Het gouden uur en de relevantie ervan bij PTSS

Onmiddellijk na een ongunstige en traumatische ervaring opent zich een beslissend venster voor psychologische behandeling. Sterker nog, als er direct na een pijnlijke gebeurtenis emotionele hulp wordt geboden, is de mentale impact minder.
Het gouden uur en de relevantie ervan bij PTSS
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 18 mei, 2023

Heb je ooit een of ander emotioneel trauma meegemaakt? Als we deze vraag aan de hele bevolking zouden stellen, zouden velen met een volmondig “ja” antwoorden. Sommigen hebben er misschien zelfs meer dan één opgelopen. In feite is niemand van ons immuun voor die onverwachte spelingen van het lot wanneer tegenspoed zich aandient en ons evenwicht instort.

Veel mensen die te maken hebben met psychologisch trauma benadrukken de eenzaamheid die ze bij deze ervaringen voelden. Inderdaad, onmiddellijk na de gebeurtenis krijgen lijders zelden gespecialiseerde hulp. Dit soort omstandigheden zijn uiterst divers en gevoelig. Bovendien zwijgen veel patiënten.

Bijvoorbeeld kinderen. Zij delen ervaringen als misbruik of mishandeling meestal niet met andere volwassenen. Zelfs wanneer volwassenen lijden onder het verlies van dierbaren of iets tamelijk complex meemaken, zoeken ze niet altijd onmiddellijk gespecialiseerde hulp. Ze laten de tijd voorbijgaan in de veronderstelling, misschien, dat het verstrijken van de dagen de pijn zal verzachten.

In deze gevallen sluit de wond zich echter met de pijn nog steeds binnenin. Maar, wat zou er gebeurd zijn als ze onmiddellijk na de gebeurtenis hulp hadden gekregen? We zullen het uitleggen.

Als we dagen en maanden voorbij laten gaan zonder de gevolgen van een pijnlijke ervaring aan te pakken, neemt de kans op een posttraumatische stressstoornis toe.

Iemand in een gestreept veld
Het gouden uur vertegenwoordigt de kans om iemand onmiddellijk na een trauma te behandelen.

Het gouden uur

Als iemand een ongeluk krijgt en een klap op zijn hoofd, wordt hij opgenomen in het ziekenhuis en krijgt hij onmiddellijk medische hulp. Artsen beoordelen de mogelijke aanwezigheid van een hersenletsel en ondernemen onmiddellijk actie. Ze stoppen niet en speculeren niet. Dat geldt natuurlijk niet voor mensen met een emotioneel trauma. Toch zou vroeg ingrijpen alles veranderen.

In de regel verwijst het gouden uur naar het moment direct na een traumatisch letsel waarop snel ingrijpen meestal de dood kan voorkomen. De term kan ook worden toegepast met betrekking tot psychologische behandeling onmiddellijk na een trauma.

Vroegtijdige klinische zorg voorkomt namelijk zowel op korte als op lange termijn het ontstaan van talrijke psychische stoornissen, grote hoeveelheden lijden en levens die door ervaringen van grote emotionele pijn worden verkort.

Hoewel het waar is dat elk individu op een andere manier met deze ervaringen omgaat, zal een extreem hoog percentage uiteindelijk geestelijke gezondheidsproblemen ontwikkelen. Het is niet verrassend dat in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-V) dit concept van het gouden uur en de relevantie ervan is opgenomen.

Bovendien bevestigt onderzoek (Engelse link) van het National Post-Trauma Center in Sheba, Israël, het nut ervan.

Het lijkt erop dat de tijd onmiddellijk na een traumatische gebeurtenis beslissend is voor het ontvangen van de relevante klinische interventies. Bovendien vermindert tijdig ingrijpen het ontstaan van een posttraumatische stressstoornis (PTSS).

Psychische trauma’s zijn als fysieke trauma’s: hoe meer gespecialiseerde hulp de lijder krijgt, hoe kleiner de kans dat hij in de toekomst problemen krijgt.

De mechanismen in het gouden uur

Dr. Joseph Zohar, directeur psychiatrie van het eerder genoemde Sheba Medical Center, is een van de toonaangevende specialisten met betrekking tot het gouden uur. Hij heeft vaak gesproken over de meest aanbevolen acties in deze gevallen. Hij heeft ook voorgesteld welke handelingen men moet vermijden in de omgang met iemand die net een traumatische ervaring heeft ondergaan.

Men moet begrijpen dat soms, zelfs als iemands bedoelingen de beste zijn, bepaalde handelingen volkomen contraproductief kunnen zijn. Laten we daarom de meest succesvolle mechanismen in deze delicate contexten onderzoeken.

1. Het vervagen van bepaalde feiten zodat de traumatische herinnering niet tot stand komt

Een traumatische gebeurtenis wordt nooit vergeten. Maar de impact ervan kan geminimaliseerd worden, zodat de afdruk ervan in de hersenen niet gemarkeerd wordt door moeilijk te hanteren beelden, gedachten en emoties. In werkelijkheid betekent dit dat professionals ervoor moeten zorgen dat de lijder zijn aandacht afleidt van de dreiging en zich niet concentreert op de onaangename aspecten ervan.

