Het verschil tussen meningen en kennis

Stephen Hawking zei dat de vijand van kennis niet onwetendheid is, maar de illusie van kennis. Dus, zijn jouw meningen gebaseerd op wat je echt weet?

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gema Sánchez Cuevas.

Laatste update: 20 april, 2021

Wat is het verschil tussen meningen en kennis? Nieuwe informatietechnologie is een integraal onderdeel van ons leven geworden. Beetje bij beetje heeft het ons onderwijs en de manier waarop we leren veranderd.

Tegenwoordig is internet een universum op zich. Ons gebruik van internet op tablets, smartphones en sociale mediaplatforms verandert en beïnvloedt onze meningen. Maar moeten we zoveel waarde hechten aan ieders mening?

Op dit moment zou de zogenaamde ‘kennismaatschappij’ goed gebruik moeten maken van de enorme en oneindige informatie die internet biedt. We zouden allemaal in staat moeten zijn om beter te communiceren, geïnformeerde meningen te hebben en hogere niveaus van intellect te bereiken.

Iedereen heeft recht op zijn mening, ook al is die gebaseerd op slechte informatie

Filosoof en schrijver Umberto Eco was een fervent criticus van wat hij ‘de samenleving van de onwetendheid’ noemde. In zijn laatste boek, From Stupidity to Insanity, stelde hij een selectie van krantenartikelen samen die de samenleving, internet en de toekomst van onderwijs en schrijven bespraken.

Het is een analyse van de moderniteit vanuit het perspectief van de gebeurtenissen zelf en vanuit het gedrag van de hoofdrolspelers. Eco praat over ander nieuws, tv-shows en politieke kwesties met een humoristische en sarcastische toon.

Het subtiele verschil tussen meningen en kennis

Veel experts hebben nagedacht over deze twee concepten. Ze lijken misschien erg op elkaar, maar als je wat dieper graaft, hebben ze aanzienlijke verschillen.

Hoewel een mening meestal is gebaseerd op gedegen kennis, zijn de termen toch anders. Klassieke filosofen zoals Plato en zelfs schrijvers als Kierkegaard, hebben een belangrijke invloed op het hedendaagse denken over deze onderwerpen.

Aan de ene kant maakte Plato al een onderscheid tussen deze twee termen in The Republic toen hij het had over een rechtvaardige samenleving of stad.

Plato argumenteerde dat degenen die tevreden waren met oppervlakkigheid (kleuren en vormen) nooit ware kennis zouden bereiken. De persoon die deze vormen en figuren kan observeren en ze in ideeën kan veranderen, zal daarentegen de context ervan begrijpen.

Daarnaast was er Kierkegaard, de grote denker van de 19e eeuw, die in zijn boek Two Ages betoogde dat de enige manier om kennis te vergaren is door middel van stilte. De filosoof stelde het idee voor dat je eerst moet weten hoe je moet luisteren, opletten en gefocust moet blijven. Vervolgens moet je diep in de gedachte duiken zonder je mening te geven.

Ondanks de eeuwenlange geschiedenis en het denken die deze twee denkers van elkaar scheiden, hebben ze een nuttig raamwerk opgezet om de context waarin we ons vandaag bevinden te begrijpen: onze samenleving van meningen.

Hoewel het klopt dat waarheid vaak relatief is, is kennis uiteindelijk absoluut. Als je het niet op prijs stelt, moet je meningen en individuele zelfexpressie boven pure kennis houden.

Minder gepraat en meer stilte zodat we kunnen luisteren naar degenen met kennis

Dit was het belangrijkste argument van Manuel Gil Anton, hoogleraar aan het Centrum voor Sociologische Studies van COLMEX (College van Mexico), in een discussie over onderwijshervorming vorig jaar.

Tijdens het debat spraken de deelnemers veel over het belang van het geven van een stem aan diegenen met de relevante kennis. Zij zijn tenslotte degenen met de best onderbouwde meningen. Alleen dan kunnen we een meer rechtvaardige samenleving en een gevoel van collectief welzijn hebben.

In 2012 definieerde hoogleraar Charles Simic onze samenleving als ‘het tijdperk van onwetendheid’ in de New York Review of Books (Engelse link). In zijn artikel sprak Simic over het besef dat een groot gedeelte van de bevolking geloofde dat Obama moslim was. Hij concludeerde dat er een rebellie van saaie geesten tegen het intellect is.

Daarom houden ze van politici die zich uitspreken tegen leraren die kinderen indoctrineren tegen de waarden van hun ouders en een hekel hebben aan degenen die laten zien dat ze serieus en onafhankelijk kunnen denken. Hij zei ook dat domheid soms een van de grootste historische krachten is.