Biografie van Auguste Comte: grondlegger van het positivisme en de sociologie

In deze filosoof schuilt de voorloper van een belangrijke wetenschap: de sociologie. Ontdek in dit artikel zijn leven en bijdragen aan dit vakgebied.

Tijdens de 19e eeuw werd de aandacht voor de studie van de samenleving prominenter. Verschillende denkers gingen de uitdaging aan om de complexiteit van het gemeenschappelijke leven te onderzoeken. In dit opzicht was Auguste Comte een groot visionair, omdat hij dankzij zijn grote intellectuele capaciteit het pad insloeg dat ons naar een dieper begrip van onze werkelijkheid zou leiden.

In dit artikel zullen we het leven en werk van deze denker verkennen. Verder zullen we ons verdiepen in zijn positivistische theorie en de formulering van de wet van de drie stadia. Dit laatste begrip was erg belangrijk om de visie van de intellectueel op de mensheid te begrijpen. Laten we beginnen!

Leven van Auguste Comte

Auguste Comte was een Franse filosoof die bekend staat als de grondlegger van het positivisme en de sociologie. Hij werd in 1798 geboren in Montpellier; zijn ouders waren de ambtenaar Louis-Auguste-Xavier Comte en de huisvrouw Félicité-Rosalie Comte.

Hij begon op 9-jarige leeftijd met school en toonde al snel zijn grote intellectuele capaciteiten. Deze stelden hem in staat om in de toekomst een nieuw denksysteem op te bouwen. Zeven jaar lang was hij secretaris van de filosoof Claude Henri Saint-Simon. De werkrelatie eindigde echter omdat Comte vond dat zijn ideeën niet de eer kregen die ze verdienden.

De grote liefde van de Fransman voor wiskunde en natuurkunde bracht hem in 1814 naar Parijs om te beginnen met zijn studie aan de École Polytechnique. Een paar jaar later leidde zijn politieke gezindheid er echter toe dat hij van school werd gestuurd en onder politiecontrole werd geplaatst. Desondanks keerde hij terug naar de school en werkte als wiskundeleraar.

Zijn persoonlijke leven werd gekenmerkt door een mislukt huwelijk met Caroline Massin in 1825. Er wordt gezegd dat het gebrek aan compatibiliteit tussen hem en zijn vrouw een ernstige belemmering was voor de intellectuele ontwikkeling van de filosoof.

Overlijden

Zijn laatste jaren bracht hij door in een revalidatiekliniek, waar hij was opgenomen vanwege waanideeën. Volgens biografische verslagen van de denker was hij extreem veeleisend voor zichzelf, wat leidde tot een zenuwinzinking. Dit werd nog verergerd door echtelijke conflicten die een einde maakten aan de relatie.

De geestelijke gezondheid van de filosoof was zodanig aangetast dat artsen voorstelden om hem op te sluiten in Saint-Denis. In 1826 werd hij ontslagen van medische zorg, maar raakte in een staat van depressie. Als gevolg van deze ziekte verdronk hij bijna in de Seine: hij gooide zichzelf van de Pont des Arts en werd gered door een bewaker.

In 1844 had hij een tweede liefdesaffaire met Clotilde de Vaux, die een paar jaar later overleed. Comte stierf aan maagkanker in Parijs op 5 september 1857. Zijn stoffelijk overschot werd begraven op de begraafplaats Père Lachaise.

Wat waren de belangrijkste werken van Auguste Comte?

De fundamenten van het positivisme en de sociologie van deze filosoof werden gemarkeerd door de sociale chaos die volgens hem was achtergelaten door de Franse Revolutie. In die zin was hij van mening dat er een systeem van universele principes nodig was. Deze zouden in staat zijn om mensen de harmonie terug te geven die nodig is om hun leven te ontwikkelen onder sociale orde in plaats van chaos.

Deze ideeën werden uiteen gezet in A Course in Positive Philosophy, een van zijn meest invloedrijke werken, gepubliceerd in zes delen tussen 1830 en 1842. Hierin zette hij de principes van zijn positivistische filosofie uiteen.

Andere titels van belang waren Discourse on the Positive Spirit (1844) en System of Positive Politics ( 1851). Daarin paste hij zijn positivistische principes toe op politiek en maatschappij. Tegen het einde van zijn leven ontwikkelde hij ook ideeën over religie in Positivist Catechism ( 1852).

