Psychologische behandeling voor ADHD bij kinderen
ADHD is een stoornis die in de kindertijd begint. Het bestaat uit een hardnekkig gedragspatroon van gebrek aan aandacht, hyperactiviteit en impulsiviteit. Deze gedragingen kunnen vaker voorkomen en intenser zijn, afhankelijk van de leeftijd en ontwikkeling van het kind.
Bovendien kan de aandoening hun prestaties en dagelijkse activiteiten aanzienlijk verstoren. Daarom is het belangrijk om meer te weten te komen over de psychologische behandeling van ADHD bij kinderen.
ADHD komt voor bij tussen de drie en zeven procent van de schoolgaande jeugd. Daarom wordt het beschouwd als een probleem voor de volksgezondheid. Kinderen met deze stoornis hebben een grotere kans op falen op school. Daarnaast hebben ze gedragsproblemen en vinden ze het moeilijk om sociale familiebanden te ontwikkelen.
ADHD ontstaat zelden vanzelf. Meer dan 85 procent van de patiënten met deze stoornis heeft namelijk ook een andere aandoening. Bijna 60 procent heeft bijvoorbeeld twee comorbiditeiten. De meestvoorkomende zijn de oppositioneel-opstandige gedragsstoornis, angststoornissen en gedragsstoornissen.
Voor psychologische behandeling van ADHD
Behandeling van ADHD moet multimodaal en geïndividualiseerd zijn. Bovendien moet er rekening worden gehouden met zowel de patiënt als zijn familie. Bovenal is het doel het verminderen van de symptomen, de complicaties en eventuele negatieve gevolgen.
Multimodale en/of gecombineerde behandeling voor ADHD omvat drie benaderingen: farmacologische behandeling, cognitieve gedragstherapie en psycho-educatieve behandeling (met ouders en leerkrachten).
De algemene filosofie van cognitieve gedragstherapie is om het positieve te belonen in plaats van het slechte te straffen. Daarnaast worden zelfcontroletechnieken, sociale vaardigheden en probleemoplossingstechnieken aangeleerd.
De doelen van de behandeling
Bij kinderen tot 6 jaar met ADHD richt de behandeling zich meestal op het trainen van hun ouders. Bij oudere kinderen combineert oudertraining echter cognitieve gedragstherapie met zelfinstructie en soft skills. De doelen van cognitieve gedragstherapie zijn:
- Zelfregulatie.
- Beheersing van prikkelbaarheid.
- Verbetering in communicatie.
Training voor ouders bij de behandeling van ADHD bij kinderen
Het belangrijkste is dat de psycho-educatieve module van de training ouders betrekt en hen informatie geeft over ADHD. Het creëert en motiveert ook positieve gevoelens voor het kind. Tot slot geeft het hen strategieën om problemen op te lossen en de gezinsomgeving te verbeteren.
Ouders kunnen in groepsverband of individueel trainen. Verschillende onderzoeken hebben echter aangetoond dat groepstraining effectiever en efficiënter is. Met deze training leren ze de volgende technieken:
Versterking en bestraffing
- Aanmoediging en versterking van positieve houding en gedrag bij het kind.
- Onderdrukken van negatief gedrag.
- Na het leren gebruiken van versterking en onderdrukking, kunnen ze de techniek van differential reinforcement of low rates (DLR) gebruiken.
Token economy
De token economy werkt beter als:
- De regels duidelijk zijn.
- Ze token economy combineren met versterking, onderdrukking en responskosten.
- De kinderen op elk moment weten wat ze moeten doen en hoe ze het moeten doen.
Overcorrectie
- Restitutionele overcorrectie. Dit betekent dat ze het kind of de leerling vragen om de schade die ze hebben aangericht te herstellen. Het gaat om het corrigeren van de negatieve effecten van slecht gedrag. In feite om dingen terug te brengen naar hoe ze waren of te verbeteren.
- Door herhaling of positieve bekrachtiging. In dit geval herhaalt het kind een positief gedrag als alternatief voor het gedrag dat hij eerder vertoonde.
Training van de leerkrachten
Leerkrachten hebben bovenal specifieke ondersteuning nodig om met kinderen met ADHD om te gaan. In feite lijkt het basisschema van oriëntatieprogramma’s voor leerkrachten erg op dat voor ouders. De doelen zijn hier echter gericht op schoolregels, schoolwerk en sociale competentie.
Hieronder volgen de fasen van de training voor leerkrachten.
Leerkrachten instrueren over ADHD
- Weten wat ADHD is, helpt om vooroordelen over gedrag te veranderen.
- De speciale behoeften van leerlingen met ADHD begrijpen.
Hen gedragsveranderingstechnieken aanleren
- Technieken om het juiste gedrag te versterken: versterking, het Premack Principe, contingentieafspraken en token economy.
- Technieken om het verkeerde gedrag te verminderen: onderdrukking, responskosten en isolatie (time-out).
