De wet van de omgekeerde inspanning: als actie niet de beste optie is

Is het je opgevallen dat het soms, hoe hard je het ook probeert, onmogelijk is om te krijgen wat je wilt? De waarheid is dat je resultaten niet altijd afhangen van de moeite die je investeert om ze te bereiken.
De wet van de omgekeerde inspanning: als actie niet de beste optie is
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 maart, 2023

“Blijf doorgaan! Geef alles! Geef niet op! Je kunt krijgen wat je wilt, als je maar hard genoeg je best doet.” Hoe vaak heb je deze uitdrukkingen gehoord? Veel, zeker. Bovendien heb je er niet alleen naar geluisterd, je leest ze dagelijks op sociale media. Waarschijnlijk drink je zelfs je ochtendkoffie in een mok met zo’n boodschap.

Om sommige doelen te bereiken, moet je bepaalde middelen investeren. Ze verschijnen immers niet zomaar op je stoep. Verwezenlijking vereist bekwaamheid, toewijding, enthousiasme, en zelfs een paar slagen geluk.

In de afgelopen decennia is het sociale onbewuste van de bevolking sterk geconditioneerd door de bekende ‘wet van de aantrekkingskracht’. Dit is het idee dat je een bepaald doel alleen maar hoeft te verlangen en je krijgt het. Dit model, samen met het idee dat je je alleen maar hoeft in te spannen om een doel te bereiken, kan echter de basis vormen van veel van je teleurstellingen.

In werkelijkheid hangt het bereiken van een droom af van veel factoren, en die heb je niet allemaal in de hand. Sterker nog, in bepaalde gevallen kan het feit om niets te doen of een stap terug te doen de meest geschikte strategie zijn. Dit is verrassend maar waar.

We leven in een concurrerende maatschappij die ons laat geloven dat hoe meer we doen, hoe meer we zullen bereiken. Helaas wordt deze vuistregel niet altijd gevolgd.

Vrouw voor een gezicht
Soms kan een stapje terug doen je tot de gewenste prestatie leiden.

De wet van de omgekeerde inspanning

Tijd is geen geld, tijd is werk. Daarom geldt: hoe meer je doet, hoe meer voordelen en succes je geacht wordt te behalen. Je leeft immers in een concurrerende maatschappij. Je moet je waarde bewijzen door je best te doen. In feite doe je dit tot het punt dat je je soms zelfs schuldig voelt als je een pauze neemt.

In feite heeft de cultuur van inspanning ons allemaal, bijna zonder het te beseffen, veranderd in gefrustreerde en ongelukkige wezens. Dit wordt ervaren door degenen die vele jaren aan opleiding hebben besteed en toch geen baan kunnen krijgen die in overeenstemming is met hun kwalificaties. Ondanks dat ze weten dat ze bekwaam zijn en hun best doen, krijgen ze geen erkenning.

Bijgevolg besteden velen van ons veel tijd aan het proberen ergens te komen zonder succes. We zijn een vermoeide en vaak gedesillusioneerde bevolking. Dus moeten we misschien het model overwegen dat is voorgesteld door de Britse filosoof Alan Watts.

Dit is de wet van de omgekeerde inspanning. Het suggereert dat, vaak, hoe meer je geobsedeerd bent om iets te bereiken, hoe meer je er afstand van neemt.

“Geloof hebben is jezelf toevertrouwen aan het water. Als je zwemt grijp je je niet vast aan het water, want als je dat doet zul je zinken en verdrinken. In plaats daarvan ontspan je je en drijf je.”

-Alan Watts, The Wisdom of Insecurity-

Hoe meer je iets probeert, hoe verder het doel verwijderd raakt

Het is ironisch dat ons allemaal de buitengewone waarde van inspanning is geleerd, maar niet de waarde van het toepassen, bij gelegenheid, van een meer serene en kalme houding. Watts’ theorie van omgekeerde inspanning stelt echter dat, hoewel het op bepaalde momenten nodig is om het maximum van jezelf te geven, het op andere momenten beter is om afstand te nemen of niet te handelen als je wilt dat er iets gebeurt.

Vertragen en de dingen op een meer doordachte manier bekijken, zonder de noodzaak om veel energie te investeren, kan ook resultaten opleveren. Inderdaad, de paradoxale kunst van het niets doen vormt die moeiteloze actie die je dichter bij een doel kan brengen.

Dat komt omdat er momenten zijn waarop je zoveel van jezelf geeft voor een bepaald doel dat je uiteindelijk jezelf verdunt, je eigen essentie verliest en zelfs je gezondheid negatief beïnvloedt.

Dit is iets wat je in de wereld van vandaag vaak ziet. Een werknemer kan bijvoorbeeld tien uur per dag werken om een promotie te krijgen. Maar in plaats van zijn doel te bereiken, lijdt hij uiteindelijk aan een angststoornis of depressie. Dat komt omdat er momenten zijn waarop het stoppen van al onze mentale en emotionele investeringen in bepaalde doelen ons verder van die doelen verwijdert.

Beweeg je niet en de vlinder komt naar je toe

Viktor Frankl zei dat geluk is als een vlinder. Hoe meer je hem najaagt, hoe meer hij wegvliegt. Maar, als je je aandacht op andere dingen richt, komt hij lichtjes op je schouder neerstrijken. Volgens deze beroemde Oostenrijkse psychiater volgt geluk dezelfde dynamiek. Ook van zijn heldere en inspirerende visie gaat de wet van de omgekeerde inspanning uit.

Dit perspectief doet ook denken aan de wu wei-mentaliteit die voorkomt in Lao Tzu’s Tao Te Ching. Volgens deze filosofie is het raadzaam te leren dat kracht niet altijd de verwachte resultaten oplevert. Niet-actie of moeiteloos reageren op gebeurtenissen in het leven levert vaak betere resultaten op.

Onderzoek (Engelse link) gepubliceerd in het Asian Journal of Sport and Exercise Psychology beweert dat een atleet topprestaties kan leveren als hij zijn geest kalmeert, loslaat van elke vorm van druk, en zijn lichaam toestaat uit zichzelf te handelen. Als je jezelf laat gaan, geef je namelijk vaak het beste van jezelf.

“Het mysterie van het leven is geen probleem dat opgelost moet worden, maar een werkelijkheid die ervaren moet worden.”

-Alan Watts-

Vrouw met een vlinder
Het is essentieel om te weten wanneer het beter is om niet te handelen.

Wanneer deze aanpak toe te passen

De wet van de omgekeerde inspanning, of het opgeven van de investering van inspanningen ten gunste van een doel, is niet voor alle omstandigheden een geschikt middel. Idealiter weet je in welke contexten je deze meer reflectieve en heldere visie moet ontwikkelen en herken je wanneer het beter is om niet te handelen en een stap terug te doen.

Kalm en beheerst zijn in een altijd hectische wereld is een uitzonderlijke competentie.

Je moet echter begrijpen dat terugtrekken of je middelen niet bundelen niet betekent dat je je hebt overgegeven of dat je incompetent bent. Je moet het soort vooroordeel vergeten dat je doet geloven dat je je waarde aantoont door je met hart en ziel in te zetten voor het bereiken van een bepaald doel.

Integendeel, je waarde komt ook voort uit je eigen intelligentie en het herkennen welke dimensies de investering van je energie waard zijn en welke niet.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.



Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.