Het psychologisch profiel van een misbruiker
Er zijn aanzienlijke inspanningen geleverd om het psychologisch profiel van een misbruiker op te stellen. Maar onderzoek heeft nog steeds geen betrouwbare empirische gegevens kunnen voorleggen. Dat gezegd hebbende bestaat er toch bewijs van bepaalde karaktertrekken die alle misbruikers gemeenschappelijk hebben.
Binnen de traditionele manier van opvoeden leert men jongens en meisjes verschillende dingen terwijl ze opgroeien. De maatschappij leert meisjes dat ze zorgzaam en gevoelig moeten zijn. Ze krijgen tips hoe ze mooi kunnen zijn en hoe ze hun poppen mooi kunnen maken. Bovendien leren ze hoe ze lief en vriendelijk moeten zijn.
Anderzijds krijgen de jongens meestal speelgoed dat te maken heeft met moed en onbevreesd zijn. Ze leren ook vaak contactsporten. Het doel is dat ze sterke, stoere mannen worden die in staat zijn om alle meisjes te beschermen. Maar ze mogen ook geen enkele zwakheid tonen.
Sociale invloed en traditionele waarden zijn bepalende factoren
De media spelen een cruciale rol in de genderverschillen bij kinderen. Films en tv-series hebben allemaal dezelfde personages: de politieagent, de mannelijke beschermer van het gezin, de stoere superheld. Recent is men misschien wel gestart met het voorzichtig inbrengen van de vrouwelijke versie. Maar je ziet slechts in heel weinig films hoe de vrouwelijke ster een man redt.
Meestal is een misbruiker iemand met erg traditionele waarden. Vaak is hij ook opgegroeid in een omgeving met seksistische stereotypen. Wanneer ze klein zijn, nemen ze al deze dingen op en maken ze zich eigen. Uiteindelijk worden ze dan volwassenen die zichzelf op die manier zien.
Het psychologisch profiel van een misbruiker
Laten we dus rekening houden met de factoren die we al vermeld hebben. Je zal dan waarschijnlijk al kunnen raden dat de meeste slachtoffers vrouwen zijn en de meeste misbruikers mannen. Statistische gegevens ondersteunen deze aannames. Nu zullen we enkele van de meest typische karaktertrekken beschrijven die een eerste aanzet zijn om het profiel van een misbruiker te vormen.
Cognitieve vooroordelen: een starre psychologie
Misbruikers hebben meestal verwrongen ideeën over genderrollen. Ze zien het andere geslacht als minderwaardig. Dat is precies hoe ze hun gebruik van geweld rechtvaardigen. Ze zitten vol vooroordelen die ervoor zorgen dat ze op gewelddadige manieren reageren.
Ze zijn ook onverdraagzaam. Dat maakt hen tiranniek, koppig en ondemocratisch. De starheid in hun manier van denken zorgt ervoor dat ze de dingen erg persoonlijk nemen. Ze laten geen ruimte voor standpunten die van hun eigen visie afwijken.
Het onvermogen om problemen op te lossen
Hun gebrek aan geestelijke flexibiliteit maakt het hen onmogelijk om oplossingen voor hun problemen te vinden. Dit kan te maken hebben met het feit dat ze een polair of dichotoom denkpatroon hebben. We bedoelen hiermee dat ze zichzelf aan het ene of het andere uiterste plaatsen, goed of slecht. Er is geen tussenweg. Gematigdheid is niet toegelaten.
Bewijs toont aan dat ze alles in zwart en wit zien. Want dat is de manier waarop ze zijn opgevoed. Meestal zijn ze kinderen van mensen die hen erg streng en militaristisch opgevoed hebben.
Een negatief zelfbeeld
Hun kindertijd is bepalend geweest voor hun emotionele ontwikkeling. Dat is ook de reden waarom een negatief zelfbeeld de kern vormt van het psychologisch profiel van een misbruiker. Want dit gebrek aan zelfliefde kan de oorzaak of het gevolg van het misbruik zijn. Uiteraard betekent dit niet dat het misbruik dan gerechtvaardigd is.
Het probleem is dat zij zich niet bewust zijn van hun gebrek aan zelfliefde. In plaats van hun zelfbeeld te verbeteren, verkiezen ze een passief-agressieve houding aan te nemen in zo ongeveer elk deel van hun leven.
Problemen met communicatie
In de moeilijkheden die ze hebben om op een doeltreffende manier met anderen te communiceren, verraadt zich deze passief-agressieve houding. Een erg beperkte assertiviteit is eigenlijk één van de meest typische karaktertrekken in het psychologisch profiel van een misbruiker.
De manier waarop zij hun gezag en hun regels opleggen, is door middel van bitterheid, koppigheid of luiheid. Mensen die anderen misbruiken, zijn meestal niet erg assertief. Ze drukken zichzelf dus niet rechtstreeks of duidelijk uit.
Emotionele afhankelijkheid
Het voornaamste gevolg van deze slijtage in hun relaties met andere mensen is geleidelijke sociale isolatie. Ze missen dus elke vorm van vriendschap en richten al hun aandacht dan op hun partner.
Stap voor stap zal hun romantische relatie een obsessie worden. Zo creëren ze emotionele afhankelijkheid. Want ze zien de andere persoon als hun enige bron van vertrouwelijkheid of steun. Ze gaan steeds meer eisen. Zo wordt de relatie erg ongezond.
De behoefte aan controle
Misbruikers voelen de behoefte en de plicht om alles wat hun partner doet of voelt, te controleren. Ze checken hun werk, familierelaties, vriendenkring, hobby’s… Ze ontwikkelen ook houdingen van buitensporige waakzaamheid en ongezonde jaloezie.
Frustratie
Vaak laten misbruikers hun woede en razernij thuis ontploffen omdat ze zich gefrustreerd voelen door hun werk. Ze zijn ook erg prikkelbaar en hebben meestal geen controle over hun impulsen. Deze vorm van geweld is bekend als expressief geweld. Het wordt meestal sterker naarmate de incidenten gewelddadiger worden.
Geen zelfcontrole of empathie
In het psychologisch profiel van een misbruiker hoort ook een gebrek aan emotionele controle. Misbruikers zijn op emotioneel vlak analfabeet. Ze hebben het erg moeilijk om hun gevoelens uit te drukken. Ze weten ook niet hoe ze moeten nadenken. Bovendien missen ze elke vorm van empathie. Dit is wat hen ervan weerhoudt ook maar enig schuldgevoel te ervaren over de pijn en de de schade die ze bij hun slachtoffer veroorzaakt hebben.
Verleidelijke leugens
Gewoonlijk winnen misbruikers van hun slachtoffer door hen te verleiden. Want het zijn manipulatieve mensen die leugens en valse beloften gebruiken. En ze zijn in staat om allerlei soorten rollen te spelen om te krijgen wat ze willen.
Elk geval is verschillend. Toch verschaffen deze karaktertrekken een globaal portret van het psychologisch profiel van een misbruiker. Je kan zien dat het meestal egoïstische, seksistische en manipulatieve mensen zijn. Voor hen is het psychologisch misbruik hun voornaamste manier om met mensen om te gaan.