Het gebruik van psychedelica bij de behandeling van terminaal zieken

Recent onderzoek suggereert dat psychedelica fysieke, emotionele en spirituele verlichting kunnen bieden aan terminaal zieke patiënten. Ontdek hieronder de therapeutische mogelijkheden ervan.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz.

Laatste update: 03 juni, 2023

Terminale ziekten schaden de lichamelijke en psychische gezondheid van patiënten. Inderdaad, chronische pijn en de wetenschap dat een ziekte geen genezing kent, genereren een sterk negatief effect op de kwaliteit van leven. Gelukkig heeft de palliatieve geneeskunde in dit opzicht belangrijke vooruitgang geboekt. Een van de meest veelbelovende behandelingen betreft psychedelica bij de behandeling van terminaal zieken.

Deze stoffen, die de cognitie, de waarneming en de bewustzijnstoestand veranderen, kunnen bij goed gebruik de nodige verlichting bieden aan patiënten. Ze maken de toestand niet ongedaan, maar verbeteren de symptomen van angst, depressie of existentiële angst die vaak aanwezig zijn in de laatste stadia van een terminale ziekte.

De therapeutische mogelijkheden van psychedelica

Psychedelica zijn psychotrope stoffen die een veranderde bewustzijnstoestand opwekken.

Terwijl andere drugs de ervaring kwantitatief veranderen (zoals stimulerende middelen die het lichaam versnellen of depressieve middelen die het afremmen), wordt met psychedelica een kwalitatieve verandering teweeggebracht. Dit brengt de lijder dichter bij toestanden die lijken op slaap, meditatie of een trance.

Deze stoffen worden al duizenden jaren voor genezingsdoeleinden gebruikt bij verschillende inheemse bevolkingsgroepen. De westerse geneeskunde heeft ze zelfs onderzocht als hulpmiddel bij verschillende psychische stoornissen. Hoewel dit onderzoek een tijdje stopte, is de wetenschappelijke belangstelling voor het onderwerp de laatste decennia weer opgeleefd.

Maar, hoe werken deze stoffen? Onderzoek suggereert dat psychedelica de hersenen op zowel structureel als functioneel niveau veranderen. Uit een onderzoek met dieren (Engelse link), gepubliceerd in Cell Reports, bleek dat deze drugs de plasticiteit van de hersenen bevorderen, waardoor neuronen zich eerder vertakken en zich met elkaar verbinden.

Daarnaast suggereert een ander onderzoek (Engelse link), gepubliceerd in European Neuropsychopharmacology, dat langdurig gebruik van psychedelica gecorreleerd is met significante verschillen in corticale dikte in sommige delen van de hersenen.

Deze veranderingen beïnvloeden de gebieden die te maken hebben met aandachtsprocessen, zelfreferentieel denken en interne mentale verwerking. Dit verklaart de door patiënten gemelde veranderingen in de persoonlijkheid.

Voor veel mensen vormen psychedelica een transcendente ervaring die aanzienlijke veranderingen in hun emotionele welzijn teweegbrengt. Dit wordt bevestigd in een artikel(Engelse link) gepubliceerd in het tijdschrift Psychopharmacology.

Psychedelica en terminaal zieken

Kunnen psychedelica helpen bij mensen die lijden aan een terminale ziekte? Bij gebrek aan een behandeling of genezing is het doel van palliatieve zorg in deze gevallen om de kwaliteit van leven van patiënten zoveel mogelijk te behouden en een waardige dood te bevorderen. Zo dragen deze psychotrope stoffen op verschillende manieren bij.

Ten eerste zijn ze effectief bij de behandeling van symptomen van angst en depressie bij patiënten met levensbedreigende ziekten. Zo bleek uit een studie (Engelse link) gepubliceerd in BMC Psychiatry dat psychedelica zelfs in enkele doses een snelle en aanhoudende vermindering van symptomen bieden bij patiënten met terminale kanker.

Dit kan te danken zijn aan hun vermogen om neuronale plasticiteit te bevorderen , zoals vermeld in de eerder genoemde studie van Cell Report. Bovendien bleek uit deze studie dat bij depressie structurele transformaties of atrofie worden waargenomen in de cerebrale prefrontale cortex. Dit komt ook voor bij angst, verslavingen, en posttraumatische stress.

Daarom voorkomen psychedelica, door de groei van neurieten (dendrieten of axonen van het neuron) te bevorderen, deze processen.

Een systematische review (Engelse link), eveneens gepubliceerd in Psychopharmacology, suggereert dat psychedelica positieve effecten hebben op existentieel en spiritueel welzijn, kwaliteit van leven, en acceptatie bij terminaal zieken. Deze effecten worden bereikt met weinig bijwerkingen en geen ernstige soorten.

Hoe psychedelica te gebruiken bij terminaal zieken

Deze stoffen zijn onderzocht als palliatieve behandeling bij terminale ziekten zoals kanker, hartfalen, leverfalen en amyotrofe laterale sclerose (ALS). Er zijn verschillende psychedelica getest. Bijvoorbeeld psilocybine, ketamine en MDMA. Dit wordt bevestigd in een artikel (Engelse link) gepubliceerd in het Journal of Palliative Medicine.

De weinige kortdurende en nadelige effecten van deze middelen kunnen echter aanzienlijk zijn. Daarom is het belangrijk dat men ze altijd onder toezicht van een professional toedient. Zij kunnen detecteren of de patiënt geschikt is voor de medicatie en de veiligheid van de ervaring garanderen in een voorbereide en gecontroleerde omgeving.

Een artikel (Engelse link) geschreven door het Center for the Advancement of Palliative Care noemt de voorwaarden die nodig zijn voor veilige psychedelische ondersteunde therapieën. Zij noemen vijf specifieke aspecten:

• Comfortabele en kalmerende fysieke omgeving.
• Individuele evaluatie van de patiënt.
• Gekwalificeerde begeleiding tijdens de sessie.
• Voorbereiding om te informeren en een positieve instelling te bevorderen.
• Begeleiding na de therapie, zodat de patiënt de ervaring kan begrijpen.

Een interessant en veelbelovend alternatief

Al met al lijkt het verband tussen psychedelica en terminale zieken veelbelovend. Hoewel ze momenteel vooral gebruikt worden voor onderzoeksdoeleinden, is het waarschijnlijk dat ze in de toekomst een nuttig middel zullen worden binnen de palliatieve geneeskunde.

Naast de fysieke pijn is het vooral het emotionele en spirituele lijden dat terminaal zieken het meest kwelt en hun kwaliteit van leven beknot. Daarom is het gecontroleerde en gemonitorde gebruik van psychedelica een interessant alternatief.