De idiografische en nomothetische benadering van de studie van persoonlijkheid

De idiografische en nomothetische benaderingen begrijpen persoonlijkheid vanuit nogal verschillende gezichtspunten. Ontdek de belangrijkste verschillen tussen hen in het volgende artikel.
De idiografische en nomothetische benadering van de studie van persoonlijkheid
Ebiezer López

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Ebiezer López.

Laatste update: 17 juli, 2023

De idiografische en de nomothetische benadering zijn twee verschillende perspectieven die naast elkaar bestaan in de studie van persoonlijkheid.

Hoewel het doel van beide is om dit construct te beschrijven, zijn er essentiële verschillen. Als je weet hoe je deze twee benaderingen van elkaar kunt onderscheiden, kun je een nauwkeuriger idee krijgen van wat de studie van persoonlijkheid inhoudt. Vervolgens zullen we de verschillen tussen de idiografische en nomothetische benadering van persoonlijkheid onderzoeken.

Onderzoek suggereert dat er veel definities van persoonlijkheid zijn. Ze variëren afhankelijk van de specifieke theorie. Maar in het algemeen zijn experts het erover eens dat persoonlijkheid bestaat uit een reeks eigenschappen die het gedrag in bepaalde omstandigheden bepalen.

We kunnen bijvoorbeeld spreken van een explosieve persoonlijkheid als we iemand beschrijven die impulsief reageert op de kleinste provocatie.

Tot de kenmerken waaruit de persoonlijkheid bestaat behoren gedachten, emoties, houdingen en manieren van handelen.

Het bestuderen van persoonlijkheid is complex omdat het een constructie is die door verschillende factoren wordt gevormd. Daarom heeft elke theoreticus een andere visie op het concept en de betrokken elementen. Desondanks zijn ze het er meestal over eens dat er bepaalde constanten zijn in de persoonlijkheidsleer. De twee belangrijkste perspectieven zijn idiografisch en nomothetisch.

Voordat we ingaan op de verschillen tussen de idiografische en nomothetische benaderingen van persoonlijkheid, zullen we beide afzonderlijk onderzoeken. Zo krijg je een beter idee van hoe ze van elkaar te onderscheiden zijn.

De idiografische benadering van persoonlijkheid

Het idiografische model van persoonlijkheid gaat ervan uit dat geen enkel mens 100 procent identiek is aan een ander. Met andere woorden, we bezitten allemaal bepaalde kwaliteiten die niemand anders op de wereld heeft. Daarom is ieder van ons uniek. Als gevolg daarvan is de persoonlijkheid van elk individu een onherhaalbare configuratie en moet als zodanig worden geëvalueerd.

Wanneer onderzoekers idiografische studies uitvoeren, nemen ze kleine groepen deelnemers in dienst. Hun doel is om vast te stellen wat de ene persoon van de andere onderscheidt. Ze proberen geen algemene wetten op te stellen om gedrag te verklaren.

De nomothetische benadering van persoonlijkheid

In tegenstelling tot de bovenstaande benadering, suggereert het nomothetische perspectief dat we allemaal bepaalde kwaliteiten delen. Daarom voeren onderzoekers studies uit met grote steekproeven van populaties, om gemeenschappelijke kenmerken tussen hen te vinden. Als resultaat kunnen algemene wetten worden opgesteld die verklaren hoe mensen zich gedragen.

Nu we elk concept afzonderlijk hebben gedefinieerd, kun je de verschillen tussen de idiografische en nomothetische benadering van persoonlijkheid begrijpen. De idiografische benadering richt zich op de verschillen tussen individuen en de nomothetische benadering beschrijft de overeenkomsten.

Er zijn echter ook andere verschillen die genoemd moeten worden.

Tweeling kijkt naar elkaar
Het idiografisch onderzoek houdt zich bezig met het analyseren van interne werkelijkheden om aan te tonen dat we allemaal unieke kenmerken bezitten.

1. Kwantitatief onderzoek versus kwalitatief onderzoek

Onderzoekers die de nomothetische benadering gebruiken, voeren onderzoek uit door grote steekproeven van populaties te nemen en hun eigenschappen te analyseren met statistische methoden.

