Het Houdini-syndroom: niet emotioneel beschikbaar zijn

Sommige mensen zijn emotioneel niet beschikbaar in een relatie. Hoe groter de betrokkenheid, hoe groter hun behoefte om eraan te ontsnappen. Lees verder voor meer informatie!

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Francisco Roballo.

Laatste update: 27 december, 2022

Het Houdini-syndroom is genoemd naar de escapistische daden van de mythische in Hongarije geboren Amerikaanse boeienkoning Harry Houdini. In dit artikel lees je echter over het psychologische escapisme dat wordt veroorzaakt door vermijding. Dit is wanneer mensen willen ontsnappen aan familiebijeenkomsten, banen en dagelijkse taken.

Oorlogen van ego’s, verwennerij, en zelfs hoe moeilijk het is om jezelf te uiten zonder je partner te schaden, zijn gebruikelijke zaken die voorkomen in interpersoonlijke relaties. Het feit dat veel mensen ontsnappen aan deze relaties is echter een dieper symptoom van het gebrek aan betrokkenheid van moderne samenlevingen.

In veel gevallen is er een direct verband. Hoe groter de betrokkenheid, hoe groter de behoefte om te ontsnappen. Het is voor veel mensen iets dat van nature voorkomt, maar wat is de werkelijke oorzaak van dit gedrag? Waarom is het zo ingewikkeld voor deze mensen om echt emotioneel betrokken te raken?

Emotionele betrokkenheid en het Houdini-syndroom

Emotionele betrokkenheid is nog nooit zo in twijfel getrokken als nu. Sociale banden zijn altijd een zeer actief onderdeel geweest van de evolutie van onze soort.

Betrokkenheid kan ook het tegenovergestelde betekenen, namelijk onthechting. Gevoelens en het vermogen om ze te tonen zijn essentieel om zich in te leven in anderen.

Zelfs Houdini zou verbaasd zijn

De concepten van familie en de kuddementaliteit zijn vertekend. Je maakt deel uit van een individualistische samenleving, waarin de jeugd nog verder verspreid is geraakt. Dat zie je niet alleen in romantische relaties, maar ook in vriendschappen, die zich kunnen ontwikkelen tot utilitarisme.

De fases van het Houdini-syndroom

Meestal kent Houdini-syndroom verschillende fases. Deze fases maken deel uit van een proces dat begint met een emotionele betrokkenheid tot een totale afwijzing. Laten we eens kijken wat de belangrijkste kenmerken van deze fases zijn:

• Implicaties. Dit is het stadium van de sentimentaliteit. Hier spelen overtuigingsstrategieën een rol om iets van de andere persoon te krijgen. Het lijkt erop dat er geen grenzen zijn aan liefde of vriendschap.
• Twijfels. De zeer losse regels waarop de emotionele banden zijn gebouwd, laten mensen twijfelen aan hun emoties. Dit is het moment wanneer de dingen uit elkaar beginnen te vallen. Het gebeurt langzaam.
• Ontsnappen. In deze laatste fase is er geen contact. De andere persoon is uit je leven verdwenen en er is geen communicatie.

Een maatschappij die niet wil helpen

Je leeft in een individualistische samenleving die niet noodzakelijkerwijs relaties aangaat. Technologie heeft de maatschappij een volledig begrip van communicatie gegeven.

Tegenwoordig hoef je niet meer naast iemand te staan om je actief met hem in verbinding te stellen. Dit maakt het makkelijker om relaties te verbreken, omdat je jezelf niet hoeft te verantwoorden. Bindingen gaan nu verder dan de mensen die zich lichamelijk om je heen bevinden.

Sociale netwerken

In deze context zijn er tegenwoordig veel apps die sociale relaties vergemakkelijken. Zo zijn er bijvoorbeeld Tinder en Instagram, waar je in een mum van tijd contact kunt opnemen met mensen van over de hele wereld of een partner kunt vinden. Mensen zijn niet meer nodig. Er is een mensenbank met veel andere mensen in de wachtstand.

