Psychodrama, de kunst van het herbeleven van scenario's
Psychodrama gaat over het herbeleven van scenario’s en het zijn in het “hier en nu.” Dit is een van de bekendste stelregels van de humanistische psychologie die tot doel heeft de zelfontplooiing van mensen te vergemakkelijken door de ontwikkeling van hun potentieel.
Ze kunnen het alleen bereiken als ze het verleden loslaten en het soort angstig denken overwinnen waarin de toekomst slechts een mogelijkheid is.
Zoals je kunt zien, is psychodrama een van de fundamentele modellen van de humanistische oriëntatie die ‘dramatische’ actie gebruikt als een manier om aanwezig te zijn en vervolgens het lichaam, het woord en de actie gebruikt om scenario’s na te bootsen.
De technieken van rollenspel of familiesculptuur, en zelfs Gestalt-psychotherapie, zijn erop gebaseerd.
Leven in het heden maar bestaan in een tijdelijk continuüm
Hoewel mensen zichzelf voortdurend in de toekomst projecteren terwijl ze zich hun vroegere zelf herinneren, kunnen ze zichzelf alleen echt in het huidige moment kennen. Het verleden is een reconstructie, een fabel die je jezelf vertelt om je ego te bevredigen. Bovendien is de toekomst een uiting van angsten en verlangens.
Vaak is het ingewikkeld om in het heden te blijven, omdat je hebt geleerd een visie op je identiteit te ontwikkelen op basis van de verwachtingen van jezelf en van anderen. (De persoon die je denkt te moeten zijn of wat anderen willen dat je bent – volgens jou).
Het heden is een bewustzijnsstaat, niet een tijd als zodanig, dus de kunst van het herbeleven van scenario’s
De mens als dynamisch en veranderend wezen kan niet leven in de directheid van hun ervaring. In feite moeten ze hun geschiedenis voortdurend uitwerken en integreren en hun toekomst voorspellen. Daarom is het zo moeilijk om in het heden te blijven. En waarom zelfs het definiëren van het heden in feite een onmogelijke taak is.
In het heden blijven betekent de stroom van ervaringen stoppen, focussen en centreren op een bepaalde ervaring en de gewaarwordingen, emoties, gevoelens en gedachten die daaruit voortkomen. Dit doend als een externe waarnemer die niet oordeelt of evalueert, maar de ervaring accepteert zoals die is. Dit is precies waar psychodramatisering over gaat.
Mensen zijn aangeboren acteurs
Mensen denken in scenario’s. In feite zijn er twee fundamentele assen, twee coördinaten die elk scenario van je leven bepalen.
Dat is elke herinnering: tijd en ruimte. Kia Nobre, een neurowetenschapper aan de Universiteit van Oxford, stelt: “We zien tijd als iets lineairs, voorspelbaars, maar het is iets dat onze ervaringen vormt en de toestand waarin we ons als organismen bevinden.”
Zoals je kunt zien, verandert je toestand de perceptie van tijd en ruimte, en de manier waarop je je herinneringen construeert, verandert je perceptie van de werkelijkheid.
Dus: “Herinneringen veranderen voortdurend de manier waarop we de wereld waarnemen”. Zo onthoud je scenario’s en integreer je ze volgens het draaiboek van je eigen leven.
Psychodrama legt het proces vast waarmee je je identiteit construeert (verleden en toekomst) en dat verschijnt in het hier en nu. Zo kun je vormgeven en veranderen wat je persoonlijke en sociale ontwikkeling in de weg staat.
Het heden is de tijd om te veranderen
Je kunt het verleden niet wijzigen en ook niet de toekomst bereiken, omdat elke verandering in het heden plaatsvindt. Bovendien ligt de effectiviteit van psychodrama in het feit dat het het natuurlijke proces reproduceert waarmee je de werkelijkheid waarneemt, verwerkt en interpreteert.
