Naaldenfobie - extreme angst voor naalden

De angst voor naalden kan een routineonderzoek in een nachtmerrie veranderen. Gelukkig zijn er behandelingsmogelijkheden voor.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz.

Laatste update: 27 december, 2022

Je hebt een specifieke fobie wanneer je angst of afkeer van een situatie verlammend wordt. Een naaldenfobie, bijvoorbeeld, belemmert het dagelijks leven van degenen die ermee te maken hebben.

De beperkingen zijn talrijk, omdat ze weigeren noodzakelijke medische ingrepen te ondergaan. Ze kunnen zelfs medische beroepen opgeven omdat ze het niet kunnen verdragen om gewonde mensen te behandelen.

Deze fobie verschijnt in de kindertijd, rond de leeftijd van zeven tot negen jaar. Er schijnt een genetische component aan te zijn. Zo is er een grote kans op replicatie in eerstegraads verwanten. Ook zijn er karakteristieke fysiologische reacties die deze fobie onderscheiden van de rest. Medische professionals kennen het als de bifasische reactie.

Wat is een specifieke fobie?

Iemand heeft een specifieke fobie als hij een buitensporige, irrationele angst heeft voor bepaalde voorwerpen. Het gaat echter ook om een angst voor bepaalde situaties.

De persoon in kwestie kan contact met die voorwerpen en situaties vermijden. Bovendien kan hij ze met groot ongemak verdragen. Ze ervaren anticiperende angst bij de gedachte alleen al om in contact te komen met iets waar ze bang voor zijn.

Mensen met naaldenfobie ervaren angst bij het zien van wonden, bloed en naalden (Engelse link). Een fobisch persoon zal alle contact met deze elementen vermijden. Ze zullen ziekenhuizen, kerken en zelfs gewelddadige films koste wat kost vermijden of deze verlaten als ze zich er toch bevinden.

Als ze de dingen die ze vrezen niet kunnen vermijden, triggert dat hun angst. Dit kan zich op verschillende manieren uiten, zoals:

• misselijkheid
• duizeligheid
• zweten
• bleekheid

Ze kunnen zelfs flauwvallen! Het gebeurt snel en duurt ongeveer twintig seconden, dus de persoon herstelt in een mum van tijd. De vraag is echter, waarom gebeurt het?

Bifasische reactie

Het meest kenmerkende onderdeel van dit soort fobie is de bifasische respons (Engelse link). Deze treedt op na blootstelling aan de gevreesde stimulus en manifesteert zich fysiologisch. Er zijn twee delen:

• Er is een toename in de activering van het sympathische zenuwstelsel. Hierdoor nemen bloeddruk, ademhaling en hartslag toe.
• Onmiddellijk daarna, is er een scherpe daling in deze parameters. Dit leidt tot duizeligheid en vervolgens flauwvallen. Dit is wat artsen vasovagale syncope noemen. De prevalentie van flauwvallen bij mensen met deze fobie is ongeveer 50%-80%. Zoals je kunt zien, het is vrij aanzienlijk.

Wat leidt tot de naaldenfobie?

• Gevoeligheid voor walging. Sommigen zeggen dat mensen met deze fobie een grotere aanleg hebben voor walging. Dus, als ze geconfronteerd worden met een gevreesde prikkel, wordt hun walging geactiveerd. Dit leidt tot misselijkheid en andere symptomen die, op hun beurt, vaak leiden tot flauwvallen.
• Hyperventilatie. Hyperventilatie ontstaat in de aanwezigheid van een gevreesde prikkel. Dit komt omdat het helpt het ongemak te verlichten. Het veroorzaakt een tekort aan kooldioxide in het bloed dat leidt tot een gedeeltelijk of volledig verlies van het bewustzijn.
• Aandachtsvertekening. Het lijkt erop dat mensen met een angst voor naalden een snellere aandachtsvertekening hebben. Ze zijn ook effectiever in het lokaliseren van stimuli die verband houden met hun fobie. Daardoor zijn ze geneigd die als bedreigender te interpreteren. Dit leidt tot vermijdingsgedrag.

Behandeling van naaldenfobie

De twee belangrijkste aandachtspunten bij de behandeling van deze fobie zijn:

• toegepaste spanning
• live blootstelling

De eerste is gericht op het voorkomen van flauwvallen. Het bestaat uit het aanspannen van een groep spieren om de pulsaties te verhogen en syncope te voorkomen. Het is dus een doeltreffende, eenvoudige behandeling omdat ze het gevoel van controle van een individu over zijn fobie verhoogt.

Live exposure gaat over geleidelijke blootstelling aan de gevreesde stimulus. Dit gebeurt zonder de vermijdingsreactie toe te laten.

Mensen kijken naar bloederige beelden en procedures, zoals wonden en injecties. Ze moeten in deze situatie blijven zitten tot hun angst afneemt. Wanneer zij het niet langer vermijden, beseffen zij hoe ongevaarlijk het is en verdwijnt hun angst.

Kortom, deze stoornis bepaalt het leven van een persoon die eraan lijdt. Dit komt omdat het hen ervan weerhoudt naar bepaalde films te kijken en bepaalde beroepen uit te oefenen.

Het weerhoudt hen er zelfs van om gewonde mensen te benaderen. Bovenal maakt het iemand onbekwaam om medische handelingen te ondergaan die hij nodig heeft. Het goede nieuws is dat psychologische therapie kan helpen bij het overwinnen van deze fobie en de beperkingen ervan.