Alles over vrijheid van meningsuiting
Om democratie, dialoog en ontwikkeling te laten gedijen, heeft de samenleving een cruciaal element nodig: vrijheid van meningsuiting. Het is namelijk een universeel recht dat iedereen zou moeten genieten. Daarom moeten alle mensen het recht hebben om hun mening te kunnen delen en zich vrijelijk te uiten.
Volgens de Verenigde Naties (VN) is vrijheid van meningsuiting een mensenrecht en staat het in artikel 19 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (Engelse link). Het stelt het volgende vast:
“Iedereen heeft recht op vrijheid van mening en meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid om zonder inmenging een mening te koesteren en om informatie en ideeën te zoeken, te ontvangen en door te geven via alle media en ongeacht grenzen.”
Het doel van dit artikel is om te analyseren en te beargumenteren dat vrijheid van meningsuiting de basis is van elke democratische samenleving. Het wordt duidelijk erkend in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Bovendien maakt het deel uit van het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten en wordt het gedetailleerd besproken in het Comité van Mensenrechten.
Wat is vrijheid van meningsuiting precies?
Vrijheid van meningsuiting betekent dat alle mensen het recht hebben om zich uit te drukken, zonder te worden lastig gevallen. Ook moet iedereen toegang hebben tot informatie en deze zonder belemmering kunnen verzenden.
Dit recht gaat dus ook over de persvrijheid die wordt gedefinieerd als ‘de overdracht van informatie via de media zonder zonder dat de staat controle uitoefent voorafgaand aan publicatie.’
De vrijheid van meningsuiting beschermt daarom:
- Allereerst alle politieke, religieuze, wetenschappelijke, morele en historische opvattingen.
- Elke vorm van expressie, of het nu mondelinge of geschreven woorden of afbeeldingen zijn, gebarentaal of artistieke vertoningen.
- Alle middelen om informatie te verspreiden, zoals kranten, posters, kleding, juridische aantijgingen, enz.
- Elke opinie of idee dat voor mensen van belang is met betrekking tot hun eigen zaken en openbare aangelegenheden. Ook mensenrechten, journalistiek, culturele en artistieke expressie en religieus en politiek denken.
Wat zijn de noodzakelijke voorwaarden om dit recht uit te oefenen?
Om echte en effectieve vrijheid van meningsuiting te hebben, moeten mensen:
- Uiting en commentaar geven op welke kwestie dan ook geven, op welke manier dan ook.
- Informatie zoeken, ontvangen en verspreiden. Zonder informatie kun je dit recht om je vrijelijk te uiten namelijk niet uitoefenen.
- Toegang krijgen tot informatie van de Staat. Deze informatie is namelijk essentieel voor de vraag naar effectief beleid, de verdediging van de mensenrechten en de strijd tegen corruptie.
- Toegang hebben tot diverse en onafhankelijke media. Het monopolie of oligopolie van informatie zweert namelijk samen tegen gelijke kansen, diversiteit en pluraliteit.
- Ook om journalisten effectief te beschermen en alle soorten directe of indirecte druk te vermijden.
- Toegang tot academische vrijheid, zodat studenten, docenten en onderzoekers vrijelijk kennis kunnen onderzoeken, overdragen en ontwikkelen. Dus het verdedigen van een vrijdenkend model dat indoctrinatie afschrikt.
Laten we daarnaast benadrukken dat vrijheid van meningsuiting ook het recht op dienstweigering op grond van gewetensbezwaren beschermt wanneer iemand spreekt. Bijvoorbeeld in relatie tot een ‘officiële’ wetgevende ideologie of met andere verplichtingen, zoals het verlenen van militaire dienst.
Het concept van censuur
Antidemocratische regimes bedreigen vaak de vrijheid van meningsuiting door middel van verschillende censuurinstrumenten, gedefinieerd als het gebruik van macht om de vrijheid van meningsuiting te beheersen. Censuur kan dus expliciet (wettelijk) of minder voor de hand liggend zijn (bijvoorbeeld sociale taboes).
Een van de meest radicale manieren om de vrijheid van meningsuiting te beperken, is dus voorafgaand aan censuur, of de censuur van bepaalde inhoud voordat men ze kan publiceren.
De uiting mag niet vooraf worden gecensureerd, hoewel men het kan reguleren met latere verantwoordelijkheid. Niemand kan bijvoorbeeld voorkomen dat iemand zijn mening uitspreekt, zelfs niet als hij een boete kan krijgen voor zijn berichten.
Beperkingen van de vrijheid van meningsuiting
Het is duidelijk dat het recht op vrijheid geen absoluut recht is. Ook kan wetgeving een persoon verbieden om aan te zetten tot misdaad of geweld. Het kan hen dwingen zich te verontschuldigen door haat en discriminatie. De vrijheid van meningsuiting kent dus grenzen zodra deze in strijd is met de rechten of waarden van andere mensen.
Laten we op dit punt de moeilijkheden benadrukken bij het vormgeven van de lijn die de grenzen scheidt tussen legitieme en niet-legitieme meningsuiting. Waarvan het doel is om de waardigheid en mensenrechten van die grenzen te beschermen met autocratische kenmerken die ons recht op vrije uiting proberen te beperken.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Berlin, Isaiah (2004) “Dos Conceptos de Libertad”. En Sobre la Libertad. Ed. H. Hardy, y Trad. J. Bayón, 205-255. Madrid: Alianza Editorial.
- Habermas, Jürgen (2010) “The concept of human dignity and the realistic utopia of human rights” Methaphilosophy v. 41-4, pp. 464-480.
- Nussbaum, Martha C. (2007) Las Fronteras de la Justicia. Trad. Ramón Villa Vernis y Albino Santos Mosquera. Barcelona, Paidós.