Kan huiselijk geweld Post-Traumatische Stress Stoornis (PTSS) veroorzaken?
Bij huiselijk geweld gaat het niet om simpele misverstanden of relatieproblemen of al te autoritaire ouders. In feite ervaren lijders aan dit soort geweld langdurige traumatische situaties die psychologische gevolgen genereren. Die beïnvloeden niet alleen hun welzijn, maar ook hun vermogen om zich tot anderen te verhouden. Bovendien kunnen deze ervaringen vaak leiden (Spaanse link) tot een posttraumatische stressstoornis (PTSS).
Huiselijk geweld is uiterst pijnlijk voor de slachtoffers. Dat komt omdat het wordt uitgevoerd door degenen die in theorie de grootste steun of veilige haven voor hen zouden moeten zijn. Met andere woorden, hun partners of hun ouders.
Bij kinderen kan het ernstige hechtingsproblemen veroorzaken die hen levenslang kunnen beïnvloeden. Terwijl het bij volwassenen extreem beperkende symptomen veroorzaakt en een sterke verarming van hun levenskwaliteit.
Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS)
PTSS is opgenomen in de categorie stoornissen die verband houden met trauma’s en stressfactoren binnen de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM 5). Het is een psychologische reactie op blootstelling aan een traumatische situatie. Het kan tot enkele maanden na de gebeurtenis beginnen.
Aanvankelijk bestudeerde men deze stoornis bij oorlogsveteranen. Maar het is nu bekend dat iedereen die aan een potentieel traumatische situatie is blootgesteld, vatbaar is voor de ontwikkeling ervan. Wat wordt dan beschouwd als een potentieel traumatische situatie?
In feite wordt elke gebeurtenis/omgeving die de fysieke of psychische integriteit van een individu bedreigt, gezien als een potentieel traumatische situatie. Een ervaring waarbij ze het gevoel kunnen hebben dat ze niet de nodige middelen hebben om het hoofd te bieden of zich gevangen voelen in een catch 22.
Het is vermeldenswaard dat PTSS zich niet bij alle trauma’s ontwikkelt. Dat komt omdat elk individu dit soort gebeurtenissen op een andere manier ervaart en verwerkt. In feite wordt beweerd (Spaanse link) dat ongeveer 70 procent van de volwassenen in de Verenigde Staten een traumatische gebeurtenis heeft meegemaakt, maar dat slechts 20 procent van hen uiteindelijk lijdt aan PTSS.
Huiselijk geweld impliceert een situatie van chronische dreiging waarin het individu zich niet veilig voelt. Noch in zijn huis, noch bij zijn gehechtheidsfiguren. Dit activeert het vecht-vlucht-bevries mechanisme en zet hun hele lichaam op scherp. Zo kan er uiteindelijk PTSS ontstaan.
De belangrijkste symptomen van PTSS
Als een volwassene of kind dat huiselijk geweld heeft meegemaakt uiteindelijk een posttraumatische stressstoornis ontwikkelt, zullen ze meestal de volgende symptomen vertonen:
- Indringende herinneringen aan de traumatische gebeurtenis in de vorm van levendige flashbacks of nachtmerries.
- Ontwijking en aanhoudende vermijding van prikkels die verband houden met het trauma. Daarom zal de lijder gedachten, situaties, mensen of voorwerpen vermijden die aan de gebeurtenis herinneren.
- Veranderingen in gedachten en stemming. Intense negatieve emoties (zoals angst, woede, schuld en schaamte) treden op, evenals apathie en verlies van belangstelling voor zinvolle activiteiten. Bovendien ontwikkelt de lijder meestal extreem negatieve overtuigingen ten opzichte van zowel zichzelf als anderen.
- Hyperarousal. Er is een verandering in de staat van alertheid. Dit leidt ertoe dat de lijder voortdurend waakzaam is, geneigd is met grote schokken te reageren en prikkelbaar en ongeconcentreerd is.
Huiselijk geweld kan PTSS veroorzaken
De hierboven beschreven symptomen zijn uiterst beperkend en veroorzaken veel leed. Daarom is het belangrijk om de ervaringen van degenen die te maken hebben gehad met huiselijk geweld niet te onderschatten. De impact op psychisch niveau kan namelijk gelijkwaardig zijn aan die van een aanslag, een natuurramp of een oorlog. Dat komt omdat het allemaal traumatische gebeurtenissen zijn.
