Wat is de relatie tussen filosofie en psychologie?
Filosofie en psychologie zijn twee studiegebieden met een gemeenschappelijke plaats in de geschiedenis. De psychologie kwam voort uit de filosofie. Deze wetenschap ontstond om de empirische methode toe te passen bij het onderzoek van de vragen die de filosofie stelde. De filosofie heeft dus verschillende onderwerpen in het veld van de psychologie binnengebracht. Voorbeelden zijn gewaarwording, waarneming, intelligentie en geheugen.
De oplossingen die elk veld biedt zijn daarentegen verschillend. Ze delen de onderzoeksonderwerpen. Maar ze hebben toch verschillende standpunten. Zelfs wanneer ze dezelfde theorieën gebruiken, komen de filosofie en de psychologie vaak niet tot dezelfde conclusies. De deskundigen op elk van deze gebieden zien zichzelf daarom vaak als tegenstanders.
Filosofie en psychologie
De term “psychologie” komt van de Griekse woorden ‘psyche’ en ‘logos’. Ze betekenen respectievelijk ‘ziel’ en ‘studie’. Psychologie betekent dus de studie van de ziel. We kunnen eenvoudig zeggen dat psychologie de wetenschap is die verantwoordelijk is voor het onderzoek van de menselijke geest en het gedrag.
Het doel van de psychologie is verklaren wat er in onze ‘zwarte doos’ gebeurt en hoe deze gebeurtenissen een invloed hebben op onze manier van handelen. Hierbij houdt men ook rekening met de prikkels die we krijgen. De psychologie streeft er ook naar te begrijpen hoe mensen informatie begrijpen en interpreteren die ze door middel van de zintuigen verkrijgen.
De term ‘filosofie’ komt van de Griekse woorden ‘filo’ en ‘sofia’. Ze betekenen ‘liefde’ en ‘wijsheid’. Het doel van de filosofie is problemen oplossen die in de werkelijkheid optreden.
Deze wetenschap focust op de studie van een verscheidenheid aan misschien meer transcendente problemen. Daartoe behoren het bestaan, kennis, waarheid, zeden, schoonheid, de geest en de taal. Meestal voert de filosofie zijn onderzoek op een niet-empirische manier uit. Dat kan gebeuren door middel van conceptuele analyse, geestelijke experimenten, bespiegeling of andere methoden zonder empirisch onderzoek.
De gelijkenissen tussen filosofie en psychologie
Om meerdere redenen is de psychologie afhankelijk van de filosofie. Ten eerste biedt de filosofie de psychologie een algemene kijk op het mens zijn. Dit is de basis voor een groot deel van de psychologische theorieën. De omgekeerde relatie is ook waar. Soms gebruikt de filosofie een wetenschappelijke methodologie om zijn doelstellingen te bereiken. Beide wetenschappen delen dus theorieën en onderzoeksonderwerpen.
Nog een andere gelijkenis tussen filosofie en psychologie is dat de filosofie tot enkele thema’s van de psychologie bijgedragen heeft. Voorbeelden hiervan zijn de gewaarwording, de waarneming, de intelligentie, het geheugen en de wil. Zoals we al zeiden, delen ze onderzoeksonderwerpen. Maar hun manieren van onderzoek en de antwoorden die ze geven, verschillen.
Anderzijds past de filosofie op twee manieren in de psychologie. Ten eerste via de relatieve hypotheses: de geest en de juiste methoden om het te bestuderen. Ten tweede via de algemene principes die aan de basis van het wetenschappelijk onderzoek liggen.
De verschillen tussen filosofie en psychologie
Beide disciplines onderzoeken het gedrag van mensen. Toch verschillen ze. We vinden verschillen in hun methodologieën, doelstellingen en of ze al dan niet met moraliteit rekening houden.
Wat betreft de methode werkt de filosofie met conceptuele categorieën en de relaties die ertussen bestaan. Het staat dus open voor elke methode.
De psychologie steunt daarentegen op empirische en statistische gegevens. Deze wetenschap gebruikt kwantitatief en kwalitatief onderzoek. Het focust op experimenten en de empirische testen van hypotheses. Experimenten zijn een manier om ons gedrag te begrijpen en om de waarde te schatten van de instrumenten die we hebben, zoals therapie.
Als we het over de einddoelen van elk gebied hebben, dan heeft de filosofie meer intellectuele doelstellingen. De psychologie richt zijn aandacht eerder op therapie en interventie. De filosofie ontwerpt filosofische systemen of categorieën die dienen om de werkelijkheid te verklaren. De psychologie bestudeert geen geheel zoals de filosofie. Maar het probeert individuele variabelen van het menselijk gedrag af te zonderen.
Psychologische theorieën houden dus rekening met onze biologie. Eén voorbeeld is de studie van de hersenchemie. Bovendien kijkt de psychologie naar individuele verschillen. Want niemand imiteert het gedrag van een andere persoon op precies dezelfde manier, zelfs in dezelfde omstandigheden.
Moraliteit
Nog een ander groot verschil tussen filosofie en psychologie vinden we in hun opvatting over moraliteit. De filosofie probeert alles te verklaren met inbegrip van de juiste manieren om zich te gedragen. Soms beschrijft de filosofie wat juist is en wat verkeerd is.
Anderzijds neemt de psychologie niet deel aan deze discussie. De psychologie heeft reeds schalen van ethiek en moraliteit voorgesteld. Maar toch is het niet de doelstelling van de psychologie om te onderzoeken wat moreel is en wat niet. Ze bestuderen eerder welke verschillende morele overtuigingen bestaan.
Filosofie en psychologie bestuderen mensen en hun gedrag. Tussen de twee wetenschappen zijn gelijkenissen en verschillen. Ze interpreteren zelfs dezelfde dingen op een andere manier. De methode die elk van beide gebruikt, zal dus de antwoorden bepalen die ze geven. Toch delen ze enkele theorieën en resultaten.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Botterill, G., & Carruthers, P. (1999). The philosophy of psychology. Cambridge University Press.
- Horgan, T., Horgan, T., & Tienson, J. (1996). Connectionism and the Philosophy of Psychology. Mit Press.