Binding met een partner en zelfbescherming

Als we afwijzing ervaren of bang zijn om afgewezen te worden, kunnen we vaak voorrang geven aan zelfbescherming boven binding met een partner. Zelfbescherming is echter altijd de beste weg naar het opbouwen van een sterke en gezonde relatie.
Binding met een partner en zelfbescherming
Sergio De Dios González

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog Sergio De Dios González.

Geschreven door Sonia Budner

Laatste update: 08 januari, 2023

Een band opbouwen met een partner betekent een risico nemen. Het betekent jezelf openstellen voor mogelijk afgewezen en gekwetst worden. Desondanks is liefde meestal voldoende motivatie om dit risico te nemen. Zonder het te beseffen stel je je vertrouwen in een ander. De psychologische kosten van afwijzing nemen daarom toe naarmate de band tussen een paar sterker en afhankelijker wordt.

De emotionele impact van afgewezen worden kan enorm zijn. De pijn is nog intenser als een stel van elkaar afhankelijk is, en daarom beschermen veel mensen ten koste van alles hun onafhankelijkheid als ze een relatie hebben. Toch heeft iedereen een basisbehoefte om betekenisvolle relaties met anderen aan te gaan om een behoefte aan verbinding te vervullen.

Binding met een partner bestaat uit kwetsbaar worden

In elke relatie is het normaal om die aspecten van jezelf bloot te leggen die je niet leuk vindt. Het is normaal dat er momenten zijn waarop je twijfels en onzekerheden zich openbaren. Daarom helpt het in een gezonde relatie meestal om vertrouwen op te bouwen als je laat zien dat je kwetsbaar, kwetsbaar of verre van perfect bent.

Je zo openstellen laat zien dat je je niet achter een masker wilt verschuilen. Dit verhoogt echter ook het risico dat je met afwijzing te maken krijgt.

Twee hoofden aan elkaar vast

Als je vertrouwen stelt in een partner zodat hij je kan steunen, bestaat het risico dat hij die steun niet geeft en dat je daardoor gekwetst wordt. Dit is het existentiële dilemma van onderlinge afhankelijkheid. Om gezonde relaties met anderen aan te gaan, moet je jezelf openstellen voor afwijzing en gekwetst worden.

Binding met een partner en gebruik van het “risicoreguleringssysteem”

Het “risicoregulatiesysteem” kan helpen de pijn van afwijzing te beheersen. De behoefte om zich gewaardeerd en gesteund te voelen door anderen duwt mensen om sterkere relaties met hun partners op te bouwen.

Het risico om afgewezen te worden vergroot echter de behoefte om jezelf te beschermen. Dit regulatiesysteem omvat het gebruik van drie soorten “contingentieregels,” afhankelijk van de omstandigheden.

  • Een “beoordelend” regelsysteem. Met behulp van dit systeem kun je situaties analyseren waarin je afhankelijk moet zijn van een partner. Dit helpt je te zien in hoeverre ze je accepteren en compromissen sluiten. Als je van een partner afhankelijk moet zijn, houden ze dan rekening met jouw behoeften of niet?
  • Een “signalerend” regelsysteem. Dit systeem helpt je te begrijpen hoe je je voelt over de steun die je van je partner krijgt of over hun afwijzing. Dit is gebaseerd op de goede of kwetsende gevoelens die de steun of afwijzing van een partner oproept. Met andere woorden, de gevoelens van groei of van verlies die je gevoel van eigenwaarde beïnvloeden.
  • Een regelsysteem voor “afhankelijkheidsregulering.” Als je deze acceptatie of afwijzing eenmaal begrepen hebt, laat dit systeem zien of je kwetsbaar bent. Als gevolg daarvan beïnvloedt het je afhankelijkheidsrelatie met je partner.

Afhankelijkheid, dilemma’s en interpersoonlijke relaties

Het is normaal om afhankelijk te worden in een romantische relatie. De acties van de ene persoon in de relatie kunnen vaak de mogelijkheden van de ander beperken of versterken. Belangenconflicten (Engelse link) kunnen een probleem zijn en compromissen en offers zijn vaak noodzakelijk.