Ze gebruiken psychometrische tests om numerieke gegevens te verkrijgen die ze kunnen interpreteren. Zo definiëren ze specifieke normen in bepaalde groepen en kijken ze of die kunnen worden toegepast op andere, vergelijkbare populaties.

De idiografische benadering daarentegen neigt naar kwalitatief onderzoek, dat zich richt op het beschrijven van verschijnselen. Idiografische onderzoekers voeren studies uit met één of enkele gevallen en gebruiken geen psychometrische instrumenten.

In plaats daarvan gebruiken ze instrumenten zoals de biografische methode om zoveel mogelijk details over een individu te verkrijgen.

2. Statische persoonlijkheid vs. dynamische persoonlijkheid

Nomothetische onderzoekers beweren dat persoonlijkheid bestaat uit min of meer stabiele eigenschappen of pijlers. Dit betekent dat het niet de neiging heeft om veel te variëren in de loop van de tijd. Het is ook gefragmenteerd, wat betekent dat het uit verschillende elementen bestaat die afzonderlijk geanalyseerd kunnen worden.

Daarentegen zien idiografische onderzoekers persoonlijkheid als het resultaat van dynamische processen. Zij geloven dat het in de loop van de tijd verandert en daarom intensief bestudeerd moet worden. Ze zien persoonlijkheid ook als holistisch en geloven dat het niet kan worden opgedeeld, zelfs niet voor studiedoeleinden.

3. Objectiviteit vs. subjectiviteit

Een ander verschil tussen de idiografische en nomothetische benaderingen van persoonlijkheid ligt in hun theoretische benaderingen. Nomothetische auteurs kiezen ervoor om studies uit te voeren op basis van objectiviteit. Met andere woorden, ze putten hun gegevens uit een objectieve werkelijkheid die niet afhankelijk is van wat een individu denkt of gelooft.

In idiografische studies heeft subjectiviteit echter een groter gewicht. In feite gaat het niet om de objectieve wereld, maar om de innerlijke werkelijkheid van elk individu. Dit is de enige manier om de kenmerken te beschrijven die hen uniek maken.

Wetenschappelijk onderzoek

Als je hun verschillen op deze manier bekijkt, kun je de idiografische en nomothetische als rivalen van elkaar beschouwen. Maar in de wetenschappelijke praktijk zijn ze vaak complementair om een bepaald fenomeen grondig te begrijpen.

Een onderzoek (Engelse link) van Ellison et al. (2020) illustreert het bovengenoemde feit beter. De onderzoekers wilden de dynamische verbanden onderzoeken tussen geselecteerde kenmerken van borderline (woede, impulsiviteit en identiteitsstoornissen) en angstgerelateerde ervaringen.

Ze analyseerden gegevens van 42 psychiatrische patiënten die leden aan borderline of angststoornissen (zonder borderline). De symptomen verschilden van individu tot individu. Daarom suggereerde het onderzoek dat verbanden tussen borderline en angstsymptomen niet afhankelijk zijn van diagnoses en de neiging hebben om idiografisch te zijn.

Hoofden
Beide benaderingen van persoonlijkheid sluiten elkaar niet uit, maar ze verbreden perspectieven.

De idiotistische benadering

De idiotistische benadering komt voort uit de combinatie van de idiografische en de nomothetische benadering. Het neemt de karakteristieke elementen van elk model en voert complexere en rijkere onderzoeken uit. In een idiotisch onderzoek worden, dankzij intensieve individuele evaluatie, wetmatigheden of gemeenschappelijke patronen beschreven.

Tot slot is het duidelijk dat de verschillen tussen de idiografische en de nomothetische benadering van persoonlijkheid elkaar niet uitsluiten. In feite kunnen beide modellen worden gebruikt om de verkregen gegevens aan te vullen en een breed perspectief op persoonlijkheid te bieden.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Ellison, W. D., Levy, K. N., Newman, M. G., Pincus, A. L., Wilson, S. J., & Molenaar, P. (2020). Dynamics among borderline personality and anxiety features in psychotherapy outpatients: An exploration of nomothetic and idiographic patterns. Personality Disorders: Theory, Research, and Treatment, 11(2), 131. https://psycnet.apa.org/doiLanding?doi=10.1037%2Fper0000363

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.