Leven met mama's pijn is moeilijk voor een kind
Moeder, ik wil je niet kwijt. Dat mag gewoon niet gebeuren, want ik weiger je te verliezen. Daarom vraag ik je om beter voor jezelf te zorgen. Vecht voor jezelf, alsjeblieft, en geef niet op. Laat je prachtige glimlach niet wegsterven en praat met me, elke dag weer, op die zachte, vertederde toon. Laat je innerlijke vonk niet uitdoven; bescherm de intiemste essentie van je ziel.
Daarom verlang ik van je, moeder, om nimmer te bezwijken, om je niet neer te leggen bij welk gevoel van gebrokenheid dan ook. Zelfs als je tot duizend keer toe valt en steeds opnieuw op moet staan. Weet dat je altijd op mij kunt rekenen. Ik sta achter je, om je op te vangen en te ondersteunen. Want de liefde tussen ons – zo puur, zo diep, zo onvoorwaardelijk – vormt de onvernietigbare ruggengraat van ons bestaan. Het is een liefde die geen verklaring of verdediging behoeft en die voor het leven is.
Samen, schouder aan schouder, zullen we vooruitgang boeken en vroeg of laat ieder obstakel op ons existentiële pad beklimmen en overwinnen. En dat is precies waarom, moeder, ik je vraag om me nooit te verlaten, om sterk te zijn en te blijven. Ik beloof je dat ik aan je zijde zal staan, zo lang als onze reis in deze wereld ook maar moge duren.
Ik besef me terdege dat, alleen al vanwege ons leeftijdsverschil, het mogelijk en zelfs reëel is dat ik ooit, in de toekomst, zonder jouw fysieke aanwezigheid zal moeten leven. Toch kan ik je, hier en nu, verzekeren dat je tot mijn laatste ade, in mij aanwezig zal blijven en voort zal leven. Want zonder jou zou ik niet eens bestaan hebben, zou ik dit avontuur van het leven nooit in de schoot geworpen hebben gekregen. Helaas is dat inzicht niet genoeg om mijn angst te te verlichten of op te laten lossen…
”Het grootste gebrek van moeders is dat zij sterven vòòrdat je hen voldoende hebt kunnen terugbetalen voor alles wat ze je gegeven en voor je gedaan hebben. Ze laten ons, aldus, op deze aarde achter met een gevoel van hulpeloosheid en schuld, en onvermijdelijk als een wees. Gelukkig is er voor iedereen maar één van, want geen enkel kind zou het kunnen verdragen om tot tweemaal toe zijn of haar moeder te moeten verliezen.” – Isabel Allende
Leven met de pijn van je moeder: een grote uitdaging voor het kind
Onze innerlijk kind is niet meer bang van monsters die zich in het donker zouden verschuilen, noch van onbekenden of van chaos. Wat ons innerlijk kind wél angst inboezemt, is om onze dierbaren kwijt te raken, die mensen waar we ons een leven of decennia lang aan gehecht hebben. We vrezen dat we hun gezicht, hun geur, hun lach, hun haar op een gegeven moment niet meer zullen herinneren, dat ons hart hun warmte niet meer zal kunnen koesteren. Dat we vergeten hoe ze spraken en liepen, hoe ze ons aanraakten en aankeken.
Gedurende haar leven neemt een vrouw een groot aantal verschillende rollen op zich: dochter, vriendin, moeder, partner enz. Er komt op een gegeven moment een punt waarop ze overstelpt raakt door alle bijbehorende en soms onderling wedijverende prioriteiten. In dit gecompliceerde, zo vervlochten sociale weefsel enige orde en overzichtelijkheid scheppen, is niet eenvoudig, zeker wanneer we beseffen dat onze maatschappij vrouwen impiciet bepaalde verwachtingen en verplichtingen oplegt, puur en alleen vanwege hun geslacht en stereotype genderidentiteit.
Van oudsher worden vrouwen in de lijdzame en lijdende positie gedrongen. Tel daar het moederschap nog eens bij op en de unieke, kritieke en persoonlijke strubbelingen van het individu zelf en voíla: de ingrediëntenmix van een extreem explosieve emotionele cocktail en een recept voor intense misère voor degene die ons op deze wereld heeft gezet, is reeds aanwezig.
Getuige zijn van deze pijn, waar onze moeders aan onderworpen worden – of zichzélf aan onderwerpen – heeft een vernietigende uitwerking op ons, als afhankelijk kind. We zien ons moeder immers als krijgster, wiens kracht tragisch tanende is en wie kwetsbaar blijkt. Toch, en juist door dit uiterst zorgwekkende proces, is het onvermijdelijk dat vroeg of laat de rollen omdraaien en jij als kind, in meer of mindere mate, de papa of mama wordt voor je eigen vader of moeder. Door deze rol op ons te nemen, al is het intuïtief en instinctief, proberen we hen te beschermen tegen hun ongeluk en tegen zichzelf.
We gedragen ons als die kersverse ouders die zich voortdurend druk maken dat hun peuter of kleuter van de schommel of het klimrek zal vallen en zich zal bezeren. Aldus – als kind nota bene – dienen we ver voor onze tijd volwassenen te zijn en passen wij op onze moeder, in plaats van andersom. Wij zijn de motor die het haperende mechanisme van een beschadigde ziel weer op gang brengen, zoals een auto wiens accu nagenoeg is uitgedoofd en hulp – dat wil zeggen een vonk – nodig heeft om op te kunnen starten, om op eigen initiatief te kunnen rijden. Dan beginnen we de immense oerkracht, het evolutionaire elan te begrijpen, waar de vrouwelijke en al helemaal de maternale wereld zo diep van doordrongen is.
Iedereen die dit alles zelf met verve heeft doorstaan, weet dat het een gigantisch grote uitdaging was om niet kopje onder te gaan, om moed te blijven houden op een goede afloop. Zonder enige twijfel echter hebben deze veeleisende omstandigheden ons vroegwijs en versneld emotioneel volwassen gemaakt. De emotionele verplichting om onze moeder in kwetsbare tijden te beschermen, verruimt ons bewustzijn op een bijzonder potente en innerlijke bevestigende manier. Tegelijk kan het ons, hoe paradoxaal ook, uitputten, verdriet doen, uit balans brengen, al is het maar voor even.
We zijn namelijk nooit echt voorbereidt op het verlies van onze moeder en al helemáál niet van plan om haar zonder slag of stoot te laten gaan. Vanuit dit heilige vuur ontdekken we een reusachtige veerkracht en energie in onszelf, waardoor we steeds net dat extra stapje kunnen blijven zetten. Je transformeert tot reddende engel, die je moeders wonden heelt en haar weer met eigen vleugels leert vliegen. Innerlijk geschiedt er een wonderbaarlijke ontpopping. De onschuldige, warmhartige blik van ons innerlijke kind leert te leven met het gerijpte geweten van waarachtige volwassenheid.
En dat is, onontkenbaar, een van de belangrijkste vaardigheiden in, van en voor het leven.