Russian Doll: nihilisme, satire en de hedendaagse samenleving
Russian Doll is een van de nieuwste Netflix-series met Natasha Lyonne in de hoofdrol, die samen met Amy Poehler en Leslye Headland ook debuteert als filmmaker. De serie beweegt zich tussen satire, komedie en zwarte humor, maar snijdt ook veel diepere kwesties aan. De waarheid is dat je enigszins vreemde en verwarrende sensaties zult ervaren.
De korte afleveringen ervan houden het ritme en werken in een lus die de aandacht van de kijker trekken. Als je de eerste aflevering hebt bekeken, weet je niet of je verder moet gaan of niet. Je weet niet zeker of het de hele tijd een lus zal zijn of dat de plot op een gegeven moment een radicale wending zal nemen. En dat is precies wat je aan het scherm gekluisterd houdt: onzekerheid.
Nadia is een jonge New Yorkse die net 36 is geworden. Ze is programmeur, werkt in de wereld van videospelletjes, en heeft problemen met verslavingen. We zien haar op haar verjaardagsfeestje, maar niet voor lang, want Nadia sterft diezelfde avond plotseling. Maar het verhaal eindigt daar niet, het gaat verder en keert terug naar het exacte punt waar het allemaal begon: haar verjaardagsfeest.
Gaan we een eindeloze lus zien waarin Nadia sterft en weer tot leven komt? Ja en nee, want Nadia herinnert zich dat ze gestorven is en ze krijgt te maken met verschillende parallelle eindes.
Ondanks de structuur onthult de serie informatie en dompelt ons onder in verschillende avonturen die voortdurend spelen met onze geest, waardoor we vragen stellen bij wat we zien. In een soort oneindig en humoristisch feest is Russian Doll een interessant avontuur dat speelt met leven en dood.
Russian Doll: het karakteriseren van een samenleving
Hoewel de promotie ervan niet erg in het oog sprong, is de waarheid dat de serie al de nodige lof heeft geoogst. Op de website Rotten Tomatoes, die enkele van de meest relevante recensies verzamelt, staat Russian Doll al bijna op 100% goedkeuring, een zeer significant cijfer.
Russian Doll neemt redelijk wat risico’s. Het begint met het bovennatuurlijke om de werkelijkheid te schilderen. De serie speelt zich af in New York City, een emblematische stad die als toneel heeft gediend voor vele series en films.
Het stedelijke model, kosmopolitisch en met een uitgestelde koopkrachtige jeugd, lijkt perfect te passen in deze stad. Om in een stad als deze te wonen, heb je meer nodig dan een stabiele baan.
De bohemian lifestyle is tegenwoordig niet meer beperkt tot goedkope appartementen waar kunstenaars van allerlei pluimage wonen.
De creativiteit heeft nu andere plaatsen bereikt, zoals het internet of de wereld van de videospelletjes, en de excentriciteiten spelen op een bepaalde manier in op de consumptie. Dit kan echter behoorlijk tegenstrijdig zijn, want wat we in de serie zien, beantwoordt aan dit nieuwe levensmodel.
In tegenstelling tot andere series, zoals Sex and the City, waarin het leven van moderne, onafhankelijke vrouwen met koopkracht werd geïdealiseerd, bewegen de vrouwen van Russian Doll zich erg af van conventionaliteit.
Een leven dat grenst aan nihilisme
Nadia is charismatisch, rookt dwangmatig, neemt drugs wanneer ze maar kan, en gaat zelden naar haar werk. Toch kan ze zich een appartement veroorloven waar ze alleen woont en heeft ze geen financiële problemen.
Ook haar vrienden houden zich verre van conventies, hun leven vloeit tussen orgieën, feesten en allerlei andere excentrieke activiteiten. Ondanks het feit dat ze volwassen zijn, getuigen veel van hun houdingen van een zekere kinderlijkheid.
Het is een manier van leven die grenst aan nihilisme, in een stad die veel te hectisch is en bewoond wordt door mensen die, net als Nadia, plezier halen uit de excessen van het leven.