Hoewel het misschien verrassend klinkt, zijn repressieve copingmechanismen in dit geval nuttig. Ze betekenen dat het slachtoffer zich onmiddellijk na het trauma op een ander mentaal vlak plaatst. Ze stellen hen in staat zich niet te concentreren op specifieke details die hun herinnering aan de gebeurtenis ondraaglijk zouden kunnen intensiveren.

2. Zorg voor veiligheid, bescherming en comfort

Een van de essentiële pijlers die het slachtoffer tijdens het gouden uur moet worden geboden is bescherming. Hun blootstelling aan stress moet worden beperkt. Daarom moet men ze naar een ruimte nremgem waar ze zich beschermd en veilig voelen. Er moet ook rekening mee worden gehouden dat niet alleen hun geest gebroken is, maar dat het trauma ook in hun lichaam kan zijn geïmpregneerd.

Hen comfort bieden en een adequaat fysiologisch evenwicht herstellen is van doorslaggevend belang. Bijvoorbeeld het verstrekken van eten, drinken, warmte, enz. Deze factoren bieden hen veiligheid.

3. Verwachtingen van normaliteit en informatie

Na een dramatische, gecompliceerde of stressvolle ervaring blijft het individu op een maximaal activeringsniveau. In feite staan hun hersenen in overlevingsmodus. Hun enige reactie kan dan ook vechten, vluchten of bevriezen zijn. Hulpverleners moeten hen op een kalme en ontspannen manier benaderen, om hun verwarring niet nog groter te maken.

Ondanks de ernst van de situatie is het heel belangrijk om de patiënt een beeld van nabijheid en empathie en normaliteit te geven. De professionals moeten met hen alle informatie delen over wat er vanaf dat moment zal gebeuren, hen verzekeren dat ze veilig zijn, dat ze hulp zullen krijgen, en natuurlijk dat ze er niet alleen voor staan.

Na een ongunstige gebeurtenis zijn de volgende uren beslissend. Tijdens die uren moet worden voldaan aan basisbehoeften als bescherming, troost en begrip.

4. De regel van de drie P’s

Het gouden uur venster besteedt speciale aandacht aan de tijd onmiddellijk na de ongunstige gebeurtenis. Tijdens deze periode voeren deskundigen op het gebied van psychologisch trauma de drie P-regels uit. Deze luidt als volgt:

  • Vermijd psychoactieve drugs. Het is nu niet het moment om anxiolytica of ontspanningsmiddelen toe te dienen. Het is niet nodig om de uitdrukking van pijn of tranen van de lijder te verdoven of te verdoven.
  • Niet pathologiseren. De emotionele reactie van het individu is volkomen normaal gezien de omstandigheden. Tranen, vragen en gevoelens van woede en verbijstering zijn in deze context begrijpelijk.
  • Niet psychologiseren. Tijdens het gouden uur is psychologische therapie niet nuttig. Het enige wat nodig is, is steun en bescherming. Ook moet het slachtoffer begeleiding krijgen om zijn aandacht te richten op prikkels die de emotionele afdruk van het trauma niet verder versterken.
Het gouden uur en de relevantie ervan bij PTSS
Na een traumatische ervaring moet de getroffene zich beschermd en gesteund voelen.

Slotbeschouwing

De psychologische eerste hulp die tijdens het gouden uur geboden wordt, zal het latere herstel van de getroffene bemiddelen. Het zal ook helpen bij de manier waarop ze met hun traumatische ervaring omgaan. Je zou kunnen denken dat deze strategieën nogal basaal zijn. Dat zijn ze niet echt.

De professionals moeten ze echter nauwgezet en professioneel uitvoeren, in overeenstemming met de individuele omstandigheden van elk slachtoffer.

Tot slot is het essentieel dat de getroffene het soort steun krijgt dat voorkomt dat er nog meer trauma’s ontstaan. Tijd en hulp zijn daarbij doorslaggevend. In feite is deze behandeling iets wat elke traumapatiënt zou moeten krijgen.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Carmi L, Fostick L, Burshtein S, Cwikel-Hamzany S, Zohar J. PTSD treatment in light of DSM-5 and the “golden hours” concept. CNS Spectr. 2016 Aug;21(4):279-82. doi: 10.1017/S109285291600016X. Epub 2016 Jul 13. PMID: 27405848.
  • Gil S, Caspi Y, Ben-Ari IZ, Koren D, Klein E. Does memory of a traumatic event increase the risk for posttraumatic stress disorder in patients with traumatic brain injury? A prospective study. Am J Psychiatry. 2005 May;162(5):963-9.
  • Ginzburg K, Solomon Z, Bleich A.Repressive coping style, acute stress disorder, and posttraumatic stress disorder after myocardial infarction. Psychosom Med. 2002 Sep-Oct;64(5):748-57.
  • Resick PA, Miller MW. Posttraumatic stress disorder: anxiety or traumatic stress disorder? J Trauma Stress. 2009 Oct;22(5):384-90. doi: 10.1002/jts.20437. Epub 2009 Sep 22. PMID: 19774665.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.