Wie weet hoe hij moet luisteren, voelt jou ook als je niets zegt
Er zijn magische mensen die weten hoe ze moeten luisteren. Zij zijn degenen die een sensor in hun hart verbergen om onmiddellijk je verdriet, je hoop of je vreugde op te merken. Je hoeft ze niets te vertellen, want ze weten hoe ze tussen de regels door moeten lezen, tussen blikken en door middel van gebaren.
Ze spreken de taal van genegenheid en hun uiterlijk verbergt een oceaan van rust waar we graag onze toevlucht zoeken.
Emily Dickinson zei in een van haar gedichten dat niemand tevergeefs zou leven als hij er, tenminste af en toe, in zou slagen een hartbreuk te voorkomen, een verdriet te koelen, een uitgeputte vogel te helpen zijn nest te vinden of iemands pijn te verzachten.
Afgezien van hoe poëtisch deze dimensies ons misschien lijken, schuilt daarachter een essentieel en tegelijkertijd klinkend idee: je helpen de behoefte van de ander te voelen.
‘Goed luisteren maakt je bijzonder, maar bijna niemand doet het’
Maar, en dat weten we allemaal, in ons dagelijks leven leeft er een zeer sibillijnse aanwezigheid die hypocrisie wordt genoemd.
Hypocrisie
Beetje bij beetje hebben we zijn heerschappij vrijwel meedogenloos aanvaard. Dit tot het punt dat er geen tekort is aan degenen die de nobele waarden van altruïsme en respect verheerlijken, terwijl ze elke dag het duikpak aantrekken van dat hermetische ‘ik’ waar ze kunnen niet zien, voelen en begrijpen wie het dichtst bij je staat.
We mogen niet vergeten dat degenen die de meeste hulp nodig hebben, deze niet altijd weten of erom kunnen vragen. Omdat degenen die lijden geen tekens bij zich dragen, ze zich vaak in stilte verstoppen, zoals de tiener die zichzelf opsluit in hun kamer of het stel dat op de andere helft van de bank zwijgt, of hun tranen laat vallen aan de andere kant van de kamer.
Weten hoe we de behoeften van anderen moeten ‘voelen en waarnemen’ is wat ons op menselijk niveau waardig maakt, omdat we gebruik maken van die emotionele nabijheid die ons als soort verrijkt door te zorgen voor wie we dichtbij staan. Wij raden je aan erover na te denken.
Ik voel je en begrijp je zonder dat je iets zegt: emotioneel lezen
Geloof het of niet, de meesten van ons hebben een uitzonderlijke kracht: gedachtenlezen. Dit is wat Daniel Siegel, doctor in de psychiatrie aan de Harvard Universiteit en directeur van het Center for Culture, Brain, and Development, ons vertelt.
In zijn boek “The Mindful Brain” legt hij ons uit dat ieder van ons geweldige “gedachtenlezers” kan worden, omdat de geest – en hier komt de belangrijkste nuance – wordt beheerst door een heel universum van emoties waartoe we in staat moeten zijn. ontcijferen.
In feite passen de meesten van ons deze ‘superkracht’ dagelijks toe. We hoeven alleen maar te zien hoe onze baas zit en ademhaalt om te merken dat er iets niet klopt. Uit de toon waarop onze vriendin tegen ons spreekt, begrijpen we dat er iets is dat haar zorgen baart. We weten ook wanneer ons zoontje tegen ons liegt en wanneer onze broer weer verliefd op iemand is geworden.
Emoties zijn als champagnebubbels. Ze brengen onze dagelijkse universums, gezichten, uitdrukkingen, gebaren, woorden in beroering… Ze stromen op een chaotische manier om ons heen en exploderen in kleine bommen van informatie die meerdere sensaties kunnen veroorzaken als we ons erin inleven.
Empathie
Dr. Siegel waarschuwt ons echter zelf dat er mensen zijn met ‘emotionele blindheid’. Sterker nog , er zijn persoonlijkheidsprofielen die niet in staat zijn de emotionele ‘bubbels’ te voelen van de mensen met wie ze het dichtst bij staan.
William Ickes is een van de psychologen die de dimensie van empathie het meest op wetenschappelijk en experimenteel niveau heeft bestudeerd. Hoe merkwaardig het ook mag lijken, en dit feit is zeer opvallend, op gezinsniveau bedraagt het vermogen tot empathie onder de leden gewoonlijk niet meer dan 35 punten. Onder goede vrienden is het echter meer dan 70.
De reden? Op gezinsniveau is het gebruikelijk om veel persoonlijke filters in te stellen. Soms beperken we ons ertoe onze kinderen, partner, broers en zussen of ouders te zien zoals we willen. Niet zoals ze werkelijk zijn.
Het is die mentale blindheid waarmee we ervoor zorgen dat alles goed gaat, dat onze ‘kleine wereld’ geen losse eindjes heeft. Dit terwijl er in werkelijkheid veel behoeften zijn waar we aan moeten voldoen en veel banden moeten genezen.
Mensen die weten hoe ze vanuit hun hart moeten luisteren
Luisteren naar wat de ander met ons communiceert zonder ons iets te hoeven vertellen, heeft een naam: emotionele communicatie. Deze ‘superkracht’ heeft zich in onze soort ontwikkeld via al die hersengebieden die deel uitmaken van de dimensie van empathie.
Van de Monash University in Australië (Engelse link) leggen ze ons uit dat affectieve empathie gerelateerd zou zijn aan de ‘insulaire cortex’. Cognitieve empathie zich op zijn beurt zou bevinden in de ‘midcingulaire cortex’, net boven de verbinding tussen beide hersenhelften..
‘We moeten naar het hoofd luisteren, maar we moeten het hart laten spreken’
We hebben allemaal deze structuren. We vergroten echter niet altijd hun capaciteit, hun energie en die band die, zonder twijfel, al onze relaties nog veel meer zou verrijken. De reden waarom niet iedereen met zo’n authentieke nabijheid naar ons weet te voelen of weet hoe hij naar ons moet luisteren, is vaak te wijten aan een gebrek aan wil of een overdaad aan ego.
Dit is wat Emily Dickinson ons vertelde in haar gedicht: “Geen enkel leven zou tevergeefs zijn als het erin slaagde een ander te voelen en te helpen.”
Want wie vanuit het hart voelt, wordt wakker, en wie helpt, toont wilskracht en echte zorg voor de ander. Dit is waar die prachtige kracht wordt geboren die ons uniek maakt. Die kwaliteit biedt aan onze relaties en die ons in essentie de meest waardevolle kracht geeft die er bestaat: die van het geven van geluk door echt te luisteren.
Afbeeldingen met dank aan Catrin Welz-Stein