The Banshees of Inisherin: de ondergang van een vriendschap
Ze zeggen dat het einde van een vriendschap evenveel pijn kan doen als het einde van een relatie. De nieuwste film van de Anglo-Ierse regisseur, Martin McDonagh, onthult juist dit feit. Dezelfde regisseur die ons in 2017 het onvergetelijke Three Billboards Outside Ebbing, Missouri bracht, geeft ons ditmaal een verhaal dat, hoewel het grenst aan zwarte komedie, op de rand van tragedie danst.
In feite heeft The Banshees of Inisherin verschillende prijzen gewonnen en is het de favoriet om de Oscar voor beste film te winnen bij de 95e Academy Awards. Het is niet moeilijk te zien waarom.
Zowel het script als de acteurs boeien en de actie is zorgvuldig gecomponeerd. Bovendien is er prachtige fotografie en voortreffelijke regie. Het doet inderdaad denken aan de klassieke David Lean en John Ford films.
Dit is een productie waarmee we ons allemaal, op de een of andere manier, kunnen identificeren. We hebben tenslotte allemaal wel eens te maken gehad met verbroken vriendschappen. De film ademt ook de verstikking en onderdrukking die kleine steden veroorzaken, ruimtes die de geest en zelfs de verwachtingen van individuen aantasten.
“Dit gaat niet over Inisherin. Het gaat over een saaie man die een andere man met rust laat, dat is alles.”
–The Banshees of Inisherin, 2022–
The Banshees of Inisherin, the island of dissatisfaction
Het feit dat Martin McDonagh toneelschrijver is, brengt een delicater, emotioneler en diepgaander type verhaal in zijn producties. In deze film is zijn keuze van acteurs perfect.
Brendan Gleeson speelt Colm, een beschaafde, muziekliefhebbende man van in de zestig die te maken heeft met een diepe existentiële crisis. De tijd glijdt van hem weg en hij verlangt ernaar iets waardevols achter te laten in de wereld.
Colin Farrell speelt Pádraic, een melkboer. Hij is een eenvoudige ziel die urenlang kan praten over de uitwerpselen van zijn paard. In feite is zijn leven gericht op drie elementen: zijn intelligente zus, zijn ezeltje en zijn vriend Colm. Drie dimensies die hij uiteindelijk verliest, tot zijn wanhoop.
Colm is een man die, het einde van zijn leven ziende, besluit zich te wijden aan kunst, diep nadenken en creativiteit. Daarom besluit hij zijn vriendschap met Pádraic, een ziel die nu te simpel voor hem is, te verbreken.
“Misschien houdt hij niet meer van je”
The Banshees of Inisherin speelt zich af op een klein eiland voor de westkust van Ierland in 1923. Het duurt niet lang voordat we ons emotioneel verbinden met het karakter van Pádraic.
Wanneer hij aanklopt bij het huis van zijn vriend Colm en deze hem niet antwoordt, ondanks dat hij binnen aan het roken is, maakt hij zich zorgen. Het is immers tijd om naar de pub te gaan om bier te drinken; een ritueel dat plotseling verbroken is.
“Misschien vindt hij je gewoon niet meer leuk,” merkt zijn zus Siobhán op. Een voorgevoelige zin die, helaas voor Pádraic, waar blijkt te zijn. De waarheid is dat zijn vriend heeft besloten hem uit zijn leven te verwijderen, omdat hij vindt dat hij hem niets brengt.
Hij ziet zichzelf aan de afgrond van zijn eigen bestaan en besluit, nadat hij de balans heeft opgemaakt, dat hij zich op belangrijker aspecten van zijn leven moet richten.
Pádraic is echter niet in staat deze breuk en onverklaarbare afstand te accepteren. Onwillig om zich uit Colm’s baan te verwijderen, lokt hij verschillende situaties uit die vaak grenzen aan het groteske en zelfs het tragische. Hoe kan hij accepteren dat iemand die een dag geleden nog zijn vriend was, hem plotseling mijdt en bekritiseert om zijn eenvoud?
De mislukte hoop in Inisherin
Het probleem met kleine steden is dat iedereen wil ontsnappen, maar dat weinigen dat ook werkelijk doen. Zij die blijven raken verstikt en worden verzwolgen in verdriet. Het is gemakkelijk aan te voelen dat Colm een personage is dat aan een diepe depressie lijdt (Engelse link). In feite begrijpt Pádraic dat zijn gedrag de bron is van zijn verdriet.
Hij vertelt zijn zus echter dat wat zijn vriend moet doen hetzelfde is als iedereen in Inisherin, zijn spijt en ongeluk voor zichzelf houden. “Duw het naar beneden, net als de rest van ons”, dringt hij aan. Maar, hopeloosheid is als de zeemist die van de kliffen naar het eiland opstijgt. Het verzadigt alles, ook de geest van de mensen.
De jonge Dominic is een ander opmerkelijk personage. Hij is een jongeman die verlangt te ontsnappen aan de wreedheid van zijn vader (de plaatselijke Garda) en een relatie te hebben met Siobhán, de briljante zus van Pádraic.
Ondertussen verlangt Siobhán er ook naar om Inisherin te kunnen ontvluchten en niet te eindigen zoals de meeste inwoners. Dit zijn zielen met pijn, die dromen van iets dat nooit zal gebeuren.
Alle personages op het eiland Inisherin zijn gebroken en hopeloos, behalve Pádraic. Zijn leven was gelukkig totdat zijn beste vriend niet meer met hem praatte.
De tragische schoonheid van het leven vervat op een eiland
Deze film brengt ons meer dan alleen het verhaal van een breuk in een vriendschap tussen twee mannen. De breuk is eigenlijk een tragedie. Kijkers aarzelen niet om zich aan de ene of de andere kant te plaatsen: de vriend die weg is of degene die achterblijft. Wie begrijpen we meer? Mogelijk geen van beide, maar allebei evenveel.
Elke actie heeft echter gevolgen en Colm’s besluit om Pádraic in de steek te laten maakt voor even een einde aan diens aangeboren goedheid. In feite zint de eenvoudige ziel van Inisherin op wraak, zoals voorspeld door de oude mevrouw McCormick. Herinnerend aan de sombere personages uit Bergman’s The Seventh Seal, zullen er twee doden vallen.
Het leven op een klein Iers eiland in de jaren twintig brengt het verhaal van vele zielen met zich mee. Sommigen zullen erin slagen het eiland te ontvluchten en een hoopvolle toekomst tegemoet gaan.
Anderen, de meerderheid, zullen veroordeeld blijven en een stuk land bewonen met echo’s van de IRA, waar frustraties nog steeds in bier worden verdronken en niemand over zijn verdriet spreekt. In plaats daarvan worden emoties uitgedrukt door het spelen van een viool.