Onderzoek: neurotische mensen voelen zich ouder en minder gezond

Onze subjectieve leeftijd komt niet altijd overeen met onze chronologische leeftijd. Blijkbaar neemt dit verschil toe naarmate we ouder worden. Het is zelfs zo dat hoe dichter iemand de ouderdom nadert, hoe groter de afstand wordt tussen de leeftijd die hij of zij heeft en de leeftijd die hij of zij zichzelf toedicht.

Wij hebben allemaal een chronologische leeftijd, maar ook een subjectieve leeftijd. De eerste is onze “echte leeftijd” en komt overeen met de tijd die sinds onze geboorte is verstreken. De tweede is wat breder en onnauwkeuriger. Het gaat om hoe jong we ons voelen in verhouding tot onze chronologische leeftijd.

Uit de beschikbare gegevens blijkt dat er een nauw verband bestaat tussen subjectieve leeftijd en persoonlijkheid. Een onderzoek (Engelse link) dat in 2021 werd uitgevoerd en in 2022 werd gepubliceerd in Psychology and Aging, bevestigt dit feit.

Dit onderzoek suggereerde ook dat hoe neurotischer mensen zijn, hoe meer hun gevoel van ouder zijn toeneemt. Dit geldt voor mensen van alle leeftijden. Zo zijn er gevallen waarin zelfs een extreem jong persoon zich ouder voelt op basis van zijn ervaringen of persoonlijke neigingen.

Het onderzoek naar persoonlijkheid en subjectieve leeftijd

Wetenschappers die het verband tussen persoonlijkheid en subjectieve leeftijd onderzochten , baseerden zich op gegevens uit vijf onderzoeken. Dat waren de Wisconsin Longitudinal Study, de English Longitudinal Study of Aging, de Survey of the Middle Ages in the United States, de Health and Retirement Study, en de National Study of Health and Aging Trends.

De onderzoekers selecteerden een steekproef uit deze studies. Zij analyseerden de deelnemers aan de hand van het persoonlijkheidsmodel dat bekend staat als de Big Five.

Dit model vat persoonlijkheidskenmerken samen in vijf categorieën: extraversie, openheid, eensgezindheid, consciëntieusheid en neuroticisme. Op basis van de beschikbare gegevens in verband met die vijf categorieën werden in totaal 30.000 deelnemers onderzocht.

Aanvankelijk hielden de onderzoekers alleen rekening met sociodemografische informatie. Tussen vier en twintig jaar later toetste men deze informatie echter aan gegevens over persoonlijkheidskenmerken en subjectieve leeftijd. De deelnemers hadden een gemiddelde chronologische leeftijd tussen 46,9 en 78,9 jaar.

Resultaten van het onderzoek

De deelnemers moesten vragen beantwoorden over hoe oud ze zich voelden en hoe oud ze zichzelf vonden. Uit de resultaten bleek dat de meest neurotische mensen ook degenen waren die zich het oudst voelden in verhouding tot hun chronologische leeftijd. De minder neurotici daarentegen zagen zichzelf als jonger en meer voldaan.

Men onderzocht de subjectieve leeftijd aan de hand van een factor die als kritiek werd beschouwd: gezondheid. De meest neurotische mensen vonden dat ze meer functionele beperkingen hadden in hun dagelijks leven. Ze hadden ook het gevoel dat hun gezondheid achteruitging, deden minder aan lichaamsbeweging en ervoeren meer depressieve symptomen.

De onderzoekers waarschuwden echter dat de bevindingen geenszins afdoend waren. Hoewel het om een vrij grote steekproef ging, bevatte deze bovendien geen mensen buiten de Verenigde Staten. Evenmin werd er te diep ingegaan op persoonlijkheidskenmerken. Daarom kunnen we niet aannemen dat er een nauw verband is tussen subjectieve leeftijd en persoonlijkheid.

Andere bevindingen

In 2018 heeft een groep Zuid-Koreaanse wetenschappers een studie uitgevoerd (Engelse link) met betrekking tot subjectieve leeftijd. In deze studie onderzocht men de hersenen van 68 oudere volwassenen in goede gezondheid.

Degenen die zeiden dat ze zich jonger voelden, vertoonden een grotere dichtheid in hun grijze stof. Zij vertoonden ook minder aftakeling die met chronologische leeftijd wordt geassocieerd.

In dit geval konden de wetenschappers niet vaststellen wat er eerst kwam. Leidde een goede gezondheid tot een lagere subjectieve leeftijd, of zorgde de perceptie van een jonger gevoel ervoor dat zij zich gezonder voelden? Momenteel is er geen antwoord op deze vraag.

Psycholoog David Weiss van de Universiteit van Leipzig (Duitsland) denkt dat subjectieve leeftijd alleen bestaat in samenlevingen die de jeugd vereren en negatieve stereotypen over ouderdom koesteren. Zijn ervaring is dat mensen uit niet-westerse culturen de vraag “Hoe oud voel je je?” ook niet goed begrijpen.

Hoe dan ook, wetenschappers lijken het erover eens te zijn dat mensen verschillend verouderen. Ook is er consensus dat dit invloed heeft op hun vitaliteit. Ongetwijfeld blijven degenen die gezonde gewoonten hebben langer actief. Misschien is dat wel precies dat wat het verschil maakt.