Onuitgesproken afspraken kunnen slechte gevolgen hebben
Het is niet slim om op een vage manier te communiceren. Helaas zijn er een heleboel sociale en culturele mechanismen die het ons mogelijk maken om boodschappen in de lucht te laten hangen. Voorbeelden hiervan zijn impliciete of onuitgesproken afspraken. De maatschappij bepaalt de manier waarop we woorden gebruiken. Soms doet de samenleving dit om goede omgangsvormen aan te moedigen. Maar soms is het alleen om het dagelijks gebruik te vergemakkelijken.
Maar vaak weten mensen niet hoe ze iets moeten overbrengen omdat hun eigen gedachten niet duidelijk zijn. In die gevallen faalt de innerlijke communicatie. Dit komt dan tot uiting in moeilijkheden om zichzelf uit te drukken.
“Spreek op een heldere manier, als je sowieso spreekt; kerf elk woord vóór je het laat vallen.”
– Oliver Wendell Holmes-
Ook relaties kunnen een invloed hebben op deze jammerlijke vormen van dynamiek in de communicatie. Mensen denken dat ze tegen sommige mensen bepaalde dingen kunnen zeggen en tegen anderen niet. Bijna alle wereldmachten verklaren dat ze het recht hebben om stilte te eisen. En dat doen ze ook. Soms beperken ze alle aspecten van de communicatie en soms alleen maar een deel ervan. Maar dit leidt alleen maar tot dwalingen en verwarring.
De slechte aspecten van onuitgesproken afspraken
Onuitgesproken afspraken zijn niet-rechtstreekse vormen van communicatie waarbij één of beide partijen ervan uitgaan dat de afspraak voldoende duidelijk is. Ze denken dat meer uitleg niet nodig is. Stel bijvoorbeeld dat iemand je zegt dat er iemand op de deur klopt. Dan weet je vanzelfsprekend wat dat betekent – “ga open doen.” Je kan de boodschap tussen de lijntjes lezen door het af te leiden van wat eigenlijk gezegd werd.
Zelfs in normale, dagelijkse situaties kunnen onuitgesproken afspraken op een slechte manier eindigen en misverstanden veroorzaken. We gaan verder met ons vorige voorbeeld “iemand klopt op de deur.” Dit kan afhankelijk van de context verschillende dingen betekenen.
Het kan betekenen “het is tijd om van onderwerp te veranderen want er is iemand.” Of het zou kunnen betekenen “de persoon op wie we aan het wachten zijn, is aangekomen.” En het kan zelfs betekenen “let op, er is geen reden dat er iemand aan de deur staat, maar er is wel iemand, dus dat betekent dat er gevaar is.”
Beide deelnemers aan het gesprek moeten ook in harmonie zijn. Want dat is nodig om precies te interpreteren wat de andere persoon bedoelt wanneer hij onduidelijke zinnen rondstrooit waarvan hij denkt dat ze duidelijk zijn. Misverstanden zouden dan niets meer dan dwaze verhalen zijn. Maar jammer genoeg doen ze zich ook voor in ingewikkeldere situaties.
Het kan eigenlijk rampzalig zijn wanneer het te maken heeft met vragen en verlangens. En dit gebeurt vaak. Je wilt dat iemand iets voor jou doet maar je zegt het hen niet. Je gaat ervan uit dat ze het moeten begrijpen. Bovendien ben je dan verbaasd dat ze niet beseffen wat je wil of nodig hebt. Maar mensen kunnen niet altijd begrijpen wat je bedoelt en raden wat je denkt. En op die manier ontstaan conflicten.
Onuitgesproken afspraken
Een afspraak is in wezen een overeenkomst tussen twee of meer partijen. Natuurlijk kan je altijd een overeenkomst met jezelf maken. Maar nu hebben we het eerder over sociale afspraken. Bij een afspraak beloven de beide partijen om op een bepaalde manier te handelen. Mensen komen tot afspraken wanneer alle betrokkenen geloven dat een bepaald gedrag tot een gemeenschappelijk doel zal leiden.
Maar sommige mensen maken de vergissing om aan te nemen dat er een afspraak is terwijl ze de andere betrokken partij niet rechtstreeks geraadpleegd hebben. Dat betekent dus dat de dingen nooit echt bevestigd zijn. Ze nemen bijvoorbeeld aan dat als ze altijd de verjaardag van de andere persoon onthouden, de andere persoon altijd hun verjaardag zal herinneren. Een andere aanname bij mensen is dat als ze de andere persoon voorrang geven op zichzelf, ze op hun beurt dezelfde behandeling zullen krijgen.
Mensen kunnen met elkaar tot om het even welke afspraak komen. Maar het is slecht wanneer de ene persoon denkt dat er een overeenkomst gemaakt is wanneer dit in werkelijkheid niet zo is. Net als in de voorbeelden in dit artikel komt het vaak voor in termen van een gunst terugbetalen. Maar het kan ook in ingewikkeldere situaties gebeuren. We geven een paar voorbeelden. “Omdat ik in mijn leven zoveel afgezien heb, mag jij mij de dingen niet moeilijk maken.” Of “omdat ik geloof dat ik meer waard ben dan jij, mag jij mij niet bekritiseren.” Deze beide veronderstellingen kunnen tot slechte gevolgen leiden.
Het beste dat we kunnen doen, is rechtstreekse en heldere communicatie bevorderen. De dingen gaan in zekere mate altijd verloren in de interpretatie. Maar het risico vermenigvuldigt zich wanneer de boodschap onuitgesproken, onderdrukt of bedrukt is. Door afspraken op een expliciete manier te maken en je boodschappen helder en duidelijk over te brengen kan je helpen om vele conflicten te vermijden.