Dit gebeurt op een eenvoudige en toegankelijke manier voor iedereen, ongeacht leeftijd, conditie of culturele achtergrond. Psychodrama plaatst het mentale scenario van de persoon in een fysiek scenario. Met andere woorden, in een ruimte waar alles past en kan.
Je kunt scènes uit het verleden, angsten en toekomstfantasieën, dromen, verlangens… dramatiseren, dus alles gebeurt in dit scenario. Het hier en nu, waarin je eigenlijk alle veranderingen aanbrengt die je wilt/moet maken.
Het theater van emoties en herbeleven van scenario’s
Emotioneel management is belangrijk voor een goede menselijke ontwikkeling. Zozeer zelfs dat de neuroloog Antonio Damasio zelfs zei: “De hersenen zijn een theater van emoties en gevoelens de motivatie van de geest.”
- Het oproepen van herinneringen volgt een emotioneel patroon. Daarom leiden emotionele toon en intensiteit er vaak toe dat bepaalde scenario’s, situaties en mensen met elkaar in verband worden gebracht. Van daaruit kun je emotioneel gemarkeerde cognitieve kaarten maken.
- Denk ook aan de kaarten, clusters (sets van informatie) die je helpen beslissingen te nemen wanneer je herinneringen ophaalt. Deze verbergen vaak houdingen waarvan je je misschien niet bewust bent. Het is bijna alsof je de bomen niet kunt zien, ook al ben je in het bos.
Wanneer je dramatiseert en een rol speelt in een bepaalde scène, activeer je de meervoudige intelligenties die door Gardner worden genoemd, inclusief kinesthetische lichamelijke intelligentie. Daardoor kun je een breder bewustzijn hebben waarmee je jezelf onbevooroordeeld kunt observeren en vrij kunt handelen.
Scenario’s herbeleven – je bent wie je bent door je relaties
Probeer je een belangrijk scenario in je leven te herinneren. Eentje waarin je er alleen voor stond. Misschien was je een tiener opgesloten in je kamer. Misschien was het een paar jaar geleden en moest je thuis een belangrijke beslissing nemen.
Het maakt eigenlijk niet uit wat het is, als het maar relevant voor je is. Verbind je vervolgens met de emotie in dat beeld en de emotie die je triggert om het op dit moment te herinneren.
Laat je meeslepen door de emotie van het heden. Observeer dus de herinneringen die in je geest opkomen. De kans is groot dat er belangrijke mensen uit je leven in zitten. In feite zal het heel moeilijk zijn om er niet aan te denken, misschien zelfs onmogelijk.
Dit komt omdat je de vrucht bent van je relaties. Door de relaties ontwikkel je een hechtingsstijl die, volgens studies, in de loop van de tijd aanhoudt en de manier waarop je liefhebt beïnvloedt. Ze beïnvloeden ook de dynamiek en partnerkeuze, met psychopathologie in de jeugd, zelfrespect en vele andere factoren die essentieel zijn voor je identiteit.
Het zal gemakkelijker zijn om te communiceren en je positief aan te passen aan de omgeving. Bijna in die mate dat je anderen kunt zien zoals ze zijn. Jezelf kunnen zien zoals je bent in het hier en nu.
Ook het kunnen ontmoeten van anderen zonder waanideeën, vooroordelen of projecties is belangrijk voor een goede aanpassing aan de werkelijkheid. Dit is een therapeutische factor in psychodrama.
Conclusie over herbeleven scenario’s
Psychodrama gaat over het herscheppen en herbeleven van scenario’s uit het verleden. Het werkt door verschillende soorten herinneringen en intelligentie dynamisch, intuïtief en interactief te activeren. Het helpt je op een effectieve en directe manier.
Zowel om je bewust te worden van je situatie als om eventuele conflicten en problemen op te lossen die je ontwikkeling blokkeren en je welzijn belemmeren. Zoals je kunt zien, doet het dit door je wezen in de wereld in het hier en nu opnieuw te contextualiseren en te actualiseren.