De oorzaken en symptomen van dysartrie

Dysartrie kan patiënten op lichamelijk, geestelijk, emotioneel en gedragsmatig vlak raken. Elke persoon zal het een beetje anders ervaren. Dat is de reden waarom een uniek behandelingsplan voor elk geval belangrijk is.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog María Alejandra Castro Arbeláez.

Laatste update: 27 december, 2022

De taal maakt deel uit van ons dagelijks leven. Het laat je namelijk toe je behoeften te communiceren aan anderen. Kan jij je voorstellen dat je niet in staat bent om woorden uit te spreken? Voor mensen die aan dysartrie lijden, is dit echter de werkelijkheid. In dit artikel bespreken we de veelvoorkomende symptomen van dysartrie, de oorzaken en behandelingen.

Wat is het en wat zijn de symptomen van dysartrie?

Deze stoornis is een neurologische verandering die de communicatie en het slikken aantast. Mensen met dysartrie kunnen daarom woorden niet op de juiste manier structureren of uitspreken. Ze hebben ook problemen om voedsel door te slikken.

De spieren die deze mechanismen regelen, zijn namelijk beschadigd. Dit is een gevolg van een gebrek aan spierspanning en controle en van coördinatieproblemen. Dit zijn enkele veelvoorkomende symptomen van dysartrie:

• Problemen om de lippen, de kaken en de tong te bewegen.
• De stemtoon moeilijk onder controle houden.
• Ademhalingsproblemen ( bijvoorbeeld ademen met onderbrekingen).
• Problemen om woorden uit te spreken.
• Heel losse of stijve spieren.
• Overdreven productie van speeksel.
• Ingewikkeld spreken.
• Traag spreken.
• Een gespannen, nasale of hese stem.
• Problemen met slikken.

Deze symptomen van dysartrie hebben bovendien ook een effect op het sociale leven van de patiënten. Dit kan overigens tot psychologische problemen leiden. Mensen met dysartrie kunnen uiteindelijk ook aan een klinische depressie lijden.

Er zijn verschillende soorten dysartrie:

• Slappe dysartrie. Deze vorm is gekenmerkt door problemen met de toon en met de bewegingen van de fonetische spier.
• Cerebrale dysartrie. Dit bevindt zich in het spectrum van ataxiestoornissen. De oorzaak van deze vorm van dysartrie is een hersenaandoening. Bij de patiënten is daardoor de coördinatie van de beweging onderbroken. Ze hebben als gevolg daarvan ook problemen met het ritmepatroon en met de soepelheid van vrijwillig spreken.
• Gemengde dysartrie. Dit is de meest complexe vorm van dysartrie. In dit geval is de spraakstoornis het resultaat van verschillende kenmerken in de betrokken motorische systemen.
• Extrapiramidale dysartrie.

Er bestaat ook spastische dysartrie. Dit type heeft te maken met de bovenste motorische zenuwcellen. Het veroorzaakt dan verzwakking en spierkrampen aan één kant van het lichaam.

De oorzaken van dysartrie

Mensen met dysartrie hebben dus een soort hersenletsel. Het is precies dit letsel dat inderdaad voor de symptomen zorgt. Ze hebben het als gevolg daarvan moeilijk om geluiden en woorden te uiten.

Dit zijn enkele oorzaken van dysartrie:

• Medicatie. Voorbeelden zijn kalmeringsmiddelen of verdovende middelen.
• Ongevallen. Een hoofdtrauma kan eveneens dysartrie veroorzaken.
• Hersentumoren.
• Neurodegeneratieve aandoeningen. De ziekte van Parkinson, de ziekte van Alzheimer, MS (multiple sclerose) en ALS (amyotrofe laterale sclerose ook bekend als de ziekte van Lou Gehrig) zijn enkele voorbeelden.
• Encefalitis. Ontstekingen kunnen deze aandoening veroorzaken. Het is dus in feite een ontsteking van de hersenen.

Ook ontstekingen van het centrale zenuwstelsel kunnen tot dysartrie leiden. Dit geldt eveneens voor mangaanvergiftiging, atherosclerose en idiopathische (onbekende oorzaak) aftakeling.

De behandeling voor de symptomen van dysartrie

De behandeling van dysartrie is afhankelijk van de symptomen van de patiënt. Dit zijn enkele van de meest gebruikte behandelingen:

• Sliktherapie. Deze behandeling omvat de stimulatie van de lippen, de tong en de keel. Het doel is de beweeglijkheid te verhogen en het probleem te verbeteren. Therapeuten gebruiken technieken die een invloed hebben op de tongbeweging en de gezichtsuitdrukking.
• Orale revalidatie. Dit is afhankelijk van elke patiënt, van hun omgeving, van het soort therapeutische tussenkomst en van de therapeut. Eigenlijk is het een reeks oefeningen die de actieve deelname van de patiënt inhouden. Ze stimuleren ook de gewrichten om de beweeglijkheid en de coördinatie te verbeteren.
• Werken aan de houding. De patiënt leert hoe hij op de juiste manier moet staan en bewegen. Op die manier kunnen ze de geluiden toch op de juiste manier uitbrengen. Een goede houding helpt namelijk bij de articulatie, de ademhaling en het slikken.
• Aanpassing van de voeding. Hierbij introduceert men voeding met verschillende consistenties om het risico op stikken te verkleinen. Wetenschappers stellen soms dat alle voedingsmiddelen problemen kunnen veroorzaken. Het belangrijkste is echter om de patiënt te observeren en de therapie aan hun behoeften aan te passen.
• Ingrijpen in de articulatie. Dit is een reeks technieken om de coördinatie van de kaken, de tong en de lippen te versterken en te verbeteren. De patiënten werken onder andere aan bewegingen die te maken hebben met verlengen, naar voren brengen, opzij bewegen en ronddraaien.

Een interdisciplinaire aanpak

De behandeling van dysartrie vereist een interdisciplinaire aanpak. De patiënten hebben dus de hulp nodig van artsen, logopedisten, ergotherapeuten en psychologen.

Van al deze hulpverleners is het werk van de logopedisch wellicht het belangrijkste. We willen hier ook het onderzoek vermelden met de titel “De rol van de spraak- en taaltherapeut in het beheersen van dysartrie en dysfagie bij de ziekte van Parkinson.”

In deze studie kwamen de onderzoekers tot de volgende vaststelling. De tussenkomst van logopedisten hielp namelijk om de begrijpelijkheid van de spraak bij patiënten met Parkinson te versterken.

Tot slot kunnen we dus stellen dat deze aandoening de kwaliteit van leven van de patiënten aantast. Het is daarom uitermate belangrijk dat we ons bewust zijn van de symptomen van de patiënten. Daarom moeten we een geschikt behandelingsplan hebben dat bovendien onder leiding staat van een deskundige.