Het belang van Charlie Chaplins toespraak uit 'The Great Dictator'
Superheldenfilms met capes en buitengewone krachten die de wereld redden en ons doen glimlachen met hun gemakkelijke grappen zijn vermakelijk. In feite helpen ze ons om uit te schakelen als we uitgeput zijn van de drukte van alledag. Maar af en toe moeten we ook eens kijken naar bepaalde films uit het verleden, zoals ‘The Great Dictator’
Het kan inderdaad nooit kwaad om af en toe de klassiekers af te stoffen. Het werkt vaak als een prachtige helende oefening. Bovendien kunnen we door dit te doen ook een aantal bijzondere feiten ontdekken. Bovendien zijn sommige producties tijdloos en bieden ze boodschappen die in de wereld van vandaag zeer actueel blijven.
The Great Dictator, van Charlie Chaplin, is zo’n film die iedereen gedurende zijn hele leven minstens één keer per jaar zou moeten bekijken.
De toespraak
De toespraak van de kleine Joodse kapper die zich op een gegeven moment moet voordoen als Hynkel (Hitler), springt eruit als een van de meest memorabele momenten in de cinema. De woorden, ideeën en boodschappen die deel uitmaken van het einde van de film moeten onthouden worden voor het doel waarvoor ze gemaakt zijn: als tegengif tegen intolerantie en geweld.
“Het spijt me, maar ik wil geen keizer zijn. Dat is niet mijn zaak. Ik wil niemand regeren of veroveren. Ik zou iedereen willen helpen als dat mogelijk is; Jood, niet-Jood, zwarte man, blanke. We willen allemaal elkaar helpen. Zo zijn mensen. We willen leven van elkaars geluk, niet van elkaars ellende. We willen elkaar niet haten en verachten. In deze wereld is plaats voor iedereen en de goede aarde is rijk en kan iedereen voorzien. De manier van leven kan vrij en mooi zijn, maar we zijn de weg kwijt.”
Chaplin’s toespraak in The Great Dictator, een onuitwisbare erfenis
Nadat Hitler Frankrijk was binnengevallen, lijkt het erop dat Charlie Chaplin zich gedwongen voelde om een bepaalde toespraak op te nemen aan het eind van zijn film. Het was 24 juni 1940, toen hij de vier minuten durende sequentie opnam.
Hij voelde een sterke behoefte om zich uit te spreken tegen het fascisme en zocht bovenal een emotionele band met de kijker door een beroep te doen op enkele uiterst vaste waarden.
In die tijd viel de wereld uit elkaar, maar veel mensen wachtten nog steeds vol verwachting op de nieuwste film van dit grote talent van de komische cinema. Het project was in werkelijkheid voor Chaplin zelf een hele uitdaging. In feite was The Great Dictator niet alleen een film die een van de meest bedreigende figuren van die tijd belachelijk maakte, aanviel en grotesk karakteriseerde.
In feite was het ook de eerste keer dat Chaplin op film te horen was. Zijn stem, die hij in zijn vorige films, zoals The Tramp, verborgen had gehouden, kwam eindelijk aan het licht. Bovendien zou het een onuitwisbare boodschap achterlaten, een die voor altijd zou blijven bestaan.
Slapende gewetens wakker maken
De bioscoop heeft meer kracht dan je zou denken. Hij brengt sensaties en emoties over op miljoenen mensen. Het laat indrukken achter, ideeën die we internaliseren, en herinneringen die nooit worden uitgewist. Chaplins toespraak in The Great Dictator verenigde miljoenen mensen met hetzelfde gevoel, dat van de inzet tegen haat (Engelse link) en geweld.
Opgemerkt moet worden dat in die tijd niemand al te veel vertrouwen had in deze film en Hollywood gaf hem geen groen licht toen het in 1939 voor het eerst van het script hoorde. Dat kwam omdat in die tijd de Duitse markt nog belangrijk was voor de VS en zij de film als een bedreiging zagen. Het maakte niet uit dat de Joodse genocide al begonnen was. De halve wereld wendde zich liever af.
