Empathie en oncologie, voorwaarden voor een patiëntgerichte zorg

Empathie en oncologie, voorwaarden voor een patiëntgerichte zorg
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Empathische oncologen zijn de sleutel tot een holistische patiëntgerichte zorg. Er zijn belangrijke elementen die een patiënt kunnen helpen om de werkelijkheid van zijn ziekte het hoofd te bieden. Ze vullen de verschillende behandelingen aan die de patiënt wellicht krijgt. Dit zijn enkele van deze elementen: gemakkelijke toegang tot beroepsdeskundigen in de gezondheidszorg, begrip en een gepaste sociale en emotionele aandacht. Empathie en oncologie moeten ook samengaan.

De diagnose kanker krijgen kan verwoestend zijn. Het is echter belangrijk voor de patiënten dat ze onthouden dat kanker nog steeds een ziekte is. Het is dus niet het einde maar integendeel het begin van een lange reis. Het markeert het begin van iets dat van de patiënten, hun familie en de zorgversterkers zal eisen dat ze echt het beste van zichzelf geven.

“Zodra je de confrontatie met kanker aangegaan bent, lijkt al het andere behoorlijk eenvoudig.”

-David H. Koch-

Deze reis houdt twee dingen in: omgaan met de behandelingen en toepassen van psychologische en emotionele strategieën om met de moeilijke dagelijkse werkelijkheid ervan om te gaan. Tijdens dit proces is de relatie tussen de patiënt en de mensen die de gezondheidszorg verschaffen essentieel. Het moet een prioriteit zijn. Voor de patiënten is het nodig dat hun artsen in staat zijn om absoluut het beste van zichzelf te geven.

Het is uitermate fundamenteel dat empathie en oncologie samengaan. Het is de sterke band die de gezondheidsdeskundige met de patiënt verbindt. Als de artsen empathie missen, dan zullen ze hun patiënten op een kille manier behandelen, als een statistisch gegeven. Het is vanzelfsprekend dat deze houdingen en gedragingen een erg negatieve invloed op de patiënten kan hebben. Zij zitten tenslotte gevangen in de situatie.

Communicatie in de oncologie

Communicatie in de oncologie

Beroepskrachten in de gezondheidszorg zijn ongelooflijke mensen. We loven hun werk en hun toewijding aan hun patiënten en hun gezondheid en geluk. We weten echter ook dat niet alle landen op dit vlak evenveel geluk hebben. Niet alle regeringen hebben immers goede gezondheidssystemen of protocollen ingevoerd.

We geven een voorbeeld. In Spanje gebruiken beroepskrachten in de gezondheidszorg al jaren bepaalde vaardigheden. De communicatievaardigheden en psychologische en emotionele bekwaamheden die zo gewoon zijn in Spanje, zijn in de Verenigde Staten nog steeds relatief nieuw.

Er zijn ongetwijfeld uitzonderingen. Alles hangt ook af van de vaardigheid en de interesse van elke zorgmedewerker. Toch zijn onderzoekers pas in 2016 begonnen om dit onderwerp te onderzoeken.

Het doel is om beroepskrachten in de oncologische gezondheidszorg te trainen in communicatievaardigheden. Medische bekwaamheid is niet het enige essentiële instrument dat aangeleerd moet worden. Communicatievaardigheden en emotionele psychologie zijn niet aangeboren. Deskundigen moeten gezondheidswerkers trainen in deze vaardigheden. Als ze in het gevoelige en ingewikkelde veld van de oncologie zullen werken, moeten ze een goede en gespecialiseerde opleiding krijgen.

Communicatievaardigheden in de oncologie

Belangrijke communicatievaardigheden in de oncologie

Communicatie betekent meer dan alleen maar goed kunnen luisteren. Het betekent ook weten hoe je moet reageren en hoe je intuïtief de behoeften van de patiënt kan aanvoelen. Bovendien betekent het ook dat je voor elke individuele patiënt de juiste middelen en strategieën gebruikt. Dit alles zal een holistische en kwaliteitsvolle patiëntenzorg verzekeren die veel verder gaat dan chemotherapie en chirurgische ingrepen. We stellen je hier drie belangrijke vaardigheden voor die empathie en oncologie met elkaar verbinden.

Hoe stel je vragen?

Beroepskrachten in de gezondheidszorg weten dat ze regelmatig slecht nieuws moeten geven. Ze moeten de diagnose stellen dat iemand kanker heeft en de patiënten informatie geven over chirurgische ingrepen. Bovendien moeten zij het nieuws brengen dat een behandeling niet werkt of dat een ziekte zich verder ontwikkelt in plaats van in remissie te zijn. Het is niet gemakkelijk. Dat is precies de reden waarom gezondheidswerkers goed opgeleid moeten zijn in deze vorm van communicatie.

Anderzijds is het gewoon geven van informatie niet altijd genoeg. De beroepskrachten in de gezondheidszorg moeten ook weten hoe ze de juiste vragen moeten stellen. Ze moeten immers checken of de patiënt de informatie begrijpt.

Het is ook een gelegenheid om te zien hoe de patiënt reageert en wat zijn behoeften zijn. Met de juiste vragen kan de gezondheidswerker nagaan of de patiënt enige vorm van aanvullende behandeling nodig heeft (zoals bijvoorbeeld psychologische aandacht).

Empathie en oncologie

Artsen, verpleegkundigen, fysiotherapeuten, enzovoort. Alle medische beroepskrachten en dan vooral de mensen die op oncologie werken, weten dat empathie de sleutel is. Patiënten en hun familie kunnen gestrest, bang, defensief en zelfs boos zijn. De mensen die in de gezondheidszorg werken moeten dus weten hoe ze met al deze emoties kunnen omgaan.

Modellen voor het gedeeld nemen van beslissingen

Deze modellen zijn fundamenteel op het gebied van de oncologie en van de patiëntenzorg. De patiënten worden hier zoveel mogelijk bij hun eigen zorg betrokken. Op die manier zien de patiënten hun verzorgers niet als de absolute autoriteit die alle beslissingen eenzijdig neemt.

Bij deze modellen moeten de patiënt en zijn familie bij elke stap in het proces betrokken worden. Samen met het medische team nemen ze de beslissingen. Bovendien zetten ze zich in om op een actieve manier de kanker te bestrijden.

“Je kan een slachtoffer zijn van kanker of een overlever van kanker. Het is een manier van denken.”

-David Pelzer-

Een patiëntgerichte zorg in de oncologie

Tot slot kunnen we stellen dat de communicatie in de oncologie een topprioriteit moet zijn voor een goede patiëntgerichte zorg. Empathie en oncologie staan niet los van elkaar. Kanker verslaan is een uitputtende strijd. Het is niet iets dat de patiënt op zijn eentje kan doen. De familie en de sociale steun zijn essentieel. Samen met een gezondheidszorg van een hoge kwaliteit is het een krachtige bron van motivatie en hoop. 


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.