Wat is de techniek van paradoxale intentie?

Wat is de techniek van paradoxale intentie?
Francisco Pérez

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Francisco Pérez.

Laatste update: 27 december, 2022

De hulpmiddelen waarmee psychologen werken, worden ook wel psychologische technieken genoemd. Deze technieken mogen alleen worden gebruikt door specialisten op het gebied van geestelijke gezondheid. Een duidelijk voorbeeld van deze technieken is de techniek van paradoxale intentie.

Deze technieken zijn vaak erg handig tijdens psychologische behandelingen en interventies. Dit kunnen zelfs psychologische behandelingen zijn die tot verschillende psychologische disciplines behoren. Bijvoorbeeld, cognitieve gedragstherapie, systematische therapie, gestalttherapie en psychoanalyse.

In deze zin is een psychologische behandeling een professionele interventie. Deze interventie is gebaseerd op klinisch psychologische technieken. Bijvoorbeeld een ziekenhuis, privéconsultatie, steungroepen en centra voor geestelijke gezondheidszorg. Tijdens deze behandelingen probeert een specialist het lijden van een patiënt te elimineren.

Psycholoog die aantekeningen maakt

Enkele voorbeelden hiervan zijn om iemand te helpen een depressie te overwinnen, familieleden te leren beter met elkaar te communiceren of zelfs een tiener te leren zich minder agressief te verhouden tot zijn klasgenoten.

Een psychologische behandeling impliceert nauw luisteren naar wat de patiënt te zeggen heeft. Bovendien moet de psycholoog de persoonlijke, sociale en gezinsaspecten identificeren die het probleem veroorzaken.

De psycholoog moet de patiënt ook vertellen hoe hij zijn problemen kan oplossen en welke specifieke technieken hij kan gebruiken. Hier zijn enkele voorbeelden van dergelijke psychologische technieken:

Tot slot moeten psychologische behandelingen worden uitgevoerd door psychologen, die professionals zijn in gedragsproblemen. Deze professionals gebruiken namelijk evaluatie- en behandelingstechnieken die zijn ondersteund door wetenschappelijke gegevens.

De techniek van paradoxale intentie

Deze techniek is een vorm van humanistische psychotherapie die wordt toegeschreven aan de logotherapie van Victor Frankl (1999). Bij cognitieve gedragstherapie is paradoxale intentie de cognitieve interventie die wordt gebruikt om iemands weerstand tegen verandering te overwinnen.

Laten we, om deze techniek te definiëren, er even van uitgaan dat een paradox iets is dat tegengesteld is aan wat we als waar beschouwen. Een paradox, van het Latijnse woord paradoxus (dat ook van Griekse oorsprong is), bestaat uit het gebruik van tegenstrijdige uitdrukkingen.

Met andere woorden, afgezien van tegenstrijdige voorwaarden zijn de gepresenteerde factoren legitiem, reëel of mogelijk. De techniek van paradoxale intentie wil dus het gezonde verstand van de patiënt confronteren. Door middel van paradoxale intentie kan therapie een patiënt namelijk aanmoedigen om te doen waar hij bang voor is (Frankl, 1984).

De techniek van paradoxale intentie

Het algemene doel van de techniek van paradoxale intentie

Het algemene doel van paradoxale intentie is om bepaalde veranderingen in de houding van de patiënt en de manier waarop hij reageert op stress teweeg te brengen. Dit houdt in dat het als doel heeft om de vicieuze cirkels die de angst van de patiënt opwekken, te doorbreken.

Hier is een voorbeeld om je te helpen dit concept beter te begrijpen. Een patiënt die lijdt aan slapeloosheid probeert elke nacht in slaap te vallen. Met paradoxale intentie zal dezelfde patiënt nu precies het tegenovergestelde proberen te doen. Hij zal gaan proberen om juist zo lang mogelijk wakker te blijven.

