Hoe ga je om met het overlijden van een huisdier?
Omgaan met het overlijden van een huisdier is een ervaring die elk van ons die van dieren houdt, op een bepaald moment meemaakt. Maar ervaren we allemaal rouw en verlies op dezelfde manier? Het antwoord is nee. Rouw mag dan wel een universeel fenomeen zijn maar de manieren waarop we met rouw omgaan, kunnen enorm verschillen. Vaak hangt het onder andere van culturele en religieuze factoren af (Marqués, 2003).
Wanneer we mensen verliezen, rouwen we. Op dezelfde manier drukken we ons verdriet uit wanneer we onze huisdieren verliezen. Maar wat zorgt ervoor dat mensen rouwen om het overlijden van een huisdier? De reden is heel eenvoudig. Want de band die zich tussen de mensen en het huisdier gevormd had, was van die aard dat het huisdier deel uitmaakte van de familie (Field, Gavish, Orsini en Packman, 2009).
En toen ik besefte dat je niet zou terugkeren, dat was het moment waarop ik wist dat ademen pijn doet.
Mensen die lijden niet aanvaarden, zullen hun hele leven blijven lijden
Thelma Duffey (2005), Ph. D. aan de universiteit van Texas, San Antonio, bevestigt dat mensen het overlijden van een huisdier oprecht ervaren als iets pijnlijks. Aan dit lijden moeten we ook de culturele taboes toevoegen die verbonden zijn met het verdriet om het verlies van een dier. Een groot deel van de bevolking begrijpt deze pijn meestal niet. Dit maakt het rouwproces nog moeilijker.
Vele mensen bouwen een speciale band op met hun huisdier. Maar er zijn ook anderen die geen gehechtheid ontwikkelen. Daardoor zijn ze niet in staat om de relatie tussen mensen en dieren te waarderen. De mensen die deze relatie niet begrijpen, gaan vaak het verlies onderschatten. Ze kunnen zelfs commentaar geven zoals bijvoorbeeld “Het was maar een hond,” “Koop gewoon een andere” en “Waarom ben jij zo verdrietig om een dier?”.
Maar het overlijden van een huisdier kan één van de moeilijkste momenten in het leven van een persoon zijn. Toch wordt het op sociaal vlak niet erkend dat het dezelfde emotionele invloed heeft als wanneer we het verlies van een mens ervaren. Het Department of Animal Sciences van de universiteit van Hawaii (Verenigde Staten) heeft hierover een onderzoek uitgevoerd. Volgens deze studie voelen 30% van de eigenaars de pijn gedurende een periode van zes maanden of langer. Voor 12% is het een heel traumatische gebeurtenis in hun leven.
Afscheid nemen wanneer je dat wil kwetst niet, wat kwetst is wat je na het afscheid zal missen.
Hoe kunnen we omgaan met de rouw om het overlijden van een huisdier?
Het rouwproces bestaat uit vier stadia. Het zijn dezelfde stadia die we ervaringen wanneer iemand dichtbij ons sterft:
- In dit stadium zijn we nog niet in staat om met het verlies in het reine te komen. We gebruiken dan ontkenning. Want we ontkennen wat er gebeurd is als een verdedigingsmechanisme om de impact uit te stellen. We geven je hier wat praktische raad. Je kan beste het speelgoed van je huisdier verwijderen of opbergen.
- We drukken onze gevoelens uit: verdriet, depressie of woede. Als gevolg van het verlies kunnen we zoveel dingen voelen. Om deze emoties te verlichten moeten we niet proberen om die tranen tegen te houden. We hoeven ook niet te doen alsof we ons oké voelen wanneer dat niet zo is. Maar we moeten onze emoties loslaten en ze uitdrukken. Wat we dus eigenlijk moeten doen, is onszelf het verlies laten voelen en de tranen laten stromen. Want dit maakt allemaal deel uit van het helingsproces.
- In dit stadium beginnen we de leegheid te verwerken die ons huisdier achtergelaten heeft. We zijn ons bewust van alle dagelijkse routines die we samen met ons huisdier opgebouwd hadden. Misschien beseften we zelfs niet dat sommige routines zo’n belangrijk deel van ons leven waren. We gingen met de hond wandelen en in het park spelen. We ontspanden samen op de bank. Wat we nu moeten doen, is nieuwe routines scheppen.
- We zullen ons huisdier op verschillende manier herinneren. Dit heeft allemaal te maken met naar de toekomst kijken en verder gaan op de weg naar herstel. Door dit te doen zullen we ons de enorme liefde herinneren die we voor hen voelden.
Te boven komen is niet vergeten, te boven komen is beseffen dat hij er niet langer voor jou is, maar hij heeft je zo gelukkig gemaakt toen hij er was.
Huil niet omdat het voorbij is maar glimlach omdat het gebeurd is
We beleven allemaal soortgelijke situaties maar op een andere manier. Want niet iedereen van ons zal evenveel tijd nodig hebben om van het rouwproces om het overlijden van een huisdier te herstellen.
Sommigen van ons kiezen ervoor om een ander huisdier te nemen. Anderen maken de keuze om zonder huisdier te leven. We hoeven ons niet slecht te voelen als we beslissen om een ander huisdier te nemen. Want we moeten beseffen dat het geen kwestie is van ‘vervangen’. Maar we starten op een nieuwe weg vol nieuwe routines en prachtige ervaringen met ons nieuwe huisdier.
Bibliografie
Duffey, T. (2005). Saying goodbye: Pet loss and its implications. Journal of creativity in Mental
Health 1 (3/4), 287-295. doi: 10.1300 / J456v01n03_18
Field, N., Gavish, R., Orsini, L. & Packman, W. (2009). Role Attachment in Response to Pet Loss. Death Studies, 33, 334-355. doi: 10.1080 / 07481180802705783
Marquis, N.M. (2003). From the experience of mourning: Reflections on the Meanings of Death and Lifetime. Pontificia Universidad Católica, Ponce, P.R.