De meest invloedrijke vrouwen in de geschiedenis die de wereld veranderden

Vrouwen hebben een invloedrijke rol gespeeld in de menselijke geschiedenis. Hier belichten we hun bijdragen en erkennen we hun nalatenschap, die nieuwe generaties inspireert om barrières te doorbreken.

Van baanbrekende wetenschappers tot politieke leiders: veel vrouwen die we vandaag de dag herkennen als historische figuren, daagden de normen van hun tijd uit. De invloed van deze invloedrijke vrouwen is onmiskenbaar op gebieden als wetenschap, kunst, literatuur, sociale bewegingen en meer.

In dit artikel onderzoeken we de levens en nalatenschap van 44 vrouwen die barrières doorbraken en de weg vrijmaakten voor toekomstige generaties. Haar moed, intelligentie en vastberadenheid bewijzen dat de rol van vrouwen essentieel is voor de opbouw van een rechtvaardigere en gelijkere samenleving.

De meest invloedrijke vrouwen

1. Cleopatra (69 v.Chr. – 30 v.Chr.)

Cleopatra VII, de laatste koningin van Egypte die tot de Ptolemaïsche dynastie behoorde, staat bekend om haar charisma, politieke vaardigheden en intelligentie. Haar leiderschap werd gekenmerkt door diplomatie en het zoeken naar allianties met sleutelfiguren in Rome, zoals Julius Caesar en Marcus Antonius.

De farao speelde een fundamentele rol in het economische bestuur van haar koninkrijk. Haar graf is een onopgelost mysterie. Hoewel de overlevering suggereert dat Zij zelfmoord pleegde nadat haar leger werd verslagen door de troepen van Octavianus, blijven de exacte details van haar dood onzeker.

2. Hypatia van Alexandrië (ca. 355 v.Chr. – 415 n.Chr.)

Hypatia van Alexandrië is een van de invloedrijkste intellectuelen uit de oudheid en de eerste vrouwelijke wiskundige die op de lijst voorkomt. Zij verspreidde de ideeën van Plato en Aristoteles.

Zij wordt gecrediteerd voor de uitvinding van de hydrometer, een apparaat waarmee de dichtheid van vloeistoffen kan worden gemeten. Haar nalatenschap op wetenschappelijk gebied had invloed op denkers als Newton, Leibniz en Descartes.

In het jaar 415 na Chr. C., die ervan werd beschuldigd heidense ideeën te promoten en in conflict te zijn met bepaalde delen van het christendom, werd in Alexandrië door een menigte vermoord. Vanaf de 18e eeuw, met de opkomst van de Verlichting, werd Hypatia gezien als een symbool van rede en intellectuele vrijheid.

3. Maagd Maria (1e eeuw v.Chr. – 1e eeuw n.Chr.)

Volgens de christelijke traditie werd Maria geboren in een Joods gezin en werd zij door God uitgekozen om Jezus te verwekken door het werk van de Heilige Geest. Zij vergezelde Christus naar zijn kruisiging en speelde een belangrijke rol in het begin van het christendom.

Door de geschiedenis heen is haar beeltenis verbonden aan verschillende religieuze stromingen, zoals de Maagd van Guadalupe in Mexico, de Maagd van Fatima in Portugal en de Maagd van Carmen in Spanje en Latijns-Amerika. In de kunst, literatuur, poëzie en muziek is haar figuur veelvuldig vertegenwoordigd, wat haar gratie en sereniteit benadrukt.

4. Jeanne d’Arc (1412-1431)

Geboren in Domrémy, Frankrijk. Sinds haar adolescentie beweerde ze goddelijke boodschappen te ontvangen van God en figuren zoals de aartsengel Michaël, die haar aanspoorden om te vechten voor de bevrijding van haar land.

Haar vastberadenheid en vermeende kennis van de geheimen van de koning leverden hem hun vertrouwen op. In 1429, op 17-jarige leeftijd, mocht zij met het leger mee op de bevrijding van Orléans.