Bovendien heeft huiselijk geweld bepaalde componenten die risicofactoren vormen. Met andere woorden, ze vergroten de kans op het uitlokken van PTSS.
- Interpersoonlijk geweld treedt op. In tegenstelling tot wat bij een natuurramp gebeurt, is het in dit geval een mens die opzettelijk aanvalt.
- Het trauma wordt gepleegd door een verzorger of belangrijke gehechtheidsfiguur. Dit plaatst het slachtoffer in een onmogelijke situatie. Het is immers de persoon die hen zou moeten verdedigen of hun steun zou moeten zijn, die hun beul of misbruiker is.
- Voor kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld tussen hun ouders genereert het feit dat ze zien dat hun verzorger in gevaar is een enorme impact. Dit verhoogt de kans op het optreden van PTSS.
- Het trauma is chronisch en verschillende gebeurtenissen van dezelfde aard stapelen zich op. Het is geen eenmalige gebeurtenis. Dit is een uiterst negatieve ervaring die iemand bijna dagelijks ervaart. Daarom is de schade constant en wordt het individu gedwongen alert te blijven.
De gevolgen en de behandeling van PTSS door huiselijk geweld
Wanneer iemand geweld ondervindt van zijn partner of zijn ouders, kan dit hem of haar psychisch ernstig treffen. In feite is bewezen(Spaanse link) dat bij PTSS de structuur en het functioneren van verschillende hersengebieden die bemiddelen bij aanpassing aan stress, geconditioneerde angst en besluitvorming worden aangetast.
Als gevolg hiervan is het voor slachtoffers niet gemakkelijk om anderen weer te vertrouwen. Dat geldt ook voor relaties aangaan die diep genoeg zijn voor intimiteit.
Bovendien hebben sommige onderzoeken (Engelse link) aangetoond dat kinderen die voor hun twaalfde jaar fysiek misbruikt worden, kwetsbaarder lijken voor leeftijdgenoten die ook proberen hen te misbruiken.
Ook komt revictimisatie vaak voor bij degenen die een huiselijk geweld relatie verlaten. Dit komt doordat het individu het idee internaliseert dat ze niet het soort relatie verdienen waarin hun partner hen niet mishandelt.
Slachtoffers hebben ook vaak last van het optreden van triggers. Dit zijn prikkels die ze associëren met de traumatische ervaring. Ze activeren hun alertheid, schrik en lijden. Het kan bijvoorbeeld het geluid van sleutels in het slot zijn, een bepaald type auto, of de geur van een bepaald parfum. Eigenlijk alles wat doet denken aan het trauma of de dader.
Tot slot
Uiteindelijk ervaren deze mensen een groot lijden. De impact is nog groter bij kinderen die opgroeien met een ongeorganiseerde gehechtheidsstijl. Het is essentieel voor patiënten om zich in handen van professionals te stellen en een behandeling voor PTSS te ondergaan.
We moeten er echter rekening mee houden dat huiselijk geweld het slachtoffer kan verlammen en kan verhinderen om hulp te vragen. Om deze reden zal het hebben van een ondersteunend sociaal netwerk van grote hulp zijn bij het opstarten van het proces.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Aguirre, P., Cova, F., Domarchi, M., Garrido, C., Mundaca Ll, I., Rincón, P., … & Vidal, P. (2010). Estrés postraumático en mujeres víctimas de violencia doméstica. Revista chilena de neuro-psiquiatría, 48(2), 114-122.
- Benedini, K. M., Fagan, A. A., & Gibson, C. L. (2016). The cycle of victimization: The relationship between childhood maltreatment and adolescent peer victimization. Child Abuse & Neglect, 59, 111-121.
- Sidran Institute. (2018). Traumatic Stress Disorder Fact Sheet. Disponible en: https://www.sidran.org/wp-content/uploads/2018/11/Post-Traumatic-Stress-Disorder-Fact-Sheet-.pdf
- Zegarra-Valdivia, J. A., & Chino-Vilca, B. N. (2019). Neurobiología del trastorno de estrés postraumático. Revista mexicana de neurociencia, 20(1), 21-28.