Wetenschap en religie, de resultaten van een absurde discussie

Alle mensen kennen religie. Zelfs als we geen gelovigen zijn, hebben we op zijn minst een basiskennis van de dynamiek ervan. Iets soortgelijks gebeurt met de wetenschap.
Wetenschap en religie, de resultaten van een absurde discussie
Roberto Muelas Lobato

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Roberto Muelas Lobato.

Laatste update: 21 augustus, 2023

Het conflict tussen wetenschap en religie is typisch, klassiek en ook onjuist. Mensen gaan in de discussie tussen wetenschap en religie tot het uiterste. Op zo’n manier dat je het ene moet kiezen en het andere moet haten. Op de sociale media zie je alle vormen van absurde redeneringen. En zijn al veel vormen van onrecht, maar er zijn zelfs nog meer aanvallen op mensen die andere overtuigingen hebben.

Bij een geschil is er altijd een verliezer. Hetzelfde geldt dus ook voor de mensen die betrokken zijn in de discussie tussen wetenschap en religie. Toch kan het gevoel van verlies in een debat subjectief zijn. Uiteindelijk maakt het niet uit hoeveel verliezers er zijn. Niemand is overtuigd en niets is opgehelderd. Nooit verandert iemand van kant of stelt trekt zijn oorspronkelijke positie in twijfel.

Wetenschap en religie

De discussie tussen wetenschap en religie

We willen je enkele argumenten tonen die mensen in dit debat het meeste gebruiken. We willen het ook hebben over de twee kanten van de kwestie die je op elk forum of op elk platform op sociale media kan vinden. De verdedigers van de wetenschap beweren dat religieuze mensen fout zitten omdat de gegevens uit de heilige boeken niet waar zijn.

De mensen die bijvoorbeeld tegen de leer van het christendom ingaan, wijzen vaak op de mythe van de schepping. Dit verhaal vertelt hoe God de eerste man geschapen heeft en hoe de eerste vrouw ontstaan is uit de eerst rib van deze man.

Sommige mensen willen de personen die in de evolutietheorie geloven, in diskrediet brengen. Ze wijzen dan op de onmogelijkheid dat de mens van een aap afstamt. Dit absurde debat is ontstaan uit onjuiste interpretaties en is één van de discussies die het meeste voorkomen. Het is waar dat sommige mensen de evolutie niet begrijpen. Maar er zijn andere mensen die de bijbel letterlijk nemen en de geschreven metaforen ontwijken.

“De natuur zelf heeft in de geest van allen het idee van God ingeprent.”

-Cicero-

Historische figuren en religie

De religie van beroemde historische figuren is nog een ander controversieel onderwerp. De verdedigers van de wetenschap maar ook de verdedigers van het geloof vermelden filosofen, scheikundigen, natuurkundigen en ontelbare beroemde mensen die geloofden of niet geloofden in God. Sommige mensen geloven dat religieuze wetenschappers het beste zijn. Anderen geloven in atheïsten. Maar ze vermelden alleen maar beroemde mensen omdat ze belangrijk zijn. Ze hebben het zelden over wetenschappers die in religie grote stappen gezet hebben.

Anderzijds beschouwen veel mensen de wetenschap als het geloof van onze tijd. En alsof dat niet genoeg is, zijn er religieuze mensen die wetenschappelijke argumenten gebruiken om het bestaan van God aan te tonen. Uiteraard valt om het even welk argument om het bestaan van God te bewijzen of juist het tegendeel, door de mand zonder ook maar iets op te lossen.

Wetenschap en religie

Hoe moeten we deze discussies interpreteren?

Dit soort discussies missen reflectie en nadenken. Ze proberen alleen de tegenstander in diskrediet te brengen. Deze debatten vinden plaats op het internet en niet via persoonlijk contact. Dat geeft mensen meer vrijheid om zich zonder enig voorbehoud uit te drukken. De zogenaamde anonimiteit die het internet biedt, maakt het onderwerp van de aanval nog meer onregelmatig en onpersoonlijk.

Wanneer iemand kritiek uit op een religieuze of wetenschappelijke mening, dan vallen ze geen specifieke persoon aan. Ze vallen een algemene persoon of idee aan. Maar dit soort discussies kunnen zich ontwikkelen tot situaties die mensen persoonlijk opvatten.

Dit proces stimuleert een omgeving waarin de argumenten steeds belachelijker worden en veraf komen te staan van het voornaamste onderwerp. Wetenschap en religie zijn verenigbaar. Er zijn verschillende standpunten die hen samenbrengen. De meningen die onverzoenbaar lijken, zijn afkomstig van de mensen die zich op de discussie richten zonder naar de andere kant te luisteren. Of ze beschouwen als enige interpretatie dat standpunt dat het nauwste verbonden is met kritiek.

Wetenschap en religie

Moderne standpunten over wetenschap en religie.

Het is belangrijk dat we onthouden dat wetenschap een methode is. Je kan het beschouwen als een instrument dat ons helpt om de wereld te begrijpen. Maar de wetenschap is niet perfect. Ook de methode is niet volmaakt. Dat geldt ook voor de mensen die wetenschap beoefenen. Hun conclusies kunnen bevooroordeeld of vals zijn. Er zijn vele aspecten van het leven die aan het bereik van de wetenschap ontsnappen. Maar dat betekent niet dat we dan maar om het even welke oude theorie moeten aanvaarden en het slachtoffer worden van absoluut relativisme.

“Maar als runderen of paarden of leeuwen handen hadden en konden tekenen,
En net als mensen sculpturen konden maken, dan zouden paarden hun goden
Net als paarden tekenen, en runderen net als runderen; en elk van hen zou
De lichamen van hun goden vorm geven naar de gelijkenis, van elke soort, van hun eigen lichaam.” 

-Xenophanes-

Anderzijds vervult religie bepaalde functies die mensen met een oppervlakkige kijk op de wereld vaak over het hoofd zien. Religie helpt mensen zich te verenigen. Het verlicht de spanning en de angst die de dood omringen. Bovendien stimuleert het gulheid en delen. Soms is religie gebaseerd op onjuiste of valse ideeën. Maar ze zijn op zichzelf niet slecht. Wat ze slecht maakt, zijn meestal de mensen die de religie op een bepaalde manier interpreteren.

Onbekende dimensies

De wetenschapper Carl Sagan gaf een praktisch voorbeeld van hoe de wetenschap niet in staat is om alles te interpreteren. Sagan zei dat we de wereld in twee dimensies moeten bekijken. In deze wereld zijn alle bewoners platte vierkanten. Op een dag verschijnt in deze wereld plots een bal. De platte bewoners kunnen het niet zien omdat de bal in de lucht zweeft. Maar dan stuitert de bal op een dag op de grond en laat een ronde afdruk achter. De bewoners kunnen hun verbazing niet overwinnen.

Dit verhaal klinkt misschien absurd. Maar het helpt ons om het idee van onbekende dimensies opnieuw in overweging te nemen. We weten niet alles en zullen dat ook niet weten. Dat is de reden waarom het belangrijk is om op een kritische manier te denken zonder de mensen die op een andere manier denken, te verachten. Dat zal ons helpen om een belachelijke discussie te vermijden. Een gebrek aan respect veroorzaakt alleen conflict en drijft mensen uit elkaar. Dialoog en begrip bevorderen verzoening en samenkomen.


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.