Hierdoor kan de patiënt vergeten hoe moeilijk het voor hem is om in slaap te vallen. Hierdoor zal hij sneller in slaap vallen omdat hij de strijd om wakker te blijven veel eerder zal opgeven.

Waarom werkt deze techniek?

Hoewel het meer dan duidelijk is dat deze techniek werkt, zijn er nog niet veel studies die verklaren waarom dit zo is. Er zijn echter wel enkele modellen die de effecten proberen uit te leggen.

Sommige varianten van deze techniek maken gebruik van controlemechanismen om gedragsreacties te stimuleren. In andere gevallen nemen ze echter hun toevlucht tot veranderende verwachtingen en vergroten ze de zelfeffectiviteit.

Hier zijn enkele van de theoretische modellen die de techniek proberen te beschrijven:

  • Dubbele binding (Watzlawick, Beavin en Jackson, 1981)
  • Symptoom decontextualisatie (Omer, 1981)
  • Terugkerende angsttheorie (Ascher en Schotte, 1999)
  • Ironische procestheorie (Wegner, 1994)
Vrouw die nadenkt

Hoe je deze techniek moet toepassen

Om deze techniek toe te passen wordt aan patiënten gevraagd niet te proberen zijn symptomen te stoppen of zelfs te overdrijven. De procedure vereist twee wijzigingen in de manier waarop de patiënt momenteel met zijn probleem omgaat.

De eerste wijziging houdt in dat de patiënt moet stoppen te proberen het probleem onder controle te krijgen. De tweede wijziging houdt in dat de patiënt zijn symptomen bewust verergert en overdrijft.

Beide druisen in tegen de logica van de patiënt. Het is daarom aan de psycholoog om dit nieuwe concept goed aan de patiënt uit te leggen om hem ervan te overtuigen dat het nuttig zal zijn voor zijn behandeling.

Procedure

  • Evaluatie van het probleem.
  • Herdefiniëring van de symptomen aan de hand van de resultaten van de evaluatie. In deze stap probeert de psycholoog de symptomen een nieuwe betekenis te geven.
  • Indicatie van de paradoxale veranderingen afhankelijk van het probleem.
  • Conceptualisatie van de veranderingen volgens de paradox.
  • Het voorkomen van terugvallen.
  • Follow-ups.

De effectiviteit van deze techniek

Ondanks de bruikbaarheid, kan dit een van de moeilijkste technieken zijn om toe te passen in de cognitieve gedragstherapie. Het is namelijk niet alleen belangrijk dat de psycholoog zich bewust is van de logica achter de procedure. De psycholoog moet ook voldoende ervaring hebben om te kunnen herkennen wat het juiste moment is om de techniek toe te passen.

De communicatieve vaardigheden en klinische ervaring van de psycholoog bepalen dus het succes van deze behandeling. De assertiviteit, veiligheid, overtuiging en vaardigheden van de psycholoog zijn daarom essentiële elementen om de patiënt aan te moedigen het tegenovergestelde te doen van wat zijn intuïtie hem influistert.

Deze techniek heeft geweldige resultaten opgeleverd op het gebied van psychotherapie. Het is echter met name perfect voor de behandeling van slapeloosheid.

Tot slot is het belangrijk om te benadrukken hoe belangrijk het is om deze techniek toe te passen onder directe begeleiding van een ervaren psycholoog. Als deze techniek verkeerd wordt toegepast, kan het het probleem namelijk erger maken. Hierdoor wordt het tegelijkertijd ook beter bestand tegen andere vormen van behandeling.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Azrin, N. H. y Gregory, N. R. (1987). Tratamiento de hábitos nerviosos. Barcelona, Martínez Roca.

  • Bellack, L. (2000). Guía de preguntas del manual de psicoterapia breve, intensiva y de urgencia; Ma. Celia Ruiz de Chávez. (1ª Ed., 6ª. Reimp) México: Ed. El Manual Moderno.


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.