Gezien de gebeurtenissen van 1940 aarzelde Charlie Chaplin echter niet om financiering voor zijn project te krijgen en het einde dat hij eerder had gepland te veranderen. Die wijziging op het laatste moment en de toespraak die hij haastig en met een zwaar hart schreef, hadden geweldige resultaten. Het schudde miljoenen gewetens wakker.
Tegenwoordig hebben we ook de neiging om ons af te keren van realiteiten die wanhopig om onze aandacht en betrokkenheid vragen. Onrechtvaardigheden en zelfs grote dictators overleven. Bovendien blijven vrijwel dezelfde echo’s van het verleden, waarvan we dachten dat ze vergeten waren, nog steeds bestaan. We moeten wakker worden en ons de boodschap van Chaplins film herinneren.
Hebzucht heeft de ziel van de mens vergiftigd, heeft de wereld gebarricadeerd met haat, heeft ons in ellende en bloedvergieten gestort. We hebben snelheid ontwikkeld, maar we hebben onszelf opgesloten. Machines die overvloed geven hebben ons in gebrek achtergelaten. Onze kennis heeft ons cynisch gemaakt. Onze slimheid, hard en onvriendelijk. We denken te veel en voelen te weinig.
Meer dan machines hebben we menselijkheid nodig
Chaplins toespraak in The Great Dictator is nu meer dan tachtig jaar oud en toch nog steeds relevant. Zijn verwijzing naar het feit dat de samenleving meer menselijkheid nodig heeft en niet zozeer machines, nodigt uit tot veel nadenken. Inderdaad heeft de technologie sinds de 20e eeuw veel vooruitgang geboekt en, net als toen, heeft ze een positieve en een destructieve kant.
Zo brengen de sociale media ons tegenwoordig dichter bij elkaar en stellen ze ons in staat informatie te verspreiden. Het is een krachtig wapen, maar soms ontmenselijkt het ons.
In feite ontpopt het zich te vaak als een kanaal dat haat verspreidt, discrimineert en mensen aanvalt die anders zijn. Meer dan intelligentie – zoals de kapper in de film aangaf – hebben we vriendelijkheid en zachtmoedigheid nodig.
Laten we blijven vechten voor een betere wereld
Onze wereld heeft een lange weg afgelegd sinds die jaren waarin de grootmachten in een wereldoorlog verwikkeld waren. Dat gezegd hebbende, heeft de vooruitgang hem niet noodzakelijkerwijs beter gemaakt. Zeker niet in die mate dat we als mensheid hebben gezegevierd.
Helaas zijn we niet meer ethisch, discriminatie en onrechtvaardigheid (Engelse link) zijn er nog steeds, en oorlogen blijven aan onze horizon woeden.
Chaplins toespraak in The Great Dictator is tijdloos omdat we de problemen uit het verleden niet hebben opgelost. We hebben ze eenvoudigweg meegesleurd en andere vormen gegeven. We leven in een steeds meer gepolariseerd heden waarin irrationaliteit, extremisme en zelfs geweld stilletjes escaleren, bijna zonder dat we het merken.
“Laten we vechten voor een nieuwe wereld, een fatsoenlijke wereld die de mensen een kans geeft om te werken, die de jeugd een toekomst en de ouderdom een zekerheid geeft. Door de belofte van deze dingen zijn bruten aan de macht gekomen. Maar ze liegen! Ze maken die belofte niet waar. Dat zullen ze nooit doen!”
Het is tijd om wakker te worden. We moeten blijven vechten voor een betere wereld. We moeten een beroep doen op onze menselijkheid en een toegewijd tegengif worden tegen de onzin van de haat.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Chaplin, Charles— (1964). Mi Autobiografía. Nueva York: Simon & Schuster
- Chaplin, Charles (1974). Mi vida en imágenes. Nueva York: Grosset & Dunlap
- Hayes, Kevin J. (2005). Charlie Chaplin: Entrevistas . Jackson: Prensa de la Universidad de Mississippi.