Gekleed in harnas leidde ze het offensief dat de legitimiteit van Karel VII versterkte, die kort daarna in Reims werd gekroond met Jeanne aan zijn zijde. In 1430 werd ze tijdens de slag bij Compiègne gevangengenomen en aan haar vijanden overgedragen.

In Rouen werd ze berecht wegens ketterij. Ze werd beschuldigd van hekserij en het dragen van mannenkleding, een aanklacht die de kerk verwerpelijk vond.

Karel VII greep niet in bij haar verdediging. In mei 1431 werd ze op 19-jarige leeftijd schuldig bevonden en op de brandstapel geëxecuteerd. Haar as werd in de Seine gegooid om te voorkomen dat haar graf een gebedshuis zou worden.

In 1456 werd er door paus Calixtus III en op verzoek van de familie van Jeanne een onderzoek ingesteld. Het vonnis werd vernietigd en ze werd onschuldig verklaard. In 1920 werd ze door de Katholieke Kerk heilig verklaard en erkend als heilige en beschermheilige van Frankrijk.

5. Coco Chanel (1883-1971)

Gabrielle Coco Chanel transformeerde de mode-industrie door vrouwen te bevrijden van rigide korsetten en kleding te ontwerpen die elegantie en comfort combineerde. Haar minimalistische stijl markeerde een keerpunt in de haute couture van de 20e eeuw. Haar achternaam is zelfs het handelsmerk geworden van een van de meest iconische modehuizen ter wereld.

Chanel werd geboren in een bescheiden gezin in Saumur, Frankrijk. Haar vader stuurde haar naar een weeshuis in Aubazine, waar ze leerde naaien, borduren en strijken. De soberheid van het klooster beïnvloedde haar esthetische visie en leidde ertoe dat ze een sobere en verfijnde stijl ontwikkelde die de weelde van de mode van haar tijd uitdaagde.

Haar bijnaam ontstond tijdens een korte periode als zangeres in cabarets. In 1909 opende ze haar eerste hoedenwinkel in Parijs. Na verloop van tijd breidde ze haar bedrijf uit naar kleding en de Chanel No. 5-geur.

Ze brak met de normen door het dragen van broeken door vrouwen te populariseren. Haar beroemde uitspraak “Mode vervaagt, maar stijl blijft” vat haar ontwerpfilosofie samen. Zij overleed in 1971, maar haar visie is nog steeds bepalend voor de modewereld.

6. Gabriela Mistral (1889-1957)

Ze is een Chileense schrijfster, onderwijzeres en diplomaat. Dankzij haar werk, dat gekenmerkt wordt door een grote maatschappelijke gevoeligheid en een onmiskenbaar lyrisch karakter, was zij in 1945 de eerste Latijns-Amerikaanse die de Nobelprijs voor Literatuur ontving.

In 1906 publiceerde ze het artikel The Instruction of Women, waarin ze de barrières in het onderwijs voor vrouwen ter discussie stelde. Ze studeerde in 1910 af als onderwijzeres en had daarnaast een vruchtbare literaire carrière. Werken als Desolación (1922) en Ternura (1924) consolideerden haar aanzien, terwijl haar figuur een symbool werd van het Latijns-Amerikaanse idealisme.

Gabriela Mistral was ook een onvermoeibare verdediger van de mensenrechten. Ze nam deel aan de onderwijshervorming in Mexico, vertegenwoordigde Chili bij internationale organisaties en sprak zich uit voor de gelijkheid van kinderen en mannen.

7.Virginia Woolf (1882-1941)

Het werk van Virginia Woolf bracht een revolutie teweeg in het verhalen vertellen met vernieuwingen in de interne monoloog en de structuur van tijd.

Bovendien openden haar feministische geschriften een debat over de rol van vrouwen in de literatuur en de maatschappij. Het leven van deze Britse vrouw werd gekenmerkt door traumatische ervaringen, waaronder mishandeling door haar stiefbroers, wat haar kritische kijk op machts- en genderstructuren beïnvloedde.

