Een baobab in het hart - een reflectie op "De kleine prins"
Als je een baobab (boom) in je hart vindt, trek hem er dan vanaf de wortel uit, want zijn zaden kweken angst, onzekerheid, bedrog en woede… Doe dit net als de kleine prins dat deed. Hij verwijderde de zaden van de reusachtige baobabs op zijn kleine planeet iedere ochtend. Hij deed dit uit angst dat ze te groot zouden worden. Als ze te groot zouden worden, zouden hun reusachtige wortels alles vernielen…
Sommige angsten zijn intelligent in plaats van fobisch, en ze zijn goed voor ons welzijn. Deze angsten reguleren onze overleving, omdat het gecontroleerde angsten zijn. Maar zelfs dan zijn er omstandigheden waarbij, zonder dat we weten waarom, de baobabzaden toch opkomen en alles infecteren. Ze zijn er, in de aarde van onze psychologische tuin, soms groeiend in stilte, maar nog steeds veranderen ze ons evenwicht en focus.
“Er zijn goede zaden voor goede planten en slechte zaden voor slechte planten. Ze slapen in het geheim onder de grond totdat een van hen besluit om wakker te worden. Op dat moment begint het te groeien, eerst verlegen, een prachtige kleine tak die groeit in de richting van de zon. Als het een tak is van een radijs of een rozenstruik kunnen we het laten groeien zoals het wil, maar als het een slechte plant blijkt te zijn moeten we deze eruit halen zodra we weten wat het is.”
-De kleine prins-
De metafoor in De kleine prins
Het is mogelijk dat van alle reflecties en gedachten die Antoine de Saint-Exupery voor ons heeft achtergelaten in De kleine prins, dit wel de meest interessante is. In het boek verwijderde de kleine hoofdpersoon de slechte zaden van zijn planeet en verzorgde de goede zaden. De slechte zaden waren de zaden van de baobab. Deze moesten worden verwijderd voordat ze de planeet zouden vernielen. De rozenstruiken waren de goede zaden. Hier had hij een voorliefde voor.
Deze subtiele metafoor symboliseert zonder twijfel onze angsten, die afkomstig zijn van onze meest duistere kanten en van waaruit onze cognitieve stoornissen worden versterkt. Dit zijn de bronnen die geproduceerd zijn door woede, zorgen of verdriet, waardoor we door de mist ons mentale paleis niet meer kunnen zien, en er barsten in ontstaan.
Een baobab in het hart – iedereen heeft er één
Ieder van ons heeft een baobab in zijn hart. Het is misschien nu nog maar een zaadje – onzichtbaar, slapend, en het veroorzaakt nog geen problemen. Sommigen lijden echter nu al onder de effecten van hun groei. De invloed van de baobab is dat de wortels ver doorgroeien onder de grond en alles onderweg vernielen. Ze veranderen alles, en veroorzaken instabiliteit. Dit komt doordat angsten, net als wrok, imploderen en de interne logica, volgorde en autonomie vernielen.
In De kleine prins vraagt de hoofdpersoon de piloot of de lammeren struiken eten. Als de piloot zegt dat dit klopt, is de kleine prins heel blij. Hij denkt dat hij eindelijk van de dreiging van de baobab af is. Maar de piloot verbetert hem snel: een baobab is een boom, en geen struik. Deze boom groeit zo hoog als een grote kerk. Ze zijn zo gigantisch dat zelfs een kudde olifanten er nog geen op zou krijgen.
De kleine prins stelt zich dit voor, en denkt dat hij misschien olifanten op elkaar zou kunnen stapelen. Maar een paar seconden later bedenkt hij zich dat hij misschien beter hun groei zou kunnen stoppen. Als de baobab eenmaal gegroeid is, kun je er immers niets meer tegen doen. Deze grote, vernietigende elementen moeten worden gestopt in de vroegste fase, als ze nog klein zijn en niet meer dan zaden…
“De aarde van de planeet was helemaal besmet met baobabzaden. En als we een baobabzaadje niet op tijd verwijderen. komen we er nooit vanaf. Het zal de hele planeet vernietigen. Ze boren er dwars doorheen met hun wortels. En als de planeet te klein is en de baobabs te groot worden, zal de planeet uit elkaar barsten.”
-De kleine prins-
Het belang van het stoppen van de groei van een baobab in het hart
Er zijn mensen die meer zien in de metafoor van De kleine prins. Er zijn mensen die ervoor waarschuwen dat het niet alleen het zaadje van angst is, maar van het kwaad zelf. Dat er een destructieve kracht is die het hart ziek maakt en in staat is om verschrikkelijke dingen te doen. Het kan vorming geven aan de meest afschuwelijke scenarios van geweld en vernietiging. Dit hebben we allemaal in ons collectieve geheugen.
Uiteindelijk heeft iedereen altijd een baobabzaadje in zich. Of we het voeden en laten groeien hangt af van onszelf. Net als de planeet van de kleine prins, heeft iedereen zowel goede als slechte zaadjes in zich. Of ze gaan bloeien en wortels krijgen is zeker afhankelijk van een aantal factoren. Bijvoorbeeld onze opvoeding, opleiding, en levenservaring…
Desondanks mogen we niet vergeten dat het onze keuzes zijn of we wel of niet een ijverige tuinman worden. We kunnen de slechte planten op tijd verwijderen. De slechte planten zijn voor ons nutteloos. Ze vernietigen hun omgeving en het natuurlijke evenwicht van onze persoonlijke tuin. Dit is een belangrijke taak, die de kleine prins iedere dag uitvoert. Hij is degene die verwijderde wat hij niet wilde hebben, en zorgde voor wat hij wel wilde hebben: zijn rozenstruiken.
We hebben geen lammeren of een kudde op elkaar gestapelde olifanten nodig om op te kunnen ruimen. Als we een baobab in het hart hebben, hebben we de verantwoordelijkheid om deze op tijd te verwijderen. En we moeten op zijn minst voorkomen dat de zaadjes groeien. Deze taak draagt bij aan ons evenwicht, onze wijsheid, en geeft ons een gevoel van discipline. Het zorgt ervoor dat we letten op iedere verandering, iedere ongewone groei. Hierdoor kunnen we voorkomen dat kleine problemen uitgroeien tot gigantische, verschrikkelijke baobabs.