Wees als een lotusbloem, met de kracht om elke dag herboren te worden en tegenslag te overwinnen
De natuur verschaft ons de meest onverwachte antwoorden. Vooral op het moment dat we denken dat onze geest, ons eigen gevoel van hoop en onze eigen wensen zeggen dat er niets meer mogelijk is, dat tegenslag overwinnen niet kan. In de natuur vinden we een allesbehalve saaie of voorspelbare realiteit. Want overal, tot in het kleinste hoekje, leert de natuur ons zomaar iets nieuws over wat het betekent om in deze wereld te leven. Zo kunnen we ook uit de bloei van de lotusbloem veel leren.
De natuur manifesteert zich in een grote verscheidenheid van vormen, soorten en fenomenen. Ze toont ons oprechte lessen over wat het betekent om geconfronteerd te worden met het leven. Het zijn waarachtige psychologische theorieën die we in de natuur terugvinden. Er is geen sprake van controle over de variabelen of van een analyse van de betrouwbaarheid of de validiteit. Maar ze bevatten wel een ontegensprekelijke boodschap van schoonheid en betekenis.
Uit de oneindige en merkwaardige fenomenen in de natuur kiezen we de lotusbloem. Een sui generis fenomeen dat verandert in een opwindende metafoor voor het leven en de tegenslagen waarmee we elke dag geconfronteerd wordt.
De lotusbloem
Deze bloem is een soort waterlelie waarvan de wortels begraven zitten in de modder en in het slib van meren en vijvers. Het zaad van de lotusbloem is het langst levende en bezit de grootste weerstand. Want het kan tot dertig eeuwen in leven blijven voordat het begint te bloeien. In de lange tijdsperiode verliest het nooit zijn vruchtbaarheid.
De lotusbloem is een symbool van de zuiverheid en de schoonheid die uit een moerassig gebied kan oprijzen.
De mooie bloem ontspringt uit moerassen of uit moerassige streken en voedt zich met de modder. Zij rijst tijdens het bloeien op uit de modder. ’s Avonds sluiten de bloembladen van deze bloem zich. De bloem duikt dan onder in het water. De lotus sluit zich om zich onder te kunnen dompelen in het water. Bij zonsopgang keert hij terug boven het vuile water. Hij is intact en vertoont geen enkel teken van onzuiverheid tussen zijn spiraalvormige bloembladen.
De lotusbloem heeft de eigenaardigheid de enige bloem te zijn die tegelijkertijd een vrucht is. Het fruit heeft de vorm van een omgekeerde kegel en is te vinden in de bloem. Wanneer de bloem toe is, ruikt ze niet. Maar wanneer ze opengaat, doet de geur ons denken aan een hyacint. Velen vinden de geur van de lotusbloem hypnotisch en in staat om de geestestoestand te veranderen.
De mythologie rond de lotusbloem
De fascinatie voor deze bloem heeft ervoor gezorgd dat het door de geschiedenis heen voor heel veel beschavingen een symbool geworden is. De lotusbloem wordt als heilig beschouwd. In oosterse landen is het één van de oudste symbolen. Het heeft meerdere betekenissen. Maar ook in de westerse wereld vinden we vele verwijzingen naar deze bloem.
In de Griekse mythologie waren de lotofagi, of de lotuseters, een mythisch ras. De oude Grieken dachten dat ze de bewoners waren van een land in noordoost Afrika. De legende vertelt ons dat een mooie godin verdwaalde in een bos tot ze uiteindelijk op een plaats kwam waar erg veel modder was. De godin verdronk in de modder. De naam van de plaats was Lotus.
Deze plaats was door de goden gecreëerd voor wezens wiens lot het was te falen in het leven. Maar de jonge godin vocht duizenden jaren. Uiteindelijk kon ze ontsnappen. Ze veranderde in een mooie lotusbloem. Dit symboliseert de triomf van doorzetting wanneer de mens geconfronteerd wordt met tegenslagen.
In het boeddhistische denken is de lotus de zetel of troon voor de Buddha. Hij verwijst naar de goddelijke geboorte. In de christelijke wereld is de lotusbloem de witte lelie die zowel voor vruchtbaarheid en zuiverheid staat. Het traditionele verhaal zegt dat de aartsengel Gabriël de lelie als boodschap aan de Maagd Maria brengt.
De lotusbloem en zijn betekenis binnen de psychologie
De lotusbloem symboliseert de kracht van de psychologische weerstand. Dat is het vermogen om tegenslag te veranderen in een mogelijkheid. Suzanne C. Kobasa, psychologe aan de Universiteit van Chicago, heeft hierover verschillende onderzoeken uitgevoerd. Ze stelde vast dat individuen met een sterke persoonlijkheid een reeks soortgelijke kenmerken hebben. Het zijn mensen met een sterke overtuiging. Ze zijn heel beheerst en handelen doelgericht.
“De mooiste mensen die we kennen, zijn die mensen die nederlagen gekend hebben, die weten wat lijden, strijd en verlies is en die hun weg uit de diepten terug gevonden hebben.”
– Elisabeth Kubler Ross –
Deze verklaring werd later geconceptualiseerd met de term veerkracht. Veerkracht is de essentie van een sterke persoonlijkheid. Dit kenmerk wordt vaak gedefinieerd als het vermogen van individuen om perioden van emotionele pijn en grote tegenslag te overwinnen.
De lotusbloem is een prachtige metafoor. Mensen zijn in staat om hun pijn op te vouwen en later weer uit te vouwen in de vorm van sereniteit, zelfcontrole en doorzetting.