

Klaag niet

Klaag niet, het leven is een en al zonneschijn als je dit maar wilt. Als je elke ochtend wakker wordt met een glimlach op je gezicht, dan zal alles goed verlopen. Dat alles goed verloopt is namelijk duidelijk een keuze waar jij volledige controle over hebt. Door op deze manier te denken, zul je met de kracht van je geest alleen maar positiviteit naar je toe trekken en de negativiteit en giftigheid die jou kan belemmeren verjagen. Sterke mensen klagen nooit. Je wil toch niet zwak overkomen… of menselijk!

Dit soort voorbeelden, die misschien vrij extreem lijken, kun je zo in het echte leven tegenkomen. Binnen de context van de authentieke positieve psychologie, zou het beter zijn om te zeggen ‘probeer geen genoegen te nemen met geklaag.’ Geen genoegen nemen met geklaag stelt je in staat om het bestaan van negativiteit te erkennen, waardoor je de kans krijgt om te proberen om een oplossing te vinden. Dit is iets heel anders dan jezelf mee laten slepen en doen alsof het probleem helemaal niet bestaat.

We hebben allemaal wel eens iets meegemaakt dat kwetsend of storend was, maar dat we toch in staat waren op te lossen. Als je het zelf in de hand hebt om het probleem te erkennen en uit je leven te bannen, dan heb je geen enkele reden om ermee rond te blijven lopen alleen maar omdat je het beeld hoog wilt houden dat je altijd maar gelukkig bent. Het belangrijkste is om gelukkig te zijn, en soms moet je om hierin te kunnen slagen negativiteit bestrijden, en het soms zelfs uitdrukken.

Gebruik humor en liefde wanneer je geconfronteerd wordt met de negativiteit van anderen

Als je partner in een slechte bui is, zoen hem dan en vertel hem moppen. Het is jouw taak om het slechte humeur van anderen te pikken met een glimlach op je gezicht; je wilt hun dag toch niet verpesten. Jouw dag kunnen ze niet verpesten omdat jij altijd gelukkig bent. Onthoud dat door te glimlachen alles op magische wijze zal worden opgelost.

Deze affirmatie probeert je er duidelijk van te overtuigen dat je jezelf onderdanig moet opstellen naar anderen toe, en dat je je eigen negatieve emoties moeten laten verdwijnen. Deze affirmatie maakt je wijs dat jouw behoeften niet jouw prioriteit zijn, omdat die ander veel belangrijker is. Dit is echter verre van waar; jij zou zelf altijd het meest belangrijk moeten zijn voor jezelf. Van jezelf houden en in staat zijn om je gevoelens uit te drukken is belangrijk.

Anderen laten weten hoe je je voelt, of dit nu goed of slecht is, is zeer belangrijk. Hier assertief in zijn maakt jou geen zeurpiet. Niemand zou jou het recht mogen ontnemen om jezelf te zijn, zowel in goede tijden als in slechte tijden.

Houd onvoorwaardelijk van anderen

Wanneer iemand iets slechts doet, dan komt dit doordat hij gewoon niet beter wist, of omdat zijn innerlijke kind hem voor de gek hield. Vergeef alles en iedereen zonder er ook maar iets voor terug te vragen, mensen zijn nu eenmaal impulsief. Ze zijn niet rationeel, en daarom zou je ook niet van streek mogen raken als ze zich gedragen alsof ze boven je staan of wanneer ze misbruik van je maken.

In werkelijkheid zijn mensen echter wel rationeel, en handelen ze vrijwel altijd bewust. Ook al is het misschien niet altijd zo dat ze je bewust pijn willen doen, is het aan jou om in te schatten of ze je manipuleren of dat ze gewoon onnadenkend waren en het niet zo bedoelden. Vertrouw op je instinct en erken de mensen die oprecht van je houden, maar erken ook de mensen die misbruik van je willen maken. Vergeet niet dat wolven zich kunnen kleden in schaapskleren, maar dat dit betekent niet dat ze hierdoor minder echte wolven zijn.

Ware positieve psychologie

Ware positieve psychologie zal er niet voor zorgen dat je onderdanig wordt of je overal schuldig over voelt. Het zal je eerder helpen om je sterker te maken wanneer je geconfronteerd wordt met tegenslag. Het ontkent niet dat er problemen bestaan, maar het helpt je om deze problemen onder ogen te komen en ze op een andere manier aan te pakken, een manier die meer gericht is op jouw eigen gevoel van welzijn.

Positieve psychologie probeert de moeilijkheden in jouw leven niet weg te toveren of te domineren met eenvoudige slogans. Het streeft ernaar om toe te geven dat het leven inderdaad lastig is, maar dat de manier waarop je het onder ogen komt bepaalt hóe lastig het is. Of in de woorden van een beroemde Amerikaanse schrijver: