Een traumaband, een ongezonde gehechtheid

Traumabinding wordt gevoed door een gehechtheid aan een narcistische misbruiker. Het slachtoffer, in plaats van te ontsnappen aan de relatie, voedt zich ermee terug. Het is een vergelijkbare aandoening als het Stockholmsyndroom.
Een traumaband, een ongezonde gehechtheid
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 18 november, 2023

Gevangen emotionele relaties zijn er in overvloed. Ze zijn van het soort waarbij liefde pijn doet. Bovendien worden geluk en eigenwaarde vernietigd. Maar ondanks deze situatie kan het slachtoffer de band niet verbreken. Dat komt omdat ze verblind zijn door hun genegenheid en aantrekkingskracht voor hun partner. Een traumaband heeft een profiel dat lijkt op dat van het Stockholmsyndroom.

Voor een buitenstaander lijkt dit soort situaties vreemd en tegenstrijdig. Waarom zou iemand het onverdraaglijke tolereren? Waarom bij iemand blijven die hem vernedert, mishandelt en emotioneel misbruikt? De waarheid is dat er op het gebied van menselijke relaties verborgen psychologische processen zijn die begrepen moeten worden.

Ten eerste heeft het geen zin om iemand die in dit soort relaties verwikkeld is te vertellen dat hij zijn partner zo snel mogelijk moet verlaten. Want codependency kan zo intens zijn dat de geest niet meer rationeel functioneert.

Het wordt in feite beheerst door een ongezonde vorm van gehechtheid en bijbehorende emoties. Het is een verdorven soort band. Het vervult echter nog steeds bepaalde basisbehoeften, zoals het onderdrukken van de verlatingsangst van het slachtoffer.

De twee hoofdrolspelers in een traumaband zijn het slachtoffer en hun emotionele misbruiker. Het is het soort band waarbij het slachtoffer ernaar verlangt om verzorgd te worden, terwijl de misbruiker op zoek is naar macht.

Man troost zijn trieste partner

Een traumaband

De psychologie begon een traumaband pas te bestuderen in de jaren 1980. Hiertoe analyseerden de psychologen Donald G. Dutton en Susan L. Painter de gevallen van honderden mishandelde vrouwen die samenleefden met hun partner. Ze ontdekten dat in deze gevallen angst zich vaak niet manifesteert op de gebruikelijke manier, dat wil zeggen de vlucht- of vechtreacties.

In feite zie je in deze gevallen onderwerping en een duidelijk machtsverschil. Met andere woorden, de ene partner onderdrukt de andere. Je vraagt je misschien af waarom het slachtoffer dit soort lijden tolereert?

Nou, in werkelijkheid hebben deze relaties de neiging om een cirkelvormig patroon te volgen. De misbruiker volgt een dergelijk patroon: “Ik ben aardig tegen je, dan ben ik wreed, dan word jij boos, dan vergeef je me, en dan begin ik weer opnieuw.

Een traumaband is de lijm die het slachtoffer aan de misbruiker bindt en die de cyclus van lijden weer voedt.

Het probleem van hechting en een narcistische persoonlijkheid

Psychologen Donald Dutton en Susan Painter voerden in de jaren 90 een onderzoek uit. Ze wilden proberen iets meer te begrijpen van dit soort relaties. Ze ontdekten dat veel vrouwen die hun gewelddadige partner probeerden te verlaten, daar niet toe in staat waren.

Dit kwam doordat ze een extreem intense gehechtheidsstijl vertoonden. Daarbij kwam nog hun lage gevoel van eigenwaarde en de dominante persoonlijkheid van hun misbruiker.

Traumabindingen worden meestal aangegaan met een narcistische persoonlijkheid. Dit soort mensen zijn bedreven in het manipuleren, controleren en leegzuigen van hun slachtoffers van alle psychologische en emotionele weerstand.

De cyclus van misbruik en de verslaving aan schadelijke affectie

Aan de emotionele, cognitieve en gedragspatronen van het slachtoffer is een verslaving aan dit ongezonde soort liefde toegevoegd. In feite vertonen ze een alles tolererende hechtingsstijl. Deze vorm van codependency wordt gekenmerkt door een laag gevoel van eigenwaarde, idealisering van de ander, angst voor eenzaamheid en zelfopoffering ten opzichte van de narcistische partner.

