Lieve dochter, je hoeft geen 'braaf meisje' te zijn
Lieve dochter, je hoeft geen braaf meisje te zijn. Het is niet nodig dat je een volgzaam, gehoorzaam en lief meisje bent. Wees wie je wil zijn, vind je eigen stem, leer luid te lachen, kijk naar de sterren en weet dat je ze allemaal kan bereiken…
Mijn lieve kind, laat niemand je zeggen dat je er lelijk uitziet wanneer je kwaad wordt. Laat niemand jou en je dromen inperken.
Misschien vind jij deze woorden vanzelfsprekend en zo logisch. Maar onze cultuur heeft het lange tijd lastig gehad om dit te aanvaarden. We geven je hier een voorbeeld van een gebeurtenis die zich nog niet zo lang geleden voorgedaan heeft.
Een cinema in Leuven had een namiddagvertoning van ‘Wonder Woman’ gepland. Het was georganiseerd alleen voor vrouwen. Meisjes kwamen dus in groten getale kijken.
“Je vindt geen vrede door het leven uit de weg te gaan.”
-Virginia Woolf-
Deze cinemaketen had ook besloten om een gratis tas te schenken waarop geschreven stond ‘Bevat toffe dingen‘. Het was een slimme tactische zet. Zoals verwacht raakte de cinemazaal volledig gevuld. Maar de inhoud van de mysterieuze tas die zogezegd vol ‘toffe items’ zat, heeft dit evenement spijtig genoeg om de verkeerde redenen berucht gemaakt. Toen de meisjes de verpakking openden, vonden ze vaatdoeken, glasreiniger, dieetpillen en een schuurborstel.
Dit soort berichten blijven de wereld verbazen. Uit bijna alle lagen van de bevolking kwamen dan ook allerlei soorten commentaren en bedachtzame kritiek.
We kennen deze werkelijkheid maar al te goed. Maar we stellen ook vast dat er nog een andere en verborgen realiteit bestaat. Bovendien valt ze niet op en is ze zelfs bijna niet te merken. We zien het niet zo gemakkelijk omdat het, zonder dat we het beseffen, een uitingsvorm is die ingebakken zit in ons taalgebruik. Want we spreken op specifieke wijze tegen meisjes en tegen jongens. Op die manier dwingen we hen in een culturele maatvorm.
Een braaf meisje is een stil meisje
Een braaf meisje zit stilletjes in een hoekje en let op alles wat rondom haar gebeurt. Ze doet dit echter in discrete stilte. Intussen ontsnapt het brave meisje in haar verbeelding naar haar eigen kleine persoonlijke wereld, die ruim en wild is. In het geheim gaat ze op avontuur.
De volwassenen die haar voorbijgaan, loven haar voor haar mooie haar, haar kleedje en haar aandachtig gelaat. ‘Ze gedraagt zich zo flink’, zeggen ze tegen de ouders zonder het meisje zelf aan te spreken. Ze vragen haar nooit wat haar passies zijn of wat ze niet graag heeft, of wat ze graag leest, of wat haar dromen zijn.
We merken het zelfs niet eens, maar vanaf onze allereerste dag op deze wereld worden we geëvalueerd en krijgen we een etiket. Oneerlijk taalgebruik raakt al vanaf de leeftijd van negen maanden ingebed in onze hersenen.
Dit lijkt misschien erg jong. Maar de ‘denktheorie’ geeft hiervoor een verklaring. Het is de periode waarop het kind sociale gedragingen begint te integreren. Stap voor stap imiteert het kind het gedrag van volwassenen. Vanaf die leeftijd gaat het dit gedrag ook interpreteren.
Al op erg jonge leeftijd dwingen we meisjes tot passief gedrag, gehoorzaamheid, stilte. We leggen ook de nadruk op het belang van hun fysieke verschijning. Door dit te doen vormen we hun natuurlijke vermogens zoals wij dat willen.
Dat is de reden dat verschillende psychologen, leerkrachten en opvoeders zoals Alfonso Montuori ons aanmanen om in de praktijk een opvoedingsstijl te gebruiken die vrij is van vooroordelen en genderetiketten. Ze promoten een manier van opvoeden die de menselijkheid en de aangeboren goedheid van kinderen in kracht laat groeien, net als de waarde van hun nieuwsgierigheid om te leren en van zelfkennis.
Lieve zoon, je hoeft niet ‘sterk’ te zijn
We hebben het over het ‘brave meisje’ gehad. Nu is het moment gekomen om aan de vele jongens te denken die nu volwassen zijn en die opgegroeid zijn met de overheersende nadruk op emotionele terughoudendheid en zelfcontrole. Emoties en gevoeligheid moesten gecorrigeerd worden net als scheve tanden rechtgezet werden met een beugel.
Tranen zijn voor meisjes. Het is dus beter dat je ze inhoudt als je als jongen geboren bent. Want je moet sterk zijn. Je moet in staat zijn om alles aan te kunnen en je mag nooit falen.
“De toekomst behoort toe aan hen die in de schoonheid van hun dromen geloven.”
-Eleanor Roosevelt-
Ook hier, in de wereld van kleine jongetjes, zijn er grote problemen. Pas onlangs werd een studie gepubliceerd waarin iets werd aangetoond waarmee iedereen, zowel ouders als opvoeders, rekening zou moeten houden: de hersenen van het mannelijke kind zijn veel gevoeliger en hebben minder weerstand voor stress dan die van meisjes.
Daarom heeft het jongetje een opvoeding nodig met veel emotionele ondersteuning, veiligheid en bescherming.
Sta stil bij hoe je met je kinderen omgaat
Al deze informatie moet ons iets meer doen nadenken over die soms impliciete kleine gebaren die ons ‘ontglippen’ in onze dagelijkse omgang met kleine kinderen.
Dingen als ‘Je moet een braaf meisje zijn’ of ‘Jongens huilen niet’ hebben vérstrekkende gevolgen.
Toevallig zijn er nu veel deskundigen in persoonlijke groei. Ze trainen vrouwen om leiders te worden in verschillende gebieden van het sociale, politieke en economische leven.
Deze coaches hebben vastgesteld dat vrouwen die de ambitie hebben om een hoge positie te bekleden in de politiek of in zaken, zich in het begin beschouwen als ‘egoïstische’ personen.
Door dit denkpatroon te doorbreken tonen ze aan de vrouwen dat vechten voor wat je wil, geen egoïsme is maar eerder een recht … Ongetwijfeld is dit het moeilijkste deel in de training.
Want ‘goed’ zijn betekent niet dat je braaf of behoudsgezind moet zijn. ‘Goed’ zijn betekent echter dat je moedig bent en je inspant om te krijgen wat je wil, ongeacht of je een vrouw of een man bent.