Martha Nussbaum en haar tien basisvermogens
Martha Nussbaum is een filosofe die is afgestudeerd aan de Harvard Universiteit. Zij volgt de Aristotelische traditie en vindt onder andere dat de politieke theorie gericht moet zijn op wat voor mensen het belangrijkst is: goed leven. Vanuit dit gezichtspunt zijn beleid en instellingen alleen succesvol als ze de burgers goede levensomstandigheden garanderen.
Op basis van het bovenstaande stelde Martha Nussbaum een lijst op van de tien fundamentele of centrale menselijke vermogens of functies. Dit zijn namelijk tien eigenschappen die volgens haar essentieel zijn om ons welzijn te waarborgen.
Op basis van deze basisvermogens stelt Nussbaum ook het bestaan voor van tien principes die de pijlers van de wereldorde zouden moeten vormen. In tegenstelling tot andere politieke theoretici koppelt zij de uitoefening van macht zowel aan het individu als aan de ethiek. Laten we vervolgens eens kijken wat deze interessante denker te zeggen heeft.
“ Ik geloof dat het belangrijkste ingrediënt voor de gezondheid van de democratie de opvoeding tot burgerschap is, een opvoeding met een sterke humanistische inhoud. We moeten jonge mensen het kritische denken van Socrates kunnen bijbrengen, en hen leren hoe ze een rationeel betoog kunnen houden, evenals hoe ze kunnen debatteren en hun ideeën kunnen verdedigen.”
-Martha Nussbaum-
Fundamentele vermogens, volgens Martha Nussbaum
Martha Nussbaum vindt dat zowel ontwikkeling als vooruitgang niet gemeten moeten worden aan de hand van het Bruto Binnenlands Product (BBP) of soortgelijke indicatoren. In feite is voor haar de fundamentele indicator het al dan niet bestaan van een mogelijkheid: die van mensen die de mogelijkheid hebben om een waardevol bestaan te hebben.
Deze mogelijkheid is dan weer gebaseerd op de basiscapaciteiten die volgens Martha Nussbaum de centrale componenten van welzijn bevorderen. Of beter gezegd, de noodzakelijke voorwaarden om toegang te krijgen tot het genot van het bestaan. Die vermogens zijn als volgt:
- Leven. Tot op hoge leeftijd een bevredigend leven kunnen leiden.
- Lichamelijke gezondheid. Het hebben van een goede gezondheid en toegang tot medische hulp wanneer dat nodig is.
- Lichamelijke integriteit. Kunnen gaan en staan waar we willen.
- Zintuigen, verbeelding en denken. Al onze zintuigen kunnen gebruiken. Vrij zijn om ons voor te stellen, te denken en daarnaast te redeneren.
- Emotie. In staat zijn om je verbonden te voelen met anderen, om lief te hebben en te lijden onder de afwezigheid van geliefden. Ook dankbaarheid, verlangen en mededogen kunnen voelen.
- Praktische Rede. In staat zijn kritisch na te denken over goed en kwaad, en te leven met ons eigen geweten.
- Verbondenheid. Een gemeenschap kunnen vormen met anderen, sociale banden hebben, evenals respect en mededogen hebben voor anderen, en niet discrimineren.
- Andere soorten. In harmonie kunnen leven met de rest van de natuur.
- Spelen. Kunnen lachen, spelen en genieten van recreatieve activiteiten.
- Controle over je omgeving. Controle kunnen uitoefenen over ons eigen leven, deelnemen aan de politiek, werken en eigendom bezitten.
De tien principes
De tien basisvermogens die Martha Nussbaum aan de orde stelt, geven aanleiding tot tien principes die in het regeringswerk gestalte moeten krijgen en ook de internationale betrekkingen moeten regelen. De beginselen zijn als volgt:
- Elk land is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de capaciteiten van zijn burgers.
- Capaciteitsopbouw moet op vreedzame wijze plaatsvinden.
- Welvarende landen zijn verplicht armere landen te helpen.
- Multinationals moeten kerncapaciteiten bevorderen in alle landen waar ze actief zijn.
- De mondiale economische orde moet eerlijk zijn voor de armste landen.
- Er moet een minimale en gedecentraliseerde maar sterke mondiale publieke sfeer worden ontwikkeld.
- Instellingen moeten zich richten op de meest kwetsbaren in elk land en elke regio.
- Alle landen moeten de nadruk leggen op de zorg voor kinderen, ouderen evenals zieken.
- Het gezin moet beschermd worden. Als het echter nalatig is, houdt het op een privé-aangelegenheid te zijn.
- Instellingen en individuen moeten onderwijs steunen als sleutel tot empowerment van de meest kwetsbaren.
Emoties in de theorie van Martha Nussbaum
Emoties nemen in de theorie van Martha Nussbaum een uiterst belangrijke plaats in. De belangrijkste daarvan is volgens haar mededogen (Spaanse link). Zij beschouwt het zelfs als essentieel voor ethisch handelen.
Om compassie te kunnen materialiseren moet aan de volgende drie basisvoorwaarden worden voldaan:
- Het oordeel van de omvang. Het betekent geloven dat het lijden van de ander een relevante realiteit is.
- De beproeving van onwaardigheid. Geen mens verdient het om te lijden.
- De eudaimonistische beproeving. Het leed van een ander beïnvloedt onze eigen bloei.
Volgens Martha Nussbaum moet compassie bevorderd en gevoed worden, wil het een sociale waarde worden. Ook moeten wederkerigheid en individualiteit worden aangemoedigd. Wederkerigheid leidt tot het streven naar wederzijds welzijn.
Individualiteit impliceert namelijk het stellen van grenzen die het behoud van individuele verschillen mogelijk maken. Haar theorie is zonder twijfel buitengewoon interessant.
Uitgelichte afbeelding met dank aan door Fronteiras do Pensamento
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Jiménez, A., Triana, M., & Washburn, J. (2002). Compasión y salud. Isegoría, (27), 211-223.
- Nussbaum, M. C. (2010). Sin fines de lucro. Por qué la democracia necesita de las humanidades. Katz editores.