Haar literaire nalatenschap omvat romans als Mrs. Dalloway (1925), To the Lighthouse (1927) en The Waves (1931). Een van haar meest invloedrijke werken is A Room of One’s Own (1929). Het is een essay waarin Virginia de noodzaak benadrukt van economische onafhankelijkheid voor vrouwen en hun eigen ruimte om hun creativiteit te ontwikkelen.

Ze was een van de sleutelfiguren van de Bloomsbury Circle, die ideeën verspreidde over gelijkheid, feminisme, acceptatie van homoseksualiteit en biseksualiteit, liefde voor kunst, pacifisme en milieuactivisme. In 1941 besloot Woolf, na een lange strijd tegen depressie, een einde aan haar leven te maken.

8. Marie Curie (1867-1934)

Marie Curie was een Poolse natuurkundige en scheikundige. Haar onderzoek bracht een revolutie teweeg in het vakgebied radioactiviteit. Het legde de basis  voor de moderne kernwetenschap.

In Parijs deelde ze samen met Pierre Curie haar leven en haar onderzoek. Zij bestudeerde straling en slaagde er na jaren van experimenteren in om twee nieuwe elementen te isoleren: polonium en radium.

In 1903 werd zij de eerste vrouw die de Nobelprijs (voor de natuurkunde) ontving, samen met haar man en Henri Becquerel, voor hun onderzoek naar radioactiviteit.

Jaren later, in 1911, ontving zij haar tweede Nobelprijs. Ditmaal voor de Scheikunde, voor zijn vorderingen op het gebied van de zuivering van radium. Met deze prestatie werd zij de eerste persoon in de geschiedenis die de prijs twee keer ontving in verschillende wetenschappelijke disciplines.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontwikkelde ze mobiele röntgenapparaten, Little Curies genaamd, die aan het front werden gebruikt om gewonde soldaten te behandelen. Ook richtte zij in Warschau een medisch onderzoeksinstituut op. Dat droeg bij aan de ontwikkeling van radiotherapie voor de behandeling van kanker.

Marie Curie stierf in 1934 aan aplastische anemie, veroorzaakt door langdurige blootstelling aan straling.

9. Matilde Hidalgo de Prócel (1889-1974)

De Ecuadoriaanse arts, dichter en activiste Matilde Hidalgo boekte grote vooruitgang op het gebied van onderwijs, geneeskunde en politieke participatie van vrouwen. Zij was de eerste Ecuadoriaanse die haar middelbareschooldiploma behaalde, een recht dat tot dan toe was voorbehouden aan mannen.

In 1921 behaalde ze haar doctoraat aan de Centrale Universiteit van Quito en was daarmee de eerste Ecuadoriaanse vrouw die deze graad behaalde. Hidalgo verzocht om op de kiezerslijst te worden geregistreerd en de Raad van State erkende dat er geen expliciete beperkingen waren die vrouwen ervan weerhielden te stemmen, dus mocht ze stemmen bij de verkiezingen van 1924.

Haar prestatie inspireerde andere landen in de regio om de rol van vrouwen in de politiek te heroverwegen. In 1929 werd in Ecuador het vrouwenkiesrecht ingevoerd. Daarmee was het het eerste Latijns-Amerikaanse land waar vrouwen deelnamen aan nationale verkiezingen.

Ze overleed in 1974. Haar verhaal is een bewijs van hoe onderwijs en overtuiging samenlevingen kunnen transformeren en barrières kunnen doorbreken.

10. Clara Campoamor (1888-1972)

De strijd van deze Spaanse advocaat, schrijver en politicus markeerde een mijlpaal in de democratische geschiedenis van Spanje. Als lid van de Cortes was zij in 1931 de belangrijkste voorvechtster van het vrouwenkiesrecht in het land. Dankzij haar vastberadenheid kreeg Spaanse vrouwen in 1933 voor het eerst stemrecht.

Haar overwinning bracht echter een hoge persoonlijke prijs met zich mee. De goedkeuring van het vrouwenkiesrecht zorgde voor verdeeldheid binnen haar partij, waardoor ze politiek gemarginaliseerd raakte. In het boek Mijn doodzonde. In The Women’s Vote and Myself (1935) beschreef ze de moeilijkheden waarmee ze te maken kreeg in haar strijd voor gelijkheid.

