Therapieën van de contextuele psychologie
Als je psychologische hulp zoekt, is het belangrijk om te weten welke benadering je therapeut zal hanteren. In feite is psychologie een heterogene wetenschap die veel verschillende perspectieven omvat , elk met zijn eigen concepten en technieken. De laatste jaren heeft de tak van de contextuele psychologie de meeste groei doorgemaakt. Bovendien ondersteunen meerdere studies de effectiviteit ervan.
Door de geschiedenis heen is de psychologie van filosofisch gebaseerd naar meer empirisch en pragmatisch gegaan. In de loop der tijd zijn gedrags- en cognitieve therapieën tot hun recht gekomen. Tegenwoordig worden de zogenaamde derde generatie (of contextuele) therapieën voorgesteld als enkele van de meest valide alternatieven. Ze gaan uit van een meer holistische kijk op het individu.
Contextuele psychologie
Contextuele psychologie beschouwt het individu in relatie tot zijn omgeving en omgeving. Het geeft namelijk relevantie aan hun sociaal-culturele en communicatieve context, rekening houdend met het feit dat hun vitale situatie en verbinding met de omgeving belangrijk zijn om veranderingen te begrijpen en te bereiken.
Dit in tegenstelling tot eerdere benaderingen, die zich richtten op specifieke symptomen en hoe die te veranderen. Men besteedde vooral aandacht aan het individu, zijn gedachten, gedragingen en reacties. Het belang van de globale context waarin zij zich bevonden werd echter niet geschetst.
De belangrijkste kenmerken van de contextuele psychologie
De contextuele psychologie onderscheidt zich door aandacht voor de volgende elementen.
- Bij het analyseren van een probleem, ongemak of trend kijkt de contextuele psychologie naar de functie die het vervult. Met andere woorden, de effecten, gevolgen, of de resultaten die eruit voortvloeien.
- Het genereert mentale associaties tussen verschillende aspecten van de werkelijkheid. Deze associaties worden complexer naarmate we groeien en geven aanleiding tot onze manier om de wereld te zien en te begrijpen. Als deze associaties te star of onpraktisch zijn, ontstaan er moeilijkheden.
- Werk dat gericht is op waarden en persoonlijke doelen wordt bevorderd. Dit ongeacht het specifieke probleem of ongemak.
- Het doel is niet om het specifieke symptoom op te lossen, maar om de levenssituatie van het individu en zijn relatie met de omgeving te verbeteren.
- Er wordt groot belang gehecht aan taal. Dat komt omdat het ons helpt onze ervaringen te moduleren.
- De relatie tussen therapeut en patiënt speelt een belangrijke rol in de verandering.
- Het valideren en legitimeren van symptomen, alsmede het bevorderen van een beter begrip ervan, is een centraal onderdeel.
- In plaats van afwijzen en ongemak tot elke prijs proberen te vermijden, worden acceptatie en een verandering van visie ten aanzien van het probleem bevorderd.
Therapieën binnen de contextuele psychologie
Kortom, de contextuele psychologie probeert niet ‘defect’ gedrag te genezen of te corrigeren. Zij begrijpt dat elk individu coherent handelt op basis van zijn context. Dit bepaalt het gedrag. Men zoekt dus naar een verandering van perspectief die het individu in staat stelt vrede te hebben met wat hij ervaart in plaats van ertegen te vechten.
Binnen deze benadering zijn er verschillende therapieën, ook wel derdegeneratietherapieën (Engelse link) genoemd. Hoewel er meerdere varianten zijn, zijn de volgende enkele van de meest bekende en relevante:
Mindfulness
Meer dan therapie is mindfulness een activiteit of techniek die deel uitmaakt van verschillende therapeutische processen. De term zouden we kunnen definieren als volledig bewustzijn.
Het duidt op een toestand van aandacht voor het heden zonder oordeel. Met andere woorden, het omvat een reeks oefeningen die ons helpen te observeren wat er met ons gebeurt, zowel intern als extern, met acceptatie en aanwezigheid.
Dankzij regelmatige beoefening van mindfulness kunnen we onze manier van waarnemen van gebeurtenissen, ervaren van onze emoties en reageren veranderen.
Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
De basis van deze therapie is de acceptatie van onze eigen gedachten, emoties en gewaarwordingen. Het betekent dat we ze ervaren zonder te proberen iets te doen om ze te laten verdwijnen. In feite lukt het ons, door ons eenvoudigweg te verbinden met deze interne elementen, om ze te recontextualiseren en vervolgens stoppen ze met het genereren van ongemak.
Men bevordert het commitment-element door het doorvoeren van de noodzakelijke veranderingen. Het is vooral gericht op handelen in samenhang met de waarden van elk individu.
Dialectische gedragstherapie (DGT)
Dialectische gedragstherapie werd bedacht (en wordt vooral gebruikt) bij de behandeling van borderline persoonlijkheidsstoornis (BPD). Cliënten trainen in sociale vaardigheden om hun relaties en hun emotieregulatie te verbeteren.
Functioneel analytische psychotherapie
Deze benadering werkt onder andere met alles wat er gebeurt binnen het kader van het consult en in de relatie patiënt-therapeut. Het is het verband zelf (en de klinische context) die men gebruikt om ‘klinisch relevant gedrag’ te ontlokken. Dit zijn percepties, emoties en verbalisaties met grote betekenis, en waaraan zowel therapeut als cliënt werken om verandering te bereiken.
Kortom, de contextuele psychologie bevordert een holistische en alomvattende kijk op het individu in relatie tot zijn omgeving. Er wordt geanalyseerd en aan gewerkt op een gecontextualiseerde en niet-geïsoleerde manier.
De van deze benadering afgeleide interventies zijn effectief gebleken (Engelse link) bij de behandeling van diverse psychische stoornissen. Daarom is het waarschijnlijk dat hun relevantie de komende jaren zal blijven toenemen.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Dimidjian, S., Arch, J. J., Schneider, R. L., Desormeau, P., Felder, J. N., & Segal, Z. V. (2016). Considering meta-analysis, meaning, and metaphor: A systematic review and critical examination of “third wave” cognitive and behavioral therapies. Behavior therapy, 47(6), 886-905.
- Kahl, K. G., Winter, L., & Schweiger, U. (2012). The third wave of cognitive behavioural therapies: what is new and what is effective?. Current opinion in psychiatry, 25(6), 522-528.