Het feit dat de personages roken is iets waarvan je je op het eerste gezicht misschien niet bijzonder bewust bent. Het lijkt misschien een eenvoudig middel om deze levensvisie te ondersteunen, maar is in feite totaal baanbrekend. Tegenwoordig vinden we nauwelijks nog een Amerikaanse serie waarin tabak een relevante rol krijgt. Zeer weinig series associëren het personage onmiddellijk met tabak.
De lusvorm tussen leven en dood, de verslavingen en de houding van de personages creëert een zeer actuele samenleving en versterkt het idee van nihilisme.
De personages geloven dat niets er te veel toe doet. We gaan allemaal dood en de gevolgen van onze daden moeten ons niet storen. Om die reden nemen de personages een zekere hedonistische levenshouding aan. Als morgen van geen belang is, zeggen ze, waarom dan niet roken, high worden en plezier de vrije loop laten?
Nadia, achter het pantser
Deze ideeën en deze manier van leven beginnen echter af te brokkelen. Nadia begint zich te realiseren dat haar daden en haar beslissingen gevolgen kunnen hebben in de toekomst.
Deze lus gaat verder dan leven en dood en eindigt met het opbouwen van diverse werkelijkheden of mogelijkheden die voortvloeien uit Nadia’s daden. Als ze sterft en terugkeert naar het beginpunt, dan is er zeker iets dat ze niet goed doet.
Nadia zal, op een grappige manier, een hele reeks doodsvallen moeten overwinnen, van trappen, tot auto’s, tot gaslekken. Dit om zo lang mogelijk in leven te blijven en al haar problemen te kunnen oplossen. Wat een grap van het lot leek, begint zinvol te worden. We beginnen nieuwe kanten van Nadia te ontdekken om uiteindelijk te beseffen dat ze niet alleen staat in dit eigenaardige avontuur.
De verschillende “ontwakingen” doen sterk denken aan de film Groundhog Day. Ze helpen de kijker dieper in Nadia’s persoonlijkheid te duiken.
Het personage heeft bepaalde overeenkomsten met de actrice die haar speelt, de charismatische Natasha Lyonne. Lyonne leed aan ernstige verslavingsproblemen en bevond zich, net als Nadia, meerdere malen op het randje van de dood.
In werkelijkheid dienen de loops om de verschillende lagen waaruit de persoonlijkheid van de hoofdpersoon bestaat op te bouwen, of te ontdekken. Een reeks interne conflicten, stemmen uit het verleden en herinneringen hebben een deuk geslagen in de Nadia die we op het scherm zien.
Nadia: de Russian Doll
Onder een uiterlijk beeld van excentriciteit, verslavingen en verbaal geweld gaat veel meer schuil. Nadia is onstabiel en, zoals de titel van de serie uitlegt, lijkt ze nogal op een Russische pop. Haar eigen achternaam, Vulvokov, roept Russische wortels op en het idee van de pop wordt geassocieerd met de matroesjka pop.
Matroesjka-poppen, ook wel baboesjka-poppen genoemd, zijn die beroemde sets houten poppen van afnemende grootte. Ze passen perfect in elkaar. Ze worden minder gedetailleerd naarmate ze kleiner worden, allemaal verborgen in de grootste pop.
Nadia is, net als een matroesjka, niet alleen wat we zien. Ze bewaart ook veel “kleine Nadia’s” en verschillende stemmen uit haar verleden. Deze groep “Nadia’s” is in conflict en kan het niet met elkaar eens worden, waardoor het onmogelijk is een Nadia te creëren die in harmonie is met zichzelf.
Daarom zal elk van haar “ontwakingen” ons aanwijzingen geven over de echte Nadia, en zal ze moeten afrekenen met haar verleden en die harmonie vinden.
Kortom, Russian Doll is een enorm vermakelijke serie. Het is in staat om in enkele seconden van het tragische naar het komische te reizen. Het lacht om alles, spot met verschijningen, en reist naar de diepte en complexiteit van de menselijke ziel.