Extrinsieke motivatie: kenmerken en voorbeelden

Dit is het type motivatie dat ons ertoe aanzet om acties uit te voeren als middel om een specifiek doel te bereiken. Bijvoorbeeld studeren om een goed cijfer te halen of op tijd op je werk willen zijn om je aanwezigheid niet te verliezen.

Alle mensen handelen voor en vanwege iets. Niemand handelt tevergeefs. Er zit altijd een motivatie (Spaanse link) achter het gedrag die ons handelen verklaart en rechtvaardigt. Bovendien zijn er verschillende soorten motivatie. Een van de mogelijke indelingen is die van extrinsieke en intrinsieke motivatie.

In dit artikel richten we ons op extrinsieke motivatie. Waar verwijst dit begrip naar, wat zijn de kenmerken ervan, welke voorbeelden kennen we ervan, hoe verschilt het van intrinsieke motivatie? Ontdek alle antwoorden op dit interessante concept in de basispsychologie.

Extrinsieke motivatie: wat is het?

Extrinsieke motivatie heeft meerdere definities gekregen. In het algemeen kunnen we zeggen dat het de motivatie is die wordt gegeven door factoren buiten de activiteit zelf. Dat wil zeggen dat de persoon een bepaalde actie uitvoert om iets “externs” aan de actie te bereiken.

Dit hoeft geen geld of een materieel object te zijn, het kan ook het bereiken van een interne toestand zijn, zoals gemoedsrust, niet voor het plezier van de activiteit zelf.

Door extrinsieke motivatie probeert het individu dus iets te bereiken met zijn of haar inspanningen of acties (bijvoorbeeld een prijs, een externe beloning, lof…). Met andere woorden: de versterking of stimulans die de actie motiveert (positief of negatief) is extern en ligt buiten de controle van het individu. Het heeft echter meer kenmerken, die we nu zullen uitleggen.

Kenmerken van extrinsieke motivatie

Wat zijn de belangrijkste kenmerken van extrinsieke motivatie? Wat gebeurt er zodat we kunnen spreken van dit type motivatie? Wanneer kan het een probleem zijn? Laten we eens kijken.

Het kan de intrinsieke motivatie verminderen

Het is aangetoond dat extrinsieke motivatie de intrinsieke motivatie kan verminderen. Intrinsieke motivatie is de motivatie die we hebben voor de actie zelf. Dat wil zeggen: we genieten van de actie zelf en dat is wat ons drijft om het te doen. We gaan bijvoorbeeld schaatsen voor het plezier dat we eraan beleven. Hier zijn er geen externe prikkels die ons bewegen om te handelen.

Waarom zeggen we dat extrinsieke motivatie intrinsieke motivatie kan verminderen? Omdat dit door onderzoek (Spaanse link) is bewezen. Denk er eens over na; stel je voor dat je graag leest. Maar je vader, met de bedoeling om je passie te belonen of nog meer aan te moedigen, vertelt je dat hij je 10 euro zal geven voor elk boek dat je leest.

Hoe zal deze aankondiging je lezen beïnvloeden? Misschien begin je de manier waarop je leest te veranderen, door sneller te lezen of kortere boeken te kiezen – ongeacht het onderwerp – om het voordeel van de activiteit te maximaliseren, waarbij je datgene waarvoor je begon te lezen, namelijk de passie voor lezen, “opzij zet” of “vergeet” (intrinsieke motivatie).

Dit is slechts één voorbeeld, maar het kan op veel meer vaardigheden worden toegepast.

Het kan samen met intrinsieke motivatie voorkomen

Nu we hebben gezien waaruit intrinsieke motivatie bestaat, laten we het hebben over het samen voorkomen ervan; beide motivaties, intrinsiek en extrinsiek, kunnen tegelijkertijd voorkomen. Een voorbeeld hiervan zou zijn: studeren omdat we het leuk vinden om te doen (intrinsieke motivatie) en tegelijkertijd omdat onze ouders ons belonen met lof als we het doen (extrinsieke motivatie).

Met andere woorden, het zijn geen onverenigbare motivaties. Het komt echter vaak voor dat een van beide de overhand heeft over de andere (of in sterkere mate lijkt voor te komen).

We zijn gemotiveerd om dingen te doen die we leuk vinden

Een ander kenmerk van extrinsieke motivatie is dat het ons motiveert om dingen te doen die we leuk vinden, om aangename dingen te doen. Zelfs als we de actie uitvoeren om iets te bereiken, kan die actie ook aangenaam en positief zijn. Laten we uiteindelijk niet vergeten dat motivatie een kracht is die ons drijft om bepaalde acties uit te voeren, intrinsiek of extrinsiek.

Het werkt met interne en externe factoren

Hoewel het lijkt alsof extrinsieke motivatie alleen optreedt door externe factoren, is dit niet het geval; we kunnen ook extrinsieke motivatie hebben door iets innerlijks (bijvoorbeeld de motivatie hebben om af te vallen door te sporten of om ons ontspannen te voelen door te mediteren…). We zullen dit en andere voorbeelden hieronder zien.

Voorbeelden van extrinsieke motivatie

Een voorbeeld van extrinsieke motivatie is het ontvangen van een salaris om te werken en of dit salaris onze motivatie is om te gaan werken (of een van hen). Maar er zijn er nog veel meer.

Denk bijvoorbeeld aan kinderen die studeren omdat hun ouders hen een externe beloning beloven voor het halen van goede cijfers (bijvoorbeeld een fiets, naar een concert gaan, een reis…) of mensen die een dankwoord of lofbetuiging verwachten als ze een bepaalde handeling uitvoeren.

Zoals we hebben gezien, kunnen voorbeelden van extrinsieke motivatie op vrijwel elk gebied van ons leven voorkomen. Op het gebied van sport, als we sporten om af te vallen: op het gebied van werk, als we hard werken om een promotie te krijgen.

Op het persoonlijke vlak, als we voor onze vrienden zorgen om ons gewaardeerd te voelen door onze vrienden, enz. Als we naar ons dagelijks leven kijken, zullen we zeker veel voorbeelden vinden!

Motivatie: die kracht die ons beweegt

Of het nu intrinsiek of extrinsiek is, de realiteit is dat achter elk menselijk gedrag een motivatie schuilgaat (of meer dan één). Niemand handelt op een bepaalde manier “zomaar.”

De theorie van zelfbeschikking, die werd voorgesteld door onderzoekers Edward L. Decy en Richard M. Ryan, suggereert deels dat mensen gemotiveerd worden om te groeien en te veranderen door aangeboren psychologische behoeften.

Volgens deze theorie zijn er drie soorten psychologische behoeften (aangeboren en universeel): de behoefte aan competentie, de behoefte aan verbinding en de behoefte aan autonomie. We handelen dus allemaal om een reden, ook al is deze reden niet altijd gemakkelijk te identificeren.

Aan de andere kant zijn motivaties gevoelig voor omstandigheden en ondergaan ze belangrijke veranderingen gedurende het leven. In het geval van extrinsieke motivatie kan deze toenemen als we de externe prikkels verhogen (bv. door hun kwantiteit, kwaliteit, variëteit… te verhogen), en ook in andere omstandigheden.

Als we kijken naar de intrinsieke motivatie, zal deze volgens Good en Brophy (1996) afnemen als iemands gevoelens van competentie en zelfbepaling afnemen.

Dit levert twee soorten intrinsiek gemotiveerd gedrag op. Het ene treedt op wanneer de persoon zich op zijn gemak voelt, maar zich verveelt en daarom op zoek gaat naar stimulatie, en het andere heeft betrekking op het overwinnen van uitdagingen of het verminderen van incongruentie.