Om de traumabinding in stand te houden is er, zoals we al eerder zeiden, een bepaalde cyclus van misbruik. Die verloopt meestal als volgt:

  • Er is een opbouw van spanning in de relatie. Bijvoorbeeld ruzies, mishandeling, vernedering, snauwen, enz.
  • Uiteindelijk vindt er een ernstigere gebeurtenis plaats en reageert het slachtoffer.
  • De misbruiker handelt snel door zijn gedrag te veranderen. Hij toont zelfs genegenheid, berouw en bereidheid om te veranderen.
  • Verzoening treedt op. Dit is meestal intens en lonend. Dan is er een korte periode van schijnbare harmonie.
  • Misbruik en behandeling steken opnieuw de kop op. En zo begint de cyclus opnieuw.

Een van de belangrijkste kenmerken van traumabinding is dat wanneer de misbruiker het slachtoffer kwaad doet, de misbruiker verwacht vergeven en getroost te worden. Dit werkt de traumatische band in de hand.

Gestreste man

Hoe je je moet gedragen in dit soort situaties

Wat je moet begrijpen over trauma bonding is dat het de machtsongelijkheid in de hand werkt. Daarom is het cruciaal voor het slachtoffer om het patroon te doorbreken. Dit kan echter ingewikkeld zijn omdat ze vaak volledig geïsoleerd zijn.

Narcisten hebben zelfs de neiging om hun slachtoffers af te zonderen van hun familie en vrienden. Daarom is het voor hen vaak moeilijk om weg te gaan. In deze gevallen hebben ze sociale steun nodig. Dit kan zijn van sociale diensten, collega’s en buren.

De sleutels tot het achterlaten van een traumatische band

De volgende strategieën zijn nuttig bij het ontsnappen uit een traumatische band:

  • Het slachtoffer moet gescheiden worden van de agressor. Daarnaast moeten ze zich bewust zijn van het emotionele misbruik, de mishandeling en de codependency, evenals hun ongezonde gehechtheid aan hun partner.
  • Ontwikkeling van een ondersteunend netwerk. Slachtoffers moeten nieuwe mensen in hun leven hebben die hen kunnen helpen. Mensen met wie ze kunnen praten en waarmee ze hun ervaringen kunnen delen, waardoor ze een gevoel van waarde krijgen. Als ze contact hebben met andere mensen dan hun aanvaller, kunnen ze hun situatie op een andere manier bekijken. Ze zullen zich sterker voelen en naar de toekomst kunnen kijken.
  • Psychologische therapie is essentieel. Dit is om de traumawond te behandelen en de identiteit en het gevoel van eigenwaarde van het slachtoffer weer op te bouwen. Bovendien geeft het strategieën die ze kunnen gebruiken zodat ze niet terugvallen in hun oude patronen van het aangaan van emotioneel schadelijke relaties.

Tot slot blijkt vaak dat mensen die dit soort relaties ontwikkelen een moeilijke opvoeding en jeugd hebben gehad.

In deze gevallen moet elke psychologische behandeling diepgaander en uiterst gevoelig worden uitgevoerd. Dat komt omdat de behandeling de littekens moet helen van een levenslang trauma dat zich manifesteert in de relaties van de patiënt. Natuurlijk zijn dit soort situaties uiterst complex.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Dutton DG, Painter S (1993). “Emotional attachments in abusive relationships: a test of traumatic bonding theory”. Violence and Victims. 8 (2): 105–20. doi:10.1891/0886-6708.8.2.105.
  • Dutton; Painter (1981). “Traumatic Bonding: The development of emotional attachments in battered women and other relationships of intermittent abuse”. Victimology: An International Journal (7).
  • Chrissie Sanderson. Counselling Survivors of Domestic Abuse. Jessica Kingsley Publishers; 15 June 2008
  • Schwartz J (2015). “The Unacknowledged History of John Bowlby’s Attachment Theory: John Bowlby’s Attachment Theory”. British Journal of Psychotherapy. 31 (2): 251–266.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.