Metacognitieve therapie voor emotioneel leed
In dit artikel zullen we uitleggen waar metacognitieve therapie uit bestaat en hoe dit ons kan helpen om ons emotionele leed te beheersen. Net zoals er vele theorieën en termen in de psychologie zijn die we over het algemeen gewend zijn en die we in meer of mindere mate allemaal wel kennen, zijn er andere die voor ons totaal onbekend zijn.
Het komt vaak voor dat we leren over termen die we nog nooit eerder hebben gehoord wanneer we in therapie zijn bij een goede, gekwalificeerde psycholoog. Een van deze termen is misschien wel metacognitieve therapie.
“Er zijn dingen bekend en er zijn dingen onbekend, en tussendoor zijn er de deuren van de waarneming.”
-Aldous Huxley-
Wat is metacognitie?
Wanneer we naar een cognitief-gedragstherapeut gaan die wetenschappelijk ondersteunde technieken gebruikt, dan werkt deze meestal volgens een volgorde.
Hij begint met het evalueren van de patiënt en komt vervolgens met een persoonlijk interventieplan. Wanneer de therapeut uitlegt wat er met ons gebeurt, praat hij over hoe onze emoties werken en waarom we voelen wat we voelen.
Het is belangrijk om in gedachten te houden dat een groot deel van het leed dat bepaalde situaties veroorzaken, te maken heeft met de manier waarop we deze situaties interpreteren.
Dit betekent dat we ons anders kunnen voelen over dezelfde situatie, afhankelijk van de gedachten die we op dat moment hebben. We kunnen ons soms zelfs slecht voelen omdat onze gedachten niet overeenkomen met onze huidige realiteit.
Cognitieve therapie richt zich op het identificeren, bevragen en veranderen van deze automatische gedachten en irrationele overtuigingen. Door dit te bereiken, is het mogelijk de intensiteit van negatieve emoties te verminderen. We moeten echter niet alleen rekening moeten houden met deze cognitieve processen, we moeten ook werken aan onze metacognitie.
Metacognitie verwijst naar de interpretatie, begeleiding en besturing van onze cognitieve processen. Met andere woorden, het heeft te maken met kennis over onze eigen kennis en de manier waarop we denken. Metacognitie houdt verband met onze pogingen om onze gedachten, overtuigingen en andere cognitieve processen te beheren en betekenis te geven.
“De werkelijkheid is uiteindelijk een selectieve daad van waarneming en interpretatie. Een verschuiving in onze waarneming en interpretatie stelt ons in staat oude gewoonten te doorbreken en nieuwe mogelijkheden voor balans, genezing en transformatie te creëren.”
-David Simon-
Wat is metacognitieve therapie?
Dat gezegd hebbende, negatieve metacognitieve overtuigingen kunnen emotioneel leed veroorzaken. Hier zijn enkele voorbeelden van dergelijke overtuigingen: ‘Misschien ben ik een slecht persoon en krijg ik daarom negatieve gedachten’. ‘Piekeren zal me helpen om beter voorbereid te zijn’.
‘Als ik dit analyseer, zal ik de antwoorden krijgen die ik zoek’. ‘Als ik de reden hierachter begrijp, kan ik misschien een oplossing vinden’. ‘Ik heb geen controle over mijn gedachten’, en ‘Als ik slechte gedachten heb, zal ik slechte dingen doen’.
Deze metacognitieve overtuigingen voeden de cognitieve processen die emotioneel leed veroorzaken, verlengen en verergeren. Enkele voorbeelden hiervan zijn onder andere piekeren, bezorgdheid, de aandacht vestigen op negatieve stimuli (negatieve aandachtsvertekening), en focussen op de oorzaken in plaats van op de oplossingen.
We mogen niet uit het oog verliezen dat individuen vaak ondoeltreffende controle- en onderdrukkingsstrategieën implementeren die uiteindelijk hun negatieve emoties versterken. De metacognitieve therapie richt zich daarom op het wegwerken van die disfunctionele en gevaarlijke technieken waartoe een individu zijn toevlucht neemt om zijn gedachten te beheersen.
Met andere woorden, het probeert die onbuigzame manier van denken die de persoon in een negatieve gedachteverwerking ‘opsluit’, te veranderen. Het doel van metacognitieve therapie is de manier veranderen waarop we reageren op onze eigen gedachten.
Dit stelt ons in staat om op dieperliggend niveau te werken dan met traditionele cognitieve therapie. We veranderen namelijk niet alleen de inhoud van onze gedachten, maar ook de manier waarop we over onszelf denken.
Studies in dit verband tonen zelfs aan dat metacognitieve therapie effectief is voor de behandeling van gegeneraliseerde angststoornis. Het blijkt tevens effectief te zijn bij posttraumatische stressstoornis of ernstige depressie.