De verschillende fasen van schizofrenie
Weet jij wat de verschillende fasen van schizofrenie zijn? In feite doorlopen mensen met deze psychotische spectrumstoornis er vaak vijf. In dit artikel zullen we het hebben over de kenmerken en symptomen van elk van hen. Daarnaast leggen we uit waarom het zo belangrijk is om in bepaalde fasen te handelen.
Volgens de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) is schizofrenie een ernstige psychische stoornis die wereldwijd meer dan 21 miljoen mensen treft. Het komt vaker voor bij mannen (12 miljoen) dan bij vrouwen (9 miljoen). Mannen hebben de neiging om het op jongere leeftijd te ontwikkelen.
Fasen van schizofrenie
Deze fasen worden door experts geaccepteerd en de meeste mensen met schizofrenie doorlopen ze allemaal.
De American Psychiatric Association (APA, 1999) onderscheidt vier fasen van schizofrenie. Dit zijn: 1) de prodromale fase 2) de acute fase 3) de stabilisatiefase 4) de stabiele of restfase. In dit artikel zullen we het echter hebben over vijf fasen, omdat we de stabiele fase zullen onderscheiden van de restfase.
Prodromale fase
Dit is de eerste fase van schizofrenie. In dit stadium begint de patiënt de eerste symptomen van de ziekte te ervaren, voorafgaand aan de acute of actieve fase.
De prodromale fase is van vitaal belang. Dat komt omdat, als eraan wordt gewerkt, het risico op een psychotische breuk of een eventuele terugval van de ziekte wordt verminderd.
Met andere woorden, het feit dat deze fase leidt tot de volgende (actieve fase) kan worden voorkomen. Toch is dit niet eenvoudig. Om dit te bereiken, moet er in feite aandacht worden besteed aan de kenmerkende symptomen van de prodromale fase. Ze zijn als volgt:
- Concentratieproblemen.
- Nervositeit of opwinding.
- Veranderingen/stoornissen in schema’s en routines. Bijvoorbeeld naar bed gaan, opstaan, etc.
- Symptomen van verdriet en depressie.
- Eetstoornissen (vaak gebrek aan eetlust).
- Slaapstoornissen zoals slapeloosheid.
- Sociale isolatie. De patiënt kan bijvoorbeeld stoppen met het zien van vrienden.
- Anhedonie (niet genieten van dingen).
- Gevoelens van waardeloosheid.
- Zorgen en piekeren.
Er zijn mensen die slechts enkele van deze symptomen vertonen. Het is niet nodig dat ze allemaal voorkomen om door te gaan naar de actieve fase van de ziekte. Hoewel, natuurlijk, hoe meer symptomen er zijn, hoe groter de kans op een psychotische breuk, ziekte of terugval.
Het is belangrijk op te merken dat hoe meer terugvallen de patiënt lijdt, hoe groter de verslechtering die hij ervaart. Daarom is het uiterst belangrijk om in de prodromale fase van schizofrenie te werken en alert te zijn op de genoemde symptomen.
Actieve/acute fase
De tweede fase van schizofrenie is de actieve fase (ook wel de acute fase genoemd). In deze fase kan worden gezegd dat de patiënt in een crisis is beland of een psychotische stoornis heeft gehad. Dit is waar de positieve symptomen van schizofrenie intens verschijnen. Ze omvatten hallucinaties, wanen, ongeorganiseerde gedachten en taal, enz.
Deze fase kenmerkt zich door het feit dat het gedrag van het individu sterk verandert. In feite worden ze onevenwichtig en ongeorganiseerd. Bovendien kan hun gedrag opvallend en vreemd worden. De typische symptomen van de acute fase zijn de volgende:
- Positieve symptomen van schizofrenie (reeds genoemd).
- Wantrouwen van anderen, tot paranoia toe.
- Opvallend, vreemd en ongeorganiseerd gedrag.
De lengte van deze fase kan sterk verschillen van persoon tot persoon. Dezelfde persoon heeft echter gewoonlijk psychotische episodes (actieve fase) die elk even lang duren. In deze fase hebben ze meestal een ziekenhuisopname nodig vanwege de ernst van de symptomen.
Stabilisatiefase
De stabilisatiefase wordt ook wel de herstelfase genoemd. In dit stadium nemen de psychotische symptomen af in intensiteit. Deze periode gaat in zodra de vorige fase is opgelost. Het treedt meestal op wanneer de patiënt bevredigend begint te reageren op de behandeling.
Het doel in deze fase is tweeledig. Ten eerste om terugval te voorkomen. Ten tweede om de symptomen die nog aanwezig zijn te verbeteren. Volgens Martín & Navarro is (Spaanse link) de gemiddelde duur van deze fase in hun artikel Schizofrenie 6 maanden.
“Er is geen stabiliteit zonder solidariteit, en geen solidariteit zonder stabiliteit.”
Restfase
In deze fase verschijnen de negatieve symptomen van schizofrenie in wisselende mate. Een van de mogelijke complicaties in deze fase is het optreden van een post-uitbraakdepressie. Wanneer depressie optreedt, zal zelfmoordpreventie van vitaal belang zijn.
De belangrijkste negatieve symptomen van schizofrenie in deze fase zijn als volgt:
- Alogia. Alogia staat bekend als ‘armoede van meningsuiting’. De taal van de persoon is meestal slecht en vaak repetitief.
- Apathie. Het impliceert een gebrek aan interesse en verlangen naar dingen. Kortom, het betekent niets willen doen. Er is een volledige afwezigheid van zorgen en doelen, zelfs kleine.
- anhedonie. Anhedonie is het gebrek aan genot van dingen waar de patiënt vroeger van genoot.
Een meta-analyse door Savill et al. (2014 – Engelse link), gepubliceerd in het tijdschrift Psychological Medicine, suggereert dat de negatieve symptomen van schizofrenie in de loop van de tijd significant afnemen, ongeacht het type interventie dat wordt uitgevoerd.
In de meta-analyse werd waargenomen dat de symptomen die verminderden waren alogia, abulia, apathie, emotionele afstomping en sociaal isolement. De symptomen die het meest verminderden waren abulia en apathie.
Stabiele fase (asymptomatisch)
De laatste fase van schizofrenie is de stabiele of asymptomatische fase. Dit is de ‘gewenste’ fase omdat de patiënt daarin stabiel is en zonder symptomen (of ze zijn extreem mild). Wanneer symptomen optreden, zijn dit meestal angst, depressie, spanning en/of slapeloosheid, volgens de Therapeutic Guide for the Management of Schizofrenie.
Dit is een goede fase voor de psycholoog om de patiënt de nodige instrumenten aan te reiken om terugval te voorkomen en om adequaat te kunnen functioneren en een goede mate van welbevinden te behouden. Als deze fase afbreekt, komt de patiënt weer in de acute fase. Daarom is werken in deze fase zo belangrijk. Ook op farmacologisch vlak zal medicatie, zoals in alle fasen, van groot belang zijn.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- de la Guía, G. D. T. (2009). Guía de práctica clínica sobre la esquizofrenia y el trastorno psicótico incipiente. Agència d’Avaluació de Tecnologia i Recerca Mèdiques.
- Savill, C. Banks, H. Khanom and S. Priebe (2014). Do negative symptoms of schizophrenia change over time? A meta-analysis of longitudinal data. Psychological Medicine, 1-15.
- Yung, A.R y McGorry, P.D. (1996). The prodromal phase of firstepisode psychosis: past and current conceptualizations.
Schizophr Bull, 22(2): 353-70.