Met het uitbreken van de Burgeroorlog in 1936 en de daaropvolgende vestiging van de Franco-dictatuur werd Clara Campoamor gedwongen om in ballingschap te gaan naar Parijs, waar ze tot 1955 als vertaalster werkte. Daarna verhuisde ze naar Lausanne (Zwitserland) om haar werk als advocaat voort te zetten; daar overleed zij in 1972.

11. Eleanor Roosevelt (1884-1962)

Eleanor Roosevelt was al op jonge leeftijd betrokken bij maatschappelijk werk. Haar activisme kreeg nog meer momentum toen haar man, Franklin D. Roosevelt, in 1933, midden in de Grote Depressie, het presidentschap op zich nam.

Zij was zich bewust van de economische crisis en de ongelijkheid. Ze gebruikte haar positie om door het land te reizen en uit de eerste hand te leren over de problemen waarmee burgers kampen.

Omdat de president aan polio leed en daardoor beperkt mobiel was, werd zij zijn verbinding met het volk. Na de dood van haar man in 1945 bleef Eleanor een van de invloedrijkste stemmen in de internationale politiek. Zij was voorzitter van de Mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties.

Haar grootste prestatie in deze functie was het opstellen en aannemen van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens in 1948. Tot haar dood op 7 november 1962 zette Eleanor Roosevelt zich in voor vrede, burgerrechten en het welzijn van de meest kwetsbaren.

12. Policarpa de Pola Salvarrieta (1795-1817)

Ze stond bekend als La Pola en was een van de symboolfiguren van de onafhankelijkheid van Colombia. Haar werk als spionne in de strijd tegen de Spaanse overheersing maakte haar tot een symbool van moed en verzet. Dankzij haar intelligentie en sluwheid wist zij de royalistische gelederen te infiltreren en cruciale informatie voor de patriotten te verzamelen.

Policarpa werd geboren in Guaduas en groeide op in een context van koloniale onderdrukking. Al op jonge leeftijd zette ze zich in voor de onafhankelijkheidsbeweging. Ze gebruikte haar beroep als naaister om toegang te krijgen tot de machtspositie in Spanje.

Zij bezocht daarom de huizen van invloedrijke figuren en luisterde naar strategische gesprekken. Dankzij haar scherpe observatievermogen en discretie kon zij belangrijke informatie doorgeven aan de vaderlandslievende strijdkrachten.

Zij rekruteerde ook mannen voor het onafhankelijkheidsleger en zorgde voor de aanvoer van wapens en voorraden. In 1817 werd ze echter ontdekt en samen met enkele van haar metgezellen in Bogotá gearresteerd. Na een kort geding werd ze ter dood veroordeeld wegens verraad aan de Spaanse Kroon. Op 14 november 1817, op 22-jarige leeftijd, werd ze doodgeschoten op de Plaza Mayor in Bogotá.

13. Marietta de Veintemilla (1858-1907)

Marietta, nicht van generaal Ignacio de Veintemilla, nam de rol van First Lady van Ecuador op zich tijdens haar regering en wendde haar positie aan als een platform van invloed.

Zij transformeerde het presidentiële paleis in een centrum van intellectuele uitwisseling, waar filosofen, kunstenaars, dichters en politici van die tijd elkaar ontmoetten in een sfeer die vergelijkbaar was met die van de Europese hoven.

Een van haar grootste bijdragen was de modernisering van de vrouwelijke gebruiken in Quito. In een samenleving waarin aristocratische vrouwen zich doorgaans kleedden in donkere, zware pakken, zette Marietta een nieuwe trend door kleurrijke, lichte stoffen van Franse en Engelse oorsprong te gebruiken.

Ze daagde ook de strenge sociale etiquette uit door het idee te promoten dat vrouwen zonder manlief konden wandelen. Deze denker, schrijfster en politicus wordt vandaag de dag nog steeds herinnerd als een symbool van de strijd voor vrouwelijke autonomie en de modernisering van de Ecuadoraanse samenleving.

