Psychoactieve medicijnen en gewichtstoename
Gewichtstoename als gevolg van psychoactieve medicijnen is één van de bijwerkingen waarover patiënten zich het meest zorgen maken. Het gevolg is dat het een gevoelig onderwerp is. Het moet daarom speciale aandacht krijgen.
De gewichtsschommelingen verschillen van patiënt tot patiënt. Ze hangen ook af van het soort behandeling. Het is dus moeilijk om te veralgemenen en gemeenschappelijke criteria op te stellen.
We gebruiken medicijnen voor de behandeling van angstgevoelens, depressie, bipolaire stoornis, schizofrenie en epilepsie. Veel van die medicijnen kunnen gewichtstoename of gewichtsverlies veroorzaken.
Studies tonen aan dat de kans veel groter is dat patiënten een behandeling zullen stopzetten die gewichtstoename veroorzaakt. In die gevallen is het dus belangrijk om de patiënt te helpen gewichtstoename te voorkomen. Je kan dit doen door middel van een gezond dieet en aangepaste beweging.
Soms kan de gezondheidswerker de dosis van de behandeling of het behandelingsrooster veranderen. Het doel is dan om gewichtstoename en de complicaties te voorkomen. De neveneffecten van gewichtstoename kunnen immers ernstig zijn. Het is dus belangrijk om de bezorgdheden van de patiënt weg te nemen.
Veel medicijnen hebben daarentegen het tegenovergestelde effect. Aanzienlijk gewichtsverlies is ook een probleem. Toch aanvaarden patiënten het vaker als bijwerking.
De bijwerkingen van psychoactieve medicijnen
Gewichtstoename en antidepressiva
Mensen associëren antidepressiva vaak met gewichtstoename. Ze vergissen zich niet, gewichtstoename is met name één van de mogelijke neveneffecten van de meeste antidepressiva.
Toch zijn er bepaalde medicijnen die gebruikt worden bij de behandeling van depressie, waarbij de kans groter is dat ze gewichtstoename veroorzaken, dan bij andere. We geven enkele voorbeelden:
- Sommige tricyclische antidepressiva zoals amtriptyline, imipramine en doxepin.
- Bepaalde MAOI’s (mono-amine oxidase-remmers) zoals phenelzine.
- Sommige SSRI’s (selectieve serotonine heropname-remmers) zoals paroxetine.
- Mirtazapine, een atypisch antidepressivum.
Het is ook belangrijk dat je onthoudt dat het antidepressivum niet altijd de rechtstreekse oorzaak van gewichtstoename is. Tijdens elke behandeling van een depressie kunnen veel factoren een rol spelen en bijdragen tot het probleem.
Het is dus duidelijk dat gewichtstoename een bijwerking is van sommige antidepressiva. Toch is het belangrijk dat je weet dat het medicijn niet altijd rechtstreeks verantwoordelijk is voor de gewichtstoename. Vóór je een beslissing neemt omtrent je medicatie, moet je daarom een arts raadplegen.
Gewichtstoename en antipsychotica
Voor patiënten die antipsychotica nemen, zijn gewichtstoename en veranderingen in het metabolisme de meest zorgwekkende bijwerkingen. Dit is belangrijk omdat zoals we eerder al vermeld hebben, de kans kleiner is dat patiënten hun voorgeschreven medicatie zullen nemen. Ze denken namelijk dat ze in gewicht zullen toenemen.
De klassieke anti-psychotische medicijnen veroorzaken vaak grotere gewichtstoename. Andere antipsychotica zoals clozapine, olanzapine, quetiapine, risperidone en ziprasidone kunnen ook aanzienlijke gewichtstoename veroorzaken.
Medicijnen als lithium, carbamazepine en valproïnezuur worden gebruikt bij de behandeling van bipolaire stoornis. Ook die medicatie zorgt er vaak voor dat patiënten in gewicht toenemen.
Schizofrenie is eveneens rechtstreeks verbonden met veranderingen in het metabolisme. Patiënten met psychotische stoornissen lopen bijvoorbeeld dan ook meer kans om zwaarlijvig te zijn.
Gewichtstoename kan dus het resultaat zijn van een aandoening of van medicijnen. In elk geval kan je gewichtstoename bestrijden door wijzigingen door te voeren in je levensstijl.
Beweging en een dieet zijn de belangrijkste en de meest doeltreffende tussenkomsten. Soms zal een patiënt echter andere medicijnen nodig hebben die helpen om gewicht te verliezen.
Besluit: omgaan met de bijwerkingen van psychoactieve medicijnen
Gewichtstoename is een bijwerking van de behandeling met bepaalde psychoactieve medicijnen. Meestal kunnen patiënten het probleem echter verminderen of volledig voorkomen.
Dit is mogelijk door hun levensstijl te veranderen met de hulp van een gekwalificeerde beroepskracht. Als je problemen hebt met je gewicht, aarzel dan niet om met je arts te praten.
Het is uitermate belangrijk dat je de voorgeschreven medicatie opvolgt. Dit is namelijk nodig om een terugval te voorkomen. Het is vooral van belang bij stoornissen die behandeld worden met psychoactieve medicijnen. De behandeling aanpassen is altijd een betere keuze dan er volledig mee stoppen.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- de Morentin Aldabe, B. E. M., de Eguílaz, M. H. R., Díez, S. P., & Hernández, J. A. M. (2013). Influencia de la administración de psicofármacos en el aumento del peso corporal. Revista española de nutrición humana y dietética, 17(1), 17-26.
- Ríos, P. B., & Rodríguez, R. C. (2008). Influencia de los psicofármacos en el peso corporal. Trastornos de la Conducta Alimentaria, 8, 813-832.
- Mukundan, A., Faulkner, G., Cohn, T., Remington, G. (2010). Antipsychotic switching for people with schizophrenia who have neuroleptic‐induced weight or metabolic problems. Cochrane Database of Systematic Reviews. Issue 12. Art. No.: CD006629.