Vraag en aanbod van gevoelens

Snelle verandering van sociale banden zorgen ervoor dat de extase van de liefde en vriendschappen minder lang duurt. Als die band is verbroken, ga je terug naar de sociale markt om de extase van de nieuwigheid te vinden.

Zo is er nu een soort vraag en aanbod van gevoelens ontstaan, met nieuwigheid als gemeenschappelijke deler. In deze markt heerst oppervlakkigheid. Een opvallend profiel op de sociale media is essentieel.

Tienerliefde

Het Houdini-syndroom kan voortkomen uit je jeugd. Veel relatiedeskundigen denken dat weinig tot geen emotionele opvoeding is in je tienerjaren een mogelijke oorzaak kan zijn. Tieners worden voortdurend gebombardeerd met stereotypen over hoe relaties zouden moeten zijn.

Vluchtreactie

Ook al zijn er bepaalde mensen die zich met dit syndroom identificeren, de effecten en kenmerken ervan zijn een product van sociale fenomenen. Het syndroom kan op vele manieren worden aangetoond en is afhankelijk van vele factoren, zoals de persoonlijkheid van de persoon.

Hoe ontdek je het Houdini-syndroom

Om het Houdini-syndroom te analyseren, moet je jezelf analyseren. Vaak klagen mensen hierover, maar ze zien andere mensen als een plan B. De emotionele betrokkenheid leidt tot egoïsme. Hoe kun je dus een ontsnappingskunstenaar ontdekken? Door hun onvermogen om zich buiten hun eigen belangen te verbinden.

Emotionele zwakte

Dit is het dilemma. Kun je je echt volledig betrekken bij jezelf? Als je jezelf op een oppervlakkige manier verbindt, kun je niet verwachten dat je sterke en eeuwige banden zult vormen, als je ze als een risico ziet. Met behulp van mensen en herhaaldelijk van hen weglopen, is dus een duidelijk symptoom van emotionele zwakte. Zwakte kan op vele manieren worden uitgedrukt.

• Vermijdingsgedrag. Mensen die zich niet kunnen binden, maar ook niet direct de banden kunnen verbreken. Dit is hoe ze geleidelijk aan contact met mensen vermijden, door excuses te verzinnen.
• Ontkenning. Deze mensen kunnen een soort emotionele blokkade vertonen. Ze hebben de neiging om problemen te hebben met het oprecht uiten van hun gevoelens.
• Egoïsme. Deze mensen vinden het moeilijk om activiteiten te plannen buiten hun interesses om.

Het is niet allemaal verloren

Mensen hoeven geen ontsnappingskunstenaar te zijn om in het in dit artikel gedefinieerde profiel te passen. Analyseer je gedrag, en als je een soortgelijk kenmerk ziet, stop het dan voordat het systematisch wordt. Enkele aanwijzingen hiervoor zijn:

• Zie je angsten onder ogen. Het is waar dat je een risico kunt nemen wanneer je je emotioneel inzet. Vertrouwen, empathie en gevoelens lijken hier een rol te spelen. Wees niet bang als je handelt naar wat je denkt.
• Eigenwaarde. Je hoeft jezelf niet te verkopen als iets wat je niet bent. De mensen die bij je willen zijn, blijven voor de echte jij.
• Zorg voor anderen. Toewijding is belangrijk en spelen met de gevoelens van anderen is iets wat een ontsnappingskunstenaar zou doen. Eerlijk zijn is een manier om anderen te beschermen.

Het gezegde “Er is een dunne lijn tussen liefde en haat” werd “Liefde en haat zijn slechts een tekstbericht van elkaar verwijderd.” Hoewel je iemand die lijdt aan het Houdini-syndroom zou kunnen identificeren bij mensen uit je verleden, moet je objectief zijn.

Individualisme en de snelheid waarmee alles nu verandert, is ook een onderdeel van moderne relaties. In zekere zin zijn ze veeleisender voor betere sociale kwaliteiten.