14. Zuster Juana Inés de la Cruz (1648-1695)

Als autodidact verdiepte zij zich in verschillende vakgebieden, waaronder literatuur, filosofie en theologie. Zich ervan bewust dat haar intellect en haar liefde voor studie niet tot hun recht zouden komen in het huwelijk of in de koloniale maatschappij, trad ze in 1667 in het klooster van de Ongeschoeide Karmelieten.

Zij schreef Neptunus Allegorica (1680), een werk dat haar aanzien vergrootte. Haar literaire productie omvatte poëzie, theater en proza, met een meesterschap dat haar op gelijke hoogte plaatste met de grote auteurs uit de Gouden Eeuw. Denk aan Lope de Vega, Miguel de Cervantes, Luis de Góngora en Francisco de Quevedo.

In een context waarin vrouwen werden beschouwd als beperkt tot de huiselijke sfeer, verdedigde Sor Juana hun recht op kennis en intellectuele autonomie. Haar beroemde Antwoord aan zuster Filotea de la Cruz (1691) is een getuigenis van haar strijd tegen de beperkingen die aan vrouwen werden opgelegd.

Haar gedachten en houding leidden tot afwijzing door de Kerk en de onderkoninklijke autoriteiten. Onder druk van de kerkelijke hiërarchie werd zij gedwongen haar studies en haar geschriften op te geven. In 1695 stierf ze aan een tyfusepidemie terwijl ze voor haar zusters in de gemeenschap zorgde.

15. De Malinche (1500-1527)

Haar oorspronkelijke naam was Malintzin, maar de Spanjaarden spraken deze verkeerd uit: Malinche. De stamhoofden van Tabasco schonken het als eerbetoon aan Hernán Cortés, na de slag bij Centla. Na haar doop kreeg ze de naam Marina en in de loop van de tijd werd ze Cortés’ belangrijkste tolk en adviseur.

In een tijd waarin vrouwen geen toegang hadden tot machtsposities, speelde La Malinche een beslissende rol in historische gebeurtenissen. Als bemiddelaar hielp ze onnodige confrontaties te voorkomen. Ook zorgde ze ervoor dat veel inheemse volkeren konden onderhandelen over hun positie ten opzichte van de veroveraars.

Het is belangrijk om te bedenken dat ze geen keuze had over haar lot. Ze werd namelijk als slavin weggegeven en moest zich aanpassen aan de omstandigheden. Om te overleven moest ze haar intelligentie en vaardigheden gebruiken.

16. Emilia Pardo Bazan (1851-1921)

Zij was een schrijfster, essayiste en literatuurcriticus die een belangrijke rol speelde bij de verspreiding van het naturalisme in Spanje. Ze maakte gebruik van haar positie binnen de aristocratie. Emilia gebruikte haar werk en invloed om de sociale normen ter discussie te stellen die vrouwen tot een secundaire rol beperkten.

Pardo Bazán verdedigde de toegang van vrouwen tot hoger onderwijs en hun recht om actief deel te nemen aan het intellectuele en politieke leven. In haar geschriften ging ze in op genderongelijkheid, de hypocrisie van de patriarchale samenleving en de tegenstrijdigheden van het vrouwelijke model dat in de 19e eeuw werd opgelegd.

Ze was ook een fervent verdediger van het recht van vrouwen om te schrijven en te publiceren in een door mannen gedomineerde wereld. Ze promootte de feministische ideeën van haar tijd door middel van lezingen, essays en krantenartikelen.

17. Emily Dickinson (1830-1886)

Emily Dickinson toonde een onverzadigbare nieuwsgierigheid en een grote interesse in kennis. Zij studeerde zelfstandig astronomie, plantkunde en literatuur. Enily leerde de namen van alle sterren en sterrenbeelden die in haar omgeving zichtbaar waren, en ook van talloze wilde bloemen. Zij legde de details hiervan nauwkeurig vast in haar gedichten.

