Het geval van Aimée, of zelfbestraffende paranoia

Het geval van Aimée is een van de bekendste gevallen in de gebieden van de psychiatrie en psychoanalyse. Dit heeft twee belangrijke redenen. De eerste is dat het het fundamentele geval was dat de stelling van Jacques Lacan heeft bewezen. De tweede reden is dat het een belangrijke hoeksteen vormde in de studie van paranoïde psychose.

Jacques Lacan is waarschijnlijk de bekendste psychoanalyticus na Sigmund Freud. Zijn onderzoek is een zekere vooruitgang voor de klassieke psychoanalyse. Het geval van Aimée was het onderzoek dat hem tot een beroemde nieuwe, en heldere denker op dat gebied maakte.

Het geval van Aimée is ook beroemd vanwege de controverse die het veroorzaakte. Dit kwam door de manier waarop de behandeling werd uitgevoerd en hoe het werd gepresenteerd aan de wetenschappelijke gemeenschap.

Het haalde ook de krantenkoppen vanwege de gevolgen die het had. Zonder twijfel was dit een spannend hoofdstuk in de geschiedenis van de geestelijke gezondheid.

Marguerite Pantaine, de Aimée van Lacan

Marguerite Pantaine ging de geschiedenis in als de Aimée. Dit was de naam van een van de personages in een van de romans die ze schreef. Het was ook de naam die Lacan haar in zijn proefschrift gaf. Het was een katholieke vrouw, geboren op een boerderij in Frankrijk, die blijkbaar op 28-jarige leeftijd gevoelens van bedreiging begon te ontwikkelen.

Dit begon allemaal tijdens haar eerste zwangerschap. Ze dacht dat bepaalde mensen haar wilden kwetsen en ontwikkelde gewelddadig gedrag. Ook had ze een miskraam en overtuigde zichzelf ervan dat haar vriendin er verantwoordelijk voor was.

Ze werd beter, maar ze begon zich weer bedreigd te voelen tijdens haar tweede zwangerschap. Ze liet daarom ze nooit iemand anders op haar zoon Didier passen tijdens de eerste vijf maanden van zijn leven.

Haar waanideeën namen toe. Daarom werd ze eerst opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Na haar vrijlating ging ze op zichzelf in Parijs wonen. Dat is het moment dat ze begon te denken dat een jonge actrice, Huguette Duflos, de persoon was die haar zoon pijn wilde doen.

Ze schreef zelfs brieven aan de Prins van Wales over haar vermoedens. Uiteindelijk viel Marguerite in april 1913 de jonge actrice aan met een mes. Hiervoor ging ze naar de gevangenis.

De interessante ontwikkeling van het geval van Aimée

Na het evalueren van haar mentale toestand stuurden psychologen Marguerite naar een psychiatrisch ziekenhuis in Santa Ana. Hier heeft Jacques Lacan haar anderhalf jaar lang behandeld.

Haar symptomen verdwenen vanaf het moment dat ze het ziekenhuis binnenkwam. Dit was voor Lacan de aanleiding om te concluderen dat ze leed aan “zelfbestraffende paranoia.”

Met andere woorden, gestraft worden is wat haar beter heeft gemaakt. Ze leed aan onbewuste schuldgevoelens, en na haar gevangenschap had ze geen behoefte meer aan waanideeën.

De zaak van Aimée heeft een merkwaardige ontwikkeling en uitkomst. Haar situatie fascineerde Jacques Lacan. De naam die hij haar gaf, ‘Aimée’, betekent in het Frans geliefde. Het is merkwaardig dat hij haar dat zo noemde. Hij had geen romantische relatie met haar, maar in haar situatie vond hij een sleutel om zijn scriptie over psychose te ontwikkelen.

Marguerite schreef romans die niemand durfde te publiceren. Tijdens haar behandeling gaf ze haar schrijfsels aan Lacan, die ze nooit meer terug stuurde. Ironisch genoeg werd ze beroemd door de studie van Lacan.

Vanaf het begin van haar behandeling zei Marguerite dat sommige mensen haar schrijfsels wilden stelen. Ze beschuldigde schrijver Pierre Binot ervan haar ideeën te stelen.

Een onverwacht einde

Volgens Jacques Lacan werd de genezing van Marguerite eenvoudigweg veroorzaakt door haar straf voor de poging tot moord. Een aantal van haar waanideeën kwamen enige tijd later terug, maar ze maakten haar leven niet langer ingewikkelder. Ze keerde nooit meer terug naar het psychiatrisch ziekenhuis, iets dat de stelling van Lacan bevestigde.

Wat verrassend is aan dit verhaal is dat de zoon van Marguerite, Didier, psychoanalyticus is geworden. In zijn autobiografie gaf hij aan dat zijn moeder zich heel eenzaam voelde door haar aandoening. Hij wist niet dat het beroemde geval van Aimée over zijn moeder ging, en ging naar het kantoor van Lacan voor een psychoanalyse.

Na zijn verdenking van de gelijkenissen van het geval van Aimée met zijn moeder, kwam hij erachter dat Aimée en zijn moeder een en dezelfde waren. Hij verweet Lacan dat hij hem dit niet had verteld.

Didier probeerde de romans van zijn moeder te herstellen, maar slaagde daar niet in. Dit verhaal heeft toch een mooi einde, want hoewel hij nooit heeft gelezen wat zijn moeder schreef, is hij uiteindelijk schrijver geworden.