De verschillen tussen REM-slaap en diepe slaap

Ze zien er hetzelfde uit en in feite verwarren we ze zelfs. De REM-slaap en de diepe slaap komen echter in verschillende stadia voor, en de ene is belangrijker voor onze gezondheid dan de andere.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

De REM-slaap en de diepe slaap spelen een fundamentele rol in je lichamelijk en psychologisch welzijn. Toch is het heel gewoon om de twee te verwarren en zelfs te denken dat ze op hetzelfde moment voorkomen. Niets is echter minder waar. Ze verschillen in veel opzichten en zijn zo uniek in hun doel en eigenschappen dat ze het waard zijn om nader te worden onderzocht.

De diepe slaap is de meest herstellende van de slaapcyclus, terwijl de REM-slaap onregelmatig is en misschien zelfs niet verschijnt als je alcohol of bepaalde drugs gebruikt. De diepe slaap bevordert processen zoals groei of weefselherstel, terwijl de REM de deur opent naar de wereld van de dromen.

Aangezien je bijna een derde van je leven slapend doorbrengt, zou je moeten weten wat je hersenen in die tijd doen. Het maakt niet uit dat je geen controle hebt over elk proces dat tijdens deze uren plaatsvindt. Het begrijpen ervan en weten hoe je een rustgevende slaap verkrijgt, is doorslaggevend voor je goed voelen, productief zijn, leren, herinneren, enz.

De verschillen tussen REM-slaap en diepe slaap

Rust is verdeeld in twee fasen. 75 procent ervan is NIET-REM-slaap (Engelse link) en de resterende 25 procent is REM-slaap. Je begint met de niet-REM-slaap, die begint met een kleine overgangsfase waarin je heen en weer pendelt tussen waakzaamheid en slaap. In deze tijd is het heel gemakkelijk om wakker te worden.

Geleidelijk aan ga je naar de tweede fase, wanneer je hersengolven vertragen en je lichaamstemperatuur daalt. Het is in de derde fase dat je uiteindelijk de drempel van diepe slaap nadert. Dit is een periode die tussen de 15 en 30 minuten duurt en waarin je spieren volledig ontspannen zijn. Je hartslag en ademhaling vertragen en het is uiterst moeilijk om gewekt te worden.

Vanaf dan begin je, als je rust volgehouden wordt, aan de belangrijkste stadia van de slaap. We zullen nu de verschillen tussen de REM-slaap en de diepe slaap uitleggen.

Ze verschijnen in verschillende stadia

De diepe slaap verschijnt in het derde stadium, dat ook bekend staat als ‘het genezingsstadium’. Het is een belangrijk moment van je rust omdat je hersenen dan taken van doorslaggevend belang uitvoeren. Weefsels worden hersteld, cellulaire energie wordt hersteld door verbindingen te elimineren, het werk van veel van je hormonen begint, en leren komt tot stand.

De REM-slaap is het vierde stadium en begint ongeveer 90 minuten nadat je in slaap bent gevallen. Het wordt ook wel paradoxale slaap genoemd omdat je hersenen wakker lijken te zijn, in tegenstelling tot je lichaam, dat diep ontspannen blijft. Dromen verschijnen in dit stadium.

Hersengolven verschillen

Een van de verschillen tussen de REM-slaap en de diepe slaap ligt in de hersengolven. Terwijl er in de laatste sprake is van absolute synchronisatie, wordt de REM-slaap gekenmerkt door hersengolven met een lagere amplitude en een hogere frequentie, vergelijkbaar met de golven die je hebt als je wakker bent.

In de REM-fase stijgen je bloeddruk, hartslag en ademhaling. Bovendien bewegen je ogen snel, of je nu droomt of niet.

Je kunt leven zonder REM-slaap, maar niet zonder diepe slaap

Hoe voel je je meestal als je ‘s morgens wakker wordt? Uitgerust en klaar om de dag tegemoet te treden of uitgeput en uitgeput? De kwaliteit van je nachtrust hangt af van het feit of je ten minste 13% van je tijd in diepe slaap hebt doorgebracht. Als dat niet het geval is, kunnen er verschillende dingen gebeuren:

• Verhoogd risico op het ontwikkelen van diabetes en hart- en vaatziekten.
• Risico op het ondergaan van veranderingen in je geestelijke gezondheid. Bijvoorbeeld stress, angst en depressie.
• De hippocampus, het deel van je hersenen dat verband houdt met het geheugen, faalt op bepaalde punten. Dit betekent dat het moeilijk voor je is om nieuwe informatie vast te stellen.
• Niet voldoende diepe slaap leidt tot vermoeidheid en moeite om de aandacht erbij te houden. Dit tast je levenskwaliteit ernstig aan.

Hoe zit het echter met de REM-slaap? Wat gebeurt er als je dit stadium niet bereikt? Onderzoek suggereert dat wekenlang REM-slaap ontzeggen bij mensen weinig effect heeft. Bovendien is het interessant te vernemen dat mensen die antidepressiva nemen hun REM-slaap beperkt vinden.

Het Sleep Research Centre in Surrey, (UK) voerde onderzoek uit (Engelse link) waaruit bleek dat dit feit vrij goed wordt verdragen. Zij ontdekten namelijk dat, terwijl het gebrek aan diepe slaap zeer schadelijke gevolgen heeft, hetzelfde niet gebeurt met de REM-slaap.

REM-slaap en diepe slaap: hoe ze te verzorgen

Een slaapcyclus duurt ongeveer 90 minuten. Het is gebruikelijk om tussen vier en zes cycli per nacht te hebben. REM-slaap en diepe slaap zijn niet hetzelfde, maar je algemeen welzijn hangt vooral af van voldoende diepe slaap. En van een goed evenwicht tussen al die fasen van de slaaparchitectuur.

Wat kun je doen om ervoor te zorgen dat elke fase wordt vervuld en je van een goede nachtrust geniet? Hier volgen enkele tips:

• Zorg voor een regelmatige routine: ga op hetzelfde tijdstip naar bed en word op hetzelfde tijdstip wakker.
• Vermijd blootstelling aan elektronische apparaten twee uur voordat je naar bed gaat.
• Ontspan met een warme douche voor het slapengaan.
• Vermijd ‘s nachts koolhydraten (zoetigheden, rijst, pasta, enz.).
• Slaapdeskundigen beweren dat de ideale temperatuur om te slapen tussen 18 en 21 graden ligt.

Vergeet ten slotte nooit het belang van een goede nachtrust. Goed slapen stelt je immers in staat om beter te leven.