Vanaf de jaren 1860 leidde zij een steeds geïsoleerder leven. Ze wijdde haar dagen aan schrijven, opgesloten in haar kamer, vanwaar ze de wereld door het raam observeerde. Haar weigering om te publiceren werd in de loop der jaren strenger. In 1886 schreef zij haar laatste brief met de raadselachtige zin: “Ze roepen mij”, voordat zij op 15 mei van dat jaar stierf.

Na haar dood ontdekte haar zus Lavinia Dickinson in haar kamer een koffer met daarin meer dan 40 met de hand gebonden boeken en bijna 2000 gedichten. Ze waren geschreven op enveloppen, krantenfragmenten en kleine losse vellen. Hoewel Emily haar had gevraagd haar werk te vernietigen, besloot Lavinia dat de wereld van haar talent moest weten.

18. Golda Meir (1898-1978)

Zij was de eerste en tot nu toe enige vrouw die premier van Israël was. In 1969 nam zij op 70-jarige leeftijd de leiding op zich. Voordat zij aan de macht kwam, streed zij voor de stichting van haar land en verdedigde zij Joodse vluchtelingen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Zij bekleedde belangrijke functies als minister van Buitenlandse Zaken (1956-1966). Daar beheerde zij de crisis in het Suezkanaal (1956) en de levering van Amerikaanse wapens voor de verdediging van Israël veiligstelde.

In 1972, na de moord op 11 Israëlische atleten tijdens de Olympische Spelen in München, gaf zij opdracht tot represailles tegen de verantwoordelijken. Een jaar later, tijdens de Jom Kipoeroorlog, werd haar leiderschap op de proef gesteld toen Egypte en Syrië een verrassingsaanval op Israël uitvoerden.

Ondanks militaire druk weigerde zij een preventieve aanval uit te voeren, om zo het risico op Amerikaanse steun te vermijden. Ondanks haar prestaties werd haar imago door de oorlog aangetast en in 1974 trad zij af. Zij overleed in 1978 op 80-jarige leeftijd. Golda liet een erfenis van vastberadenheid, pragmatisme en leiderschap in tijden van crisis achter.

19. Harriet Tubman (1820-1913)

Ze werd geboren als slaaf in Maryland en ontsnapte in 1849, nadat ze jarenlang mishandeld was. In plaats van alleen haar vrijheid na te streven, keerde ze echter meerdere keren terug naar het Amerikaanse Zuiden om andere slaven te helpen vluchten naar het Noorden. Daar was slavernij verboden. Tijdens dertien missies bevrijdde zij minstens 70 mensen.

Tijdens de Burgeroorlog (1861-1865) speelde Tubman een sleutelrol in militaire operaties tegen slavenstaten. Zij was de eerste vrouw die een militaire missie leidde in de Amerikaanse geschiedenis. In 1863 leidde zij de Combahee Ferry Raid, waarbij zij hielp bij de bevrijding van meer dan 750 slaven.

Hierna begon de strijd voor burgerrechten, vrouwenkiesrecht en raciale gelijkheid. In 1908 richtte ze in New York een tehuis op voor Afro-Amerikaanse ouderen, waar ze haar laatste jaren doorbracht. Zij stierf in 1913.

Deze invloedrijke vrouwen schreven geschiedenis en doorbraken barrières

Veel vrouwen groeiden uit tot historische figuren omdat ze verwachtingen trotseerden en barrières doorbraken. Ze lieten een erfenis achter die nieuwe generaties inspireert. De vrouwen die we hier presenteren, hebben laten zien dat talent, intelligentie en moed niet van geslacht zijn. Ook maakten ze duidelijk dat de rol van vrouwen een sleutelrol heeft gespeeld bij de opbouw van de wereld zoals wij die kennen.

Het erkennen van hun prestaties is een daad van rechtvaardigheid. Het is een manier om verandering teweeg te brengen en een herinnering dat er nog een lange weg te gaan is. Hun strijd leert ons dat de geschiedenis niet in steen gebeiteld staat. Elke generatie heeft de kans om de toekomst te veranderen.