Docenten trainen op organisatiestrategieën en zelfsturing van gedrag
- De leerkrachten leggen de leerling uit hoe hij zelfcontrole kan ontwikkelen en persoonlijke en interpersoonlijke problemen kan oplossen.
Het gemakkelijker maken om zich aan te passen aan school
- Het gebruik van instructieprocedures, organisatorische en omgevingsveranderingen in de klas kunnen het gemakkelijker maken om te leren en academisch te slagen.
Gebruik maken van versterkte zelfevaluatie
Werkt aan het bewust maken van de leerling met ADHD van hoe hij zich gedraagt.
- Samen met de rest van de klas de schoolregels opstellen.
- Trainen op hun zelfbeoordelingsvaardigheden.
- Token economy.
Eerst toepassen op de hele klas, daarna op de leerling met ADHD.
Begeleiding en follow-up geven bij psychologische behandeling voor ADHD
In de laatste twee weken van het programma volgen de leerkrachten op hoe het is uitgevoerd. Daarnaast concluderen ze of er significante en positieve effecten zijn geweest op impulsiviteit, hyperactiviteit en aandachtstekort.
ADHD bij kinderen: het kind trainen
Cognitieve psychotherapie omvat een reeks psychologische technieken die bepaalde gedachten, overtuigingen of houdingen bij een patiënt kunnen veranderen.
Bij ADHD werkt deze therapie aan het herstructureren van de gedachten van het kind en het veranderen van hun gedrag. Dit type psychotherapie moet echter altijd worden uitgevoerd door ervaren en getrainde therapeuten.
Vaak hebben kinderen met ADHD naast aandachtstekort en hyperactiviteit ook problemen met socialisatie en gedrag. In zulke gevallen is het nuttig om ze te trainen in zachte vaardigheden, probleemoplossingstechnieken en zelfhulpstrategieën.
Zelfregulatie
Neurobeeldvormingstechnieken laten zien dat kinderen met aandachtstekort, met of zonder het element van hyperactiviteit, een vertraging vertonen in de rijping van bepaalde gebieden in hun hersenen. Deze gebieden hebben te maken met aandacht en zelfcontrole.
Om hun zelfcontrole te verbeteren , zijn de meest gebruikte technieken cognitief. In wezen gebruiken cognitieve technieken interne taal om gedrag te reguleren.
- Met zelfreflectie leert het kind zich bewust te zijn van zijn gedrag.
- Met zelfversterking verwacht het kind beloond te worden voor zijn aanpassingsgedrag.
- Training met zelfinstructie (Meichembaum & Goodman, 1971) is erop gericht om het kind te leren zichzelf intern aan te spreken. Hierdoor wordt het makkelijker voor hen om na te denken en zich bewust te zijn van wat ze doen of denken.
Kortom, deze cognitieve technieken zoeken naar het vermogen van het kind om hun gedrag te relateren aan gevolgen in het verleden. Op deze manier zullen ze in staat zijn om hun gedrag te evalueren volgens de regels van hun huis, school of andere sociale omgevingen.
De communicatievaardigheden verbeteren
Communicatieprogramma’s voor kinderen met ADHD zijn gericht op het vergroten van hun zelfbewustzijn, het analyseren van hun relaties met anderen en het oplossen van hun interpersoonlijke problemen. Enkele technieken die deze programma’s gebruiken zijn:
- Probleemoplossende technieken. Ze kalmeren het kind en helpen hem zijn hyperactieve en impulsieve gedrag onder controle te houden. Bij kleine kinderen wordt een andere variant gebruikt, die bekend staat als de Tucker Turtle-techniek.
- Bij tieners wordt meestal een voorwaardelijke clausule gebruikt om ze tot een compromis te bewegen. Het doel is om tot een overeenkomst te komen waar alle partijen zich in kunnen vinden (leerling-leraar, kind-ouder, enz.).
- Training in zachte vaardigheden. Werken met tieners in groepssessies is een efficiënte methode. Het stimuleert een goed gevoel van eigenwaarde en versterkt hun individuele doelen waar ze vervolgens samen met hun familie, leerkrachten en therapeut aan werken.
Neurofeedback
Dit is een trainingsprogramma dat gebruik maakt van persoonlijke controle over hersengolven met behulp van elektro-encefalografische technologie. Het doel van neurofeedback is vooral het trainen van de patiënt om zijn langzame golven (theta) te verlagen en/of zijn snelle golven (bèta) te verhogen.
Met neurofeedback proberen clinici de “abnormale” toestand te veranderen in een toestand die lijkt op die van kinderen met een normale ontwikkeling. Met andere woorden, ze proberen kinderen een zekere controle over hun hersengolven te geven om de symptomen gerelateerd aan ADHD te verlichten.
Zeggen en doen
Deze training is ontworpen als alternatief voor zelfinstructietraining. Het doel is om die momenten te versterken waarop het kind zegt dat het iets heeft gedaan en het ook echt heeft gedaan.
Het is ook bedoeld om hun gedrag te versterken wanneer ze zeggen dat ze iets zullen doen en ze doen wat ze zeiden dat ze zouden doen.