Vijf manieren om je mentale controle te vergroten

Vijf manieren om je mentale controle te vergroten
Gema Sánchez Cuevas

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gema Sánchez Cuevas.

Laatste update: 10 januari, 2018

We noemen het mentale controle, zelfbeheersing of zelfbeschikking. Wat je het ook noemt, het is een heel misleidend concept. Westerlingen hebben een echte obsessie met het controleren van alles, zelfs zichzelf. Het is echter onmogelijk om dit doel in zijn geheel te bereiken. Dat betekent natuurlijk niet dat we niet moeten proberen om onszelf te verbeteren.

Eén ding kunnen we echter wel doen, we kunnen leren hoe we onze emoties op een intelligentere manier kunnen beheren. Dit impliceert een toenemende mentale controle over onze irrationele impulsen. We hebben allemaal een soort wilde wilskracht binnenin ons. Het helpt ons om moedig te zijn, maar het haalt ook trucs met ons uit, vooral als we boos of bang zijn.

“Hij die anderen verovert is sterk. Hij die zichzelf verovert, is machtig.”
Laozi

Er zijn manieren om die heftige impulsen die ons soms overnemen te temmen en te kanaliseren. Het is normaal dat ze af en toe opkomen om een tijdje aan het roer te staan. Wanneer deze emoties echter altijd de controle overnemen, wordt het een probleem. Op dat moment moeten we stoppen met wat we aan het doen zijn en onze mentale controle uitoefenen. Hier zijn enkele eenvoudige stappen om je te helpen je zelfbeheersing te verbeteren:

1. Zelfkennis verhoogt je mentale controle

We denken allemaal dat we onszelf kennen. Dit is echter niet altijd het geval. Ieder mens is anders en we kunnen ook veranderen, afhankelijk van onze stemming en situatie. Mensen zijn zo complex. Velen van ons kunnen hun diepste motivaties niet identificeren of hun motieven voor bepaald soort gedrag en gewoontes niet beschrijven.

Vrouw uit wiens vinger een stel hersenen komt dat licht geeft

Het is niet ongewoon om uitdrukkingen als ‘ik was niet mezelf’ te horen wanneer iemand iets verwerpelijks doet. Maar hij was zichzelf, misschien kende hij die kant van zichzelf gewoon niet. Door het vergroten van zelfkennis vergroten we ook de mentale controle. We weten hoe we op verschillende situaties reageren en kunnen hierop voorbereid zijn.

2. Schakel de automatische piloot uit

Door het leven gaan op de ‘automatische piloot’ is helemaal niet hetzelfde als echt leven. We gaan van activiteit naar activiteit, van het ene gedrag naar het andere, zonder te weten waarom. We hebben het gevoel dat het leven ons alleen maar meesleept en we weten niet wat de bestemming is.

Het is onmogelijk om ons de hele tijd overal van bewust te zijn: we zouden ons mentale leven moeten opgeven. We zouden instorten. Wat we echter wel kunnen doen, is stoppen met nadenken over waar we zijn en of we ons bevinden op de weg die we echt willen bewandelen. Deze pauzes zorgen voor meer bewustzijn en meer mentale controle.

3. Leer te stoppen

Het is moeilijk om te leren hoe je een impuls kunt stoppen. Dit is vooral zo als we het belang van impulsregulatie als kind niet geleerd hebben. Misschien komen we uit gewelddadige of dramatische families. We hebben dus geleerd dat we moeten handelen zonder na te denken als we geraakt worden door een zeer intense emotie.

Vrouw die haar ogen sluit om tot rust te komen en haar mentale controle te vergroten

Het leren reguleren van deze opdringerige emoties en ze uitdrukken op de manier die we willen is een grote stap voorwaarts. Het is een gewoonte die moeilijk aan te leren kan zijn. Onze hersenen, met name onze prefrontale cortex, zijn pas na de puberteit volledig ontwikkeld. Dit betekent dat onze impulsen tot dan toe zeer moeilijk te controleren zullen zijn.

Het beheersen van onze emoties betekent een keuze maken. Laten we de emotie vrij, of dwingen we onszelf te pauzeren en te wachten tot het voorbij gaat voordat we handelen? Daarbij winnen we veel, vooral op het gebied van sociale relaties.

4. Kauw en verteer frustratie

Iedereen heeft wel eens frustratie ervaren (het gevoel dat de werkelijkheid niet aan onze verwachtingen voldoet of wanneer we iets proberen en falen). Sommige frustraties zijn klein, andere reusachtig. Een liefde die niet gebeurde, een baan die we niet kregen, een rekening die niet kan worden betaald…

De redenen kunnen talrijk zijn. We worden allemaal ondergedompeld in een realiteit die ons dwingt tot voortdurende frustratie. Het is normaal. Het gaat erom of we dit accepteren of niet.

Het is niet gemakkelijk om te leren hoe je frustraties kunt accepteren, kauwen en verteren. Als we dit echter niet leren, zal frustratie in woede kunnen veranderen. Deze woede neemt dan ons hart over en domineert onze geest en ons leven. Het is ook makkelijk voor ons om te worden zoals de mensen met de naam ‘driftkoppen’, die bij elk klein ding ontploffen. Laat je daar niet door frustraties naartoe leiden.

5. Verlaat je comfortzone

Het verlaten van onze comfortzone biedt enorme voordelen. Een van de belangrijkste is dat het ons helpt om flexibel te leren zijn en ons aan te passen. Dit stimuleert op vervolgens weer de ontwikkeling van onze intelligentie, zowel logisch als emotioneel. Uiteindelijk, bijna als neveneffect, worden we dus toleranter voor onze eigen emoties.

Vrouw die over veren loopt

Wij zijn geen machines. We hoeven niet altijd correct te ‘werken’. De kwestie van mentale controle moet altijd als relatief worden gezien, vooral wanneer er veel druk op staat. De beheersing van onze emoties neemt toe wanneer de angst afneemt en vooral wanneer we strategieën hebben geleerd om de energie achter onze emoties op een gezonde manier uit te drukken. 


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Monsell, S. (1996). Control of mental processes. In V. Bruce (Ed.), Unsolved mysteries of the mind: Tutorial essays in cognition (pp. 93–148). Hove, UK: Erlbaum.
  • Coltheart M (2006) What has functional neuroimaging told us about the mind (so far)? Cortex;42:323–331

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.