De paradox van macht in seksuele relaties

Hoe kan macht seksuele relaties beïnvloeden? In dit artikel zullen we bekijken hoe, naarmate macht wordt gewonnen, seksuele relaties inderdaad kunnen worden beïnvloed.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog José Padilla.

Laatste update: 27 juli, 2023

Alle relaties die je opbouwt kun je zien als machtsrelaties. Op deze manier worden je interacties bepaald door bepaalde machtsdynamieken. Die bepalen factoren als dominantie, onderwerping en leiderschap  (Vásquez en Emanuel, 2012). Soms kan door deze dynamiek de paradox van macht in het spel komen.

Als we het in de context van seksuele relaties over macht hebben, vatten we dat op als het controleren en beïnvloeden van de ander tijdens de seksuele praktijk.

We zien het als “de handeling die door mensen op mensen wordt uitgeoefend” (Vargas, 2009). In feite kan macht op deze manier begrepen zich op verschillende manieren manifesteren. Het kan de betreffende relaties zowel positief als negatief beïnvloeden.

De paradox van macht en seksuele relaties

De paradox van macht doet zich voor wanneer iemand die macht heeft gekregen de positieve kwaliteiten begint te verliezen die hem tot de machtspositie hebben gebracht die hij nu inneemt. Met andere woorden, ze zijn gepromoveerd op basis van hun goede kwaliteiten, maar hun gedrag is verslechterd met elke nieuwe stap op de ladder.

Met betrekking tot seksuele relaties kan men de paradox zien wanneer de ene persoon, naarmate hij meer controle krijgt over de andere, zich begint bezig te houden met gedrag dat de relatie verslechtert.

Op deze manier vervagen of verdwijnen de houdingen of gedragingen die aanvankelijk tot een betere relatie leidden in dezelfde verhouding als de macht iemand verkrijgt in de seksuele relatie.

Het is immers bekend dat macht corrumpeert, en dat gebeurt in bepaalde gevallen ook op seksueel vlak. Bijgevolg kan macht de seksuele relaties verslechteren. Er zijn zelfs onderzoeken die deze relatie aantonen.

Er is bijvoorbeeld een onderzoek gedaan door Lammers et al. (2011) naar de relatie tussen macht en ontrouw. Zij ontdekten dat veel macht positief samenhangt met ontrouw, omdat het iemands zelfvertrouwen om partners aan te trekken vergroot. Ook kan macht de mening van mensen over buitenechtelijke affaires beïnvloeden.

In een ander onderzoek naar macht en seksuele perceptie ontdekten Kunstman en Maner (2010) dat macht de interesse in seks activeert. Het geeft een vertekend beeld van de seksuele interesse van anderen. De auteurs merkten ook op dat macht, in combinatie met verkeerde percepties van seksuele interesse, zelfs kan leiden tot seksuele intimidatie.

Machtsdynamiek in seksuele relaties

Seksuele relaties manifesteren de machtsdynamiek van elk koppel. Er zijn mensen die een dominante of onderdanige houding aannemen, waarbij macht op bepaalde manieren tot uitdrukking komt. Sommigen vinden het inderdaad bevredigend om zich machtig te voelen en seksuele controle te hebben over de ander. Anderen voelen zich juist graag gecontroleerd.

Als de paradox van macht binnen deze relaties begint te werken, kan het gedrag dat elk lid kenmerkt, worden aangetast. In feite kunnen dominantie en controle geleidelijk leiden tot seksueel sadisme en onderwerping tot masochisme.

Seksueel sadisme en de paradox van macht

Sadisme verwijst naar een reeks gedragingen. Daarmee ervaart een persoon plezierige sensaties door zowel fysieke als mentale schade toe te brengen aan een ander levend wezen (Gómez, 2021). Op seksueel gebied is iemand sadistisch als hij door het toebrengen van pijn tijdens seks een zekere mate van plezier ervaart.

De paradox van macht kan de praktijken van overheersing en controle van dit soort mensen verergeren. Dit gebeurt omdat het individu, met het verkrijgen van meer macht, de noodzaak ziet om deze steeds meer in te zetten.

Om dat te kunnen doen is echter meer dominantie en controle nodig. Op zijn beurt drijft de voldoening die ze uit dit gedrag halen hen om meer plezier en voldoening te zoeken. Hierdoor wordt hun gedrag steeds erger.

De paradox van macht en seksueel masochisme

Seksueel masochisme is het tegenovergestelde van seksueel sadisme. Seksueel masochisme wordt opgevat als de voorkeur voor seksuele activiteiten die gepaard gaan met het ontvangen van pijn, vernedering of slavernij. Daarbij is dit de belangrijkste bron van seksuele bevrediging is (Ibáñez et al., 2013).

Over het algemeen brengen deze activiteiten een houding van onderwerping van het individu met zich mee. Op het eerste gezicht lijkt het alsof macht en masochisme elkaar volledig uitsluiten, maar dat is niet altijd het geval.

Hoewel het paradoxaal klinkt, kan er juist macht schuilen in onderwerping. Dat komt omdat wanneer mensen invloed uitoefenen, manipuleren en controleren door middel van onderdanig gedrag, het een gebruik van macht is.

Wanneer een onderdanig persoon of seksuele masochist geconfronteerd wordt met de paradox van macht, begint hun gedrag meer achteruit te gaan. Het ervaren van macht door vernedering, onderwerping en pijn leidt er namelijk toe dat ze de intensiteit en frequentie van deze gedragingen verhogen.

Op de lange termijn hebben de gedragingen van de masochistische persoon niet alleen invloed op henzelf, maar ook op hun partner. Dit is te wijten aan het feit dat ze gedwongen worden om deel te nemen aan agressieve handelingen die niet naar hun zin zijn, alleen maar om hun partner een plezier te doen.

Concluderend leert de paradox van de macht ons dat het hebben van veel macht in seksuele relaties en in het leven in het algemeen, ons gedrag vaak negatief kan beïnvloeden. Daarom is het raadzaam om zelfbeheersing te cultiveren. Daarnaast moeten we inzien dat het beeld dat de macht over onszelf ons verkoopt vaak een simpele illusie is.