Waarom sommige mensen niet van lichamelijk contact houden

Sommige mensen vinden lichamelijk contact ongemakkelijk of bedreigend. Dit kan te maken hebben met culturele of persoonlijke patronen of met onopgeloste problemen. Wij vertellen je de belangrijkste oorzaken.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz.

Laatste update: 27 december, 2022

Er zijn weinig dingen die meer troost bieden dan een omhelzing. Het is een gebaar dat je het gevoel geeft geliefd, gesteund en veilig te zijn. Maar niet iedereen ervaart deze prettige sensaties. Voor sommigen kan zelfs een simpele aanraking van de schouder al een onaangenaam gevoel zijn. Vandaag gaan we kijken waarom sommige mensen niet van lichamelijk contact houden.

Lichamelijk contact kan van verschillende aard zijn en verschillende boodschappen overbrengen. Het wordt gebruikt om hallo en vaarwel te zeggen, steun uit te drukken en empathie of genegenheid te tonen. Kortom, het verenigt ons en brengt ons dichter bij anderen. Voor de meesten is het zelfs een uiterst aangename stimulans.

Toch zijn er bepaalde omstandigheden en persoonlijke kenmerken waardoor dit contact indringend of bedreigend kan aanvoelen. Als je iemand kent die knuffels vermijdt, zich ongemakkelijk voelt bij kussen en de neiging heeft om een veilige fysieke afstand te bewaren, kun je je afvragen wat er mis is met hem of haar.

In het geval dat dit een persoon is die dicht bij je staat, kun je je zelfs afgewezen hebben gevoeld door zijn of haar houding. Als je de redenen achter hun gedrag kent, kun je hen beter begrijpen. Laten we eens kijken naar enkele van de mogelijke oorzaken.

Waarom sommige mensen niet van lichamelijk contact houden

1. Opvoedingsstijl

Een studie (Engelse link) heeft ontdekt dat de mate waarin we fysieke affectie tonen en ons daar prettig bij voelen, afhangt van hoe we zijn opgevoed. Opgroeien in een hecht en liefdevol gezin moedigt de kleintjes bijvoorbeeld aan om dezelfde open en op aanraking gerichte stijl aan te nemen.

Omgekeerd, als de ouders niet demonstratief waren, zullen de kinderen waarschijnlijk dezelfde afstandelijke houding aannemen.

Dit is echter niet doorslaggevend, want in sommige van deze gevallen gebeurt precies het tegenovergestelde. Het is zelfs zo dat sommige mensen die zijn opgegroeid met een gebrek aan lichamelijke genegenheid, dit later proberen te compenseren. Zij zijn degenen die altijd het initiatief nemen en degenen die dicht bij hen staan kussen en knuffelen.

2. Laag gevoel van eigenwaarde en onzekerheid

Degenen die niet van lichamelijk contact houden, hebben misschien geen sterk en gezond gevoel van eigenwaarde. Het is zelfs bewezen dat de meest onzekere mensen zich over het algemeen bedreigd voelen als ze dicht bij anderen zijn. In feite voelen ze zich meer blootgesteld. Dit is vooral bedreigend als ze lijden aan sociale angst.

Door af te bakenen en afstand te bewaren, voelen ze zich meer in controle over de situatie. In feite voorkomen ze zo dat ze zich kwetsbaar voelen. Bovendien hebben ze het gevoel dat het hen behoedt voor afwijzing of een te intieme emotionele band.

3. Zelfbeeld en lichaamsbewustzijn

Het zelfbeeld en de relatie die ze hebben met hun eigen lichaam kunnen ook bijdragende factoren zijn. Het kan zelfs zo zijn dat zij een slecