De kracht van licht en onze interne klok
Licht wordt altijd al geassocieerd met positieve emoties. In de zomer, wanneer de dagen langer zijn en er meer licht is, lijkt het erop dat we altijd vrolijk zijn. Die heerlijke zonnige dagen aan zee, een picknick in de bergen of genieten van de zon op een terrasje zijn onvergetelijk. De kracht van licht mag niet onderschat worden.
De lente en zomer zijn perioden van expansie, van durven en experimenteren. Ze zijn de tegenstelling van de herfst en winter, met hun regen en korte dagen, waardoor we liever binnen zitten dan naar buiten gaan.
Ons lichaam, dat deel uitmaakt van de natuur, neemt veranderingen in het milieu waar. Door fysiologische mechanismen zoals de afscheiding van hormonen, ontstaat een min of meer energiek gevoel. Dat is afhankelijk van de cyclus of het seizoen waarin we ons bevinden.
Net zoals onze gemoedstoestanden en energie wisselen per seizoen, gebeurt dat ook met kortere cycli, zoals dag en nacht.
De kracht van licht en natuurlijke cycli
De hypothalamus is een klein gebied dat zich in het diepste deel van de hersenen bevindt, het zogenaamde reptielenbrein. Het is een essentiële structuur die verantwoordelijk is voor het reguleren van de basisprocessen van het leven, zoals lichaamstemperatuur, voedsel- en vochtinname of libido, evenals het reguleren van emoties. We voelen ons hongerig of vol, angstig of rustig… Dit is afhankelijk van de hormonen die zich bevinden in dit deel van de hersenen.
Zoals bij alles wat met de hersenen te maken heeft, is dit een zeer complexe structuur. Eén ding weten we echter wel met zekerheid: een van de factoren die de functie van de hypothalamus in beslissende mate beïnvloedt, is het licht dat het van de buitenwereld ontvangt.
De hersenen zijn op natuurlijke wijze geëvolueerd. Het meest ‘natuurlijke’ is dat de hersenen overdag, als ze veel zonlicht ontvangen, begrijpen dat het tijd is om actief te zijn. Het omgekeerde gebeurt ‘s nachts, wanneer we omringd worden door duisternis. Dan is het tijd voor rust en vernieuwing. Tegenwoordig liggen deze termijnen echter niet langer vast. Met kunstlicht kunnen we wakker blijven tot in de kleine uurtjes.
Deze verandering van de natuurlijke cycli verstoort onze interne klok en heeft invloed op onze gezondheid.
Het niet respecteren van natuurlijke cycli heeft invloed op de gezondheid
Ons lichaam en onze interne klok zijn ontworpen om de cycli van licht te respecteren. Overdag moeten we blootgesteld worden aan zonlicht om een optimaal energieniveau te behouden. Kunstlicht is geen vervanging voor zonlicht. Daarom is er vaak sprake van vermoeidheid, en we hebben koffie nodig om alles voor elkaar te krijgen.
Waar de lucht en de zon binnenkomen, komt de dokter de deur niet door. (Populair gezegde)
Op lange termijn verhoogt een tekort aan direct zonlicht het risico op depressie. Dat is de reden waarom in de winter, wanneer de dagen korter zijn en we thuis komen als het al donker wordt, het veel vaker voorkomt dat mensen depressief worden. Daarnaast is de zon de belangrijkste bron van vitamine D, wat essentieel is voor calcium in de botten. De kracht van licht kan ons lichaam op zoveel manieren raken.
Hoe we wakker worden is belangrijk
Een ander verbazingwekkend voorbeeld van de kracht van licht op ons organisme, heeft te maken met de manier waarop we wakker worden. Meestal zetten we de wekker ‘s ochtends voor een bepaalde tijd, en dat alarm onderbreekt onze slaap zeer abrupt. We doen het licht in de kamer aan, en gaan in een handomdraai van de duisternis van de nacht naar daglicht.
In de natuur is de zonsopgang iets wat geleidelijk aan gebeurt, en onze hersenen zijn geprogrammeerd om op die manier wakker te worden. Met de geleidelijke toename van natuurlijk licht worden de hersenen wakker om geleidelijk aan de dromen te verlaten. Het niet respecteren van ons lichaam op deze manier is de reden dat we niet uit bed kunnen komen. Het is zo moeilijk om ‘s ochtends aan de slag te gaan!
Afgezien van de slaperigheid die we hebben als we opstaan, zorgt deze manier van wakker worden ervoor dat we deze vermoeidheid de hele dag bij ons dragen. Het zorgt voor grote stress, omdat de natuurlijke slaapprocessen, die nodig zijn voor een goede rust en vernieuwing, niet goed hebben gewerkt.
Regel je interne klok
Er zijn enkele dingen die we kunnen doen om onze interne klok te regelen:
- Probeer je schema zoveel mogelijk aan te passen aan de natuurlijke cycli door naar je lichaam te luisteren. Sommige mensen zijn ‘s ochtends actiever en anderen in de middag, maar opblijven tot in de vroege uurtjes van de ochtend is voor niemand goed.
- Probeer overdag zoveel mogelijk tijd in het daglicht door te brengen. Dit is erg ingewikkeld in ons drukke moderne leven, maar probeer minstens een half uur per dag direct zonlicht te krijgen. Ook hier is de kracht van licht essentieel.
- Probeer de omgeving om je heen zo donker mogelijk te maken in de uren voordat je gaat slapen. Doe zo weinig mogelijk lichten aan en als je een computer of mobiele schermen kunt vermijden, doe dat dan.
- Probeer niet abrupt wakker te worden. Aangezien het bijna onmogelijk is om wakker te worden met het natuurlijke ochtendlicht, omdat dit niet in onze schema’s past, is een ‘wake-up light’ een goede oplossing. Dit is een wekker die de ruimte geleidelijk verlicht tot de tijd dat we wakker moeten worden, wat een echte zonsopgang imiteert.
Als je je gestrest of overrompeld voelt en niet weet waarom, als je het gevoel hebt dat je energie mist of moe bent vanaf het moment dat je wakker wordt, bekijk dan je routines en probeer zoveel mogelijk rekening te houden met de natuurlijke cycli van dag en nacht. Je zult al snel een verschil merken.