Wat zei Auguste Comte over het positivisme?

De ideologie die door deze schrijver werd gesticht richtte zich op feiten die in de werkelijkheid ervaren en geverifieerd konden worden. Zijn doel was om zich te ontdoen van metafysische speculaties die nutteloos waren voor de menselijke vooruitgang. In die zin speelden observatie en experiment een fundamentele rol in de manier waarop wetenschap werd begrepen en bedreven.

In het werk Cursussen in Positieve Filosofie maakt de schrijver een indeling van de wetenschappen op basis van hun eenvoud en universaliteit. Volgens hem staat wiskunde op de eerste plaats, vanwege haar zuiverheid en toepasbaarheid op de ervaring. Daarna richtte hij zich op de natuurwetenschappen, waarin hij astronomie, natuurkunde en scheikunde opnam.

Sociologie als nieuwe wetenschap

Deze Franse intellectueel stichtte de sociologie, die zich richtte op de onveranderlijke studie van menselijke instellingen. De onveranderlijkheid van deze wetenschap kwam overeen met het doel van het positivisme om vaste en universele wetten vast te stellen die op uniforme wijze konden worden toegepast op de empirische werkelijkheid.

In dit opzicht werd de sociologie beschouwd als een wetenschap die wetten kon geven voor het gedrag van mensen. Ze richtte zich dus op de studie en analyse van sociale instellingen, d.w.z. het gezin, de staat en de kerk. In deze beschouwing komt de theorie van de drie toestanden naar voren.

Wet van de drie toestanden

De wet van de drie toestanden ging ervan uit dat de menselijke evolutie en haar kennis plaatsvond in drie stabiele, progressieve en opeenvolgende stadia. Zo stelt hij in zijn werk Curso de filosofía positivista deze stadia vast en, zoals een artikel gepubliceerd in het tijdschrift tijdschrift Con-Ciencia (Spaanse link), heeft elk zijn eigen kenmerken:

• Theologische of fictieve staat: magisch en religieus denken. Deze moet worden overwonnen om vooruitgang te kunnen boeken.
• Metafysische staat: dit zijn aannames die zijn overgebleven uit de rest van de wetenschappen. Voorbeelden van deze aannames zijn de ether, de ziel en vitale principes.
• Positieve staat: dit is waar ervaring, rationaliteit en de wetenschappen heersen. Hij beschouwt de positieve staat dus als het hoogtepunt van de menselijke ontwikkeling. Daarom vertegenwoordigt deze fase de laatste fase van de wetenschap.

Kritiek en verdediging van de positivistische filosofie

Er is veel kritiek geuit op het werk van de denker. Een van hen beschuldigde hem ervan niet de echte grondlegger van de sociologie te zijn, maar alleen degene die de discipline een naam gaf.

Anderen beweerden dat hij niet echt aan sociologie deed, maar eerder aan filosofie of geschiedenis. Maar het uiterste van deze kritiek is dat het werk van de Franse schrijver het product was van een onevenwichtige geest.

Desondanks is de waarde van het woord sociologie voor de studie van de maatschappij en haar verschijnselen zeker niet te verwaarlozen. Daarvoor waren filosofie en geschiedenis verantwoordelijk voor het nadenken over dergelijke kwesties.

Het probleem was dat hun uitspraken een eigen structuur en methoden misten om een sociologisch systeem op te zetten. Dankzij Comte werd systematisering mogelijk en opende zich een nieuw gebied van studie en reflectie.

Een intellect dat de weg vrijmaakte voor een beter begrip van de samenleving

Ondanks de kritiek die het werk van Auguste Comte heeft opgeroepen, kan niet worden ontkend dat zijn bijdragen aan de sociologie zeer belangrijk waren. In dit opzicht gaf hij de discipline niet alleen een naam, maar bepaalde hij ook de weg voorwaarts voor het begrijpen en bestuderen van de maatschappij.

De sociale wetenschappen in het algemeen profiteerden van Comte’s methodische en wetenschappelijke aanpak. Daarom moeten we zijn intellectuele inspanningen waarderen in een tijdperk dat gekenmerkt werd door chaos en wanorde. Uiteindelijk weerspiegelen zijn werken een zorg voor de vooruitgang van de maatschappij naar een beter leven.