Dit is een voorbeeld van hoe je elke dag je geestelijk welzijn in de handen van je partner legt. Deze kleine dingen kunnen ertoe leiden dat je het “risicoreguleringssysteem” gebruikt om om te gaan met afgewezen en gekwetst worden.

Dit zijn de “alledaagse” dingen die je doen nadenken over hoeveel een partner je waardeert. Ze laten zien of die persoon je helpt groeien of je een verloren gevoel geeft. Ook helpen ze je aan te passen hoeveel je in de toekomst emotioneel afhankelijk bent van die persoon.

Het belang van je gewaardeerd voelen

Situaties waarin je afhankelijk moet zijn van een partner brengen in twijfel of hij of zij in staat is om aan je behoeften tegemoet te komen. Ze benadrukken de dreiging van afwijzing in een romantische relatie. De band in een relatie hangt af van de mate waarin een persoon de perceptie dat de ander niet om zijn behoeften geeft, kan beheersen.

Als je je door een partner ondergewaardeerd voelt, is er niet veel voor nodig om het risico dat je gekwetst wordt te gaan beheersen. Zelfbescherming is de prioriteit.

Aan de andere kant, als je je gewaardeerd voelt door je partner, voel je misschien niet dezelfde behoefte om dit risico te beheren. Als je wel voelt dat er een risico is, zul je proberen contact te maken met je partner. Je zult proberen andere manieren te vinden om dichter bij hem of haar te komen, in plaats van jezelf te beschermen.

A couple in a tight embrace.

Het werkt twee kanten op

Beide partners kunnen het risico om gekwetst te worden op deze manier beheersen. Gedurende een relatie kunnen beiden besluiten zichzelf te beschermen (steeds minder afhankelijk worden) of proberen een sterkere band te vormen (steeds afhankelijker worden).

Het is belangrijk om risico’s te kunnen beheersen. Om je zo redelijk veilig te voelen in een context waarin je voortdurend kwetsbaar bent. Je romantische relaties en je afhankelijkheden hebben een grote invloed op je persoonlijke kwaliteiten.

Afwijzing doet pijn, en niet alleen omdat het de behoefte om erbij te horen tart. Het doet pijn vanwege de symbolische boodschap ervan. Afwijzing geeft mensen het gevoel dat de toekomst van hun relatie met hun partner of met een andere belangrijke ander, onzeker is.

Als je je richt op het beschermen van jezelf, misschien vanwege eerdere ervaringen, boven het onderhouden van een hechte relatie met je partner, is het enige wat je bereikt het in leven houden van je angsten.

“Van alle vormen van voorzichtigheid is voorzichtigheid in de liefde misschien wel de meest fatale voor het ware geluk.”

Bertrand Russell

Binding met een partner bestaat uit het opzij zetten van je zorgen

Studies hebben aangetoond dat het onderhouden van een relatie en binding met een partner je behoeften als volwassene (Engelse link) bevredigt. Het merkwaardige is dat deze relaties ook de grootste angst kunnen veroorzaken, vanwege de mogelijkheid om afgewezen te worden.

Uit onderzoek van sociaal psycholoog Sandra L. Murray is gebleken dat je, om echt gelukkig te zijn, eventuele zorgen over afwijzing opzij moet zetten. Volgens het onderzoek moet je risico’s nemen door echte relaties aan te gaan met degenen op wie je emotioneel kunt vertrouwen.

De conclusies van Murray zijn te vinden in het artikel “Optimizing assurance: The risk regulation system in relationships”, gepubliceerd door de American Psychological Association (APA).

In elk geval is het belangrijk om te onthouden dat elke relatie prettiger zal zijn als je prioriteit geeft aan binding met een partner, in plaats van het minimaliseren van het risico om afgewezen en gekwetst te worden in de toekomst.


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.