Waarom we van narcisten houden
Narcisten zijn egocentrisch, arrogant, uitbuitend en toch slagen ze erin om ons te boeien en verliefd op ze te laten worden.
Een recent psychologisch onderzoek heeft vastgesteld dat we ons vreemdgenoeg aangetrokken voelen tot narcistische mensen, juist vanwege zaken als hun egocentrische persoonlijkheid, de manier waarop ze situaties beheersen en zelfs vanwege hun vijandigheid.
Zelfs psychologen zijn in de ban van narcisten. Ze vragen zich af hoe ze erin slagen zo’n sterke invloed op mensen te hebben en waarom ze toch zoveel paradoxen belichamen.
Narcisten en hun charme
De sociaal-psychologe Mitja Back en haar collega’s besloten onderzoek te doen naar narcisme. Ze vroegen 73 studenten, die elkaar niet kennen, om zichzelf één voor één aan anderen voor te stellen. Elke persoon werd geëvalueerd door anderen op basis van hoe sympathiek ze overkwamen. Ze vulden verschillende vragenlijsten in, inclusief een evaluatie van narcistische persoonlijkheidstrekken.
De resultaten waren als volgt:
- Narcisten zijn het populairst. Ze worden aanzienlijk meer gewaardeerd door anderen dan niet-narcisten.
- De deelnemers waardeerden het gevoel voor autoriteit dat narcisten hebben. In de evaluatie-vragenlijsten moesten de studenten vier aspecten van narcisme overwegen: leiderschap en autoriteit, zelfbewondering/egocentrisme, arrogantie-superioriteit en de neiging om uit te buiten.
- Enkele van de kenmerkken van narcisten die aantrekkelijk gevonden werden waren hun uiterlijke voorkomen, hun toon en hun beheersing van gezichtsuitdrukkingen. Ze hebben over het algemeen iets charmants en aantrekkelijks wanneer we ze ontmoeten.
We voelen ons direct aangetrokken tot narcisten, omdat ze weten hoe ze gebruik kunnen maken van een gezichtsuitdrukking, van een stem die blaakt van zelfvertrouwen. Ze weten hoe ze kleding moeten dragen en wat een modieus kapsel is en ze zijn natuurlijk veel leuker.
Natuurlijk zijn dit slechts eerste indrukken. Hun narcistische neigingen worden over het algemeen al snel ontdekt en vervolgens direct afgewezen.
Er zijn veel mensen die te maken hebben met een vriend die misbruik van hen maakt en die egocentrisch, arrogant en autoritair is.
De narcistische paradox
Het gedrag van narcisten en de manier waarop ze te werk gaan kent veel paradoxen. Psychologisch onderzoek deed enkele vragen rijzen die wij probeerden te beantwoorden:
- Waarom blijven narcistische mensen zich egoïstisch gedragen, ook al weten ze dat ze hun relaties met anderen hierdoor kunnen verpesten?
- Waarom neigen narcisten ernaar om anderen te onderschatten wanneer ze van bewonderd naar afgewezen gaan?
- Waarom kunnen narcisten niet inzien wanneer het tijd is om te stoppen met hun gedrag voordat ze in de steek gelaten worden?
De eerste twee vragen kunnen voor een deel worden uitgelegd door te overwegen dat het gedrag van een narcist, in eerste instantie, aantrekkelijk is voor anderen. Door zich egoïstisch te gedragen krijgen narcisten bewondering van anderen, wat ze afhankelijk maakt.
Aan de andere kant is het onderschatten van de mensen die hen afwijzen een manier om te verbergen dat ze alweer op zoek zijn naar andere ‘slachtoffers’ die hen mogen aanbidden.
Daarnaast is er de reden waarom narcisten niet doorhebben wanneer het tijd is om te stoppen voordat ze hun partner of vrienden verliezen: mensen kunnen zich niet al te lang aangetrokken blijven voelen tot een narcist. Wie hun narcistische gedrag wil bekritiseren, is allang gevlucht voordat hij hen confronteert.
Narcisten en realityprogramma’s: een perfect huwelijk
De beste showcase voor narcisten, vandaag de dag, is een realityprogramma. Dit onderzoek toont duidelijk aan waarom narcisten de perfecte deelnemers zijn voor dit soort programma’s: met hun gedrag en zelfvertrouwen hebben ze onmiddelijk onze aandacht en sympathie. Bovendien zijn ze stoutmoedig en arrogant.
Later, wanneer we hun ware aard ontdekken, hebben we de neiging ze te verachten. Al deze gevoelens hebben tot gevolg dat we aan de buis gekluisterd zitten.
Door toepassing van de leringen uit dit onderzoek kan worden gezegd dat het niet nodig is om narcistische mensen aan te moedigen door aandacht aan ze te besteden of ze te provoceren. Ze kunnen ons niet alleen schade toebrengen, maar kunnen ons ook onverbiddelijk opgesloten houden in de vicieuze cirkel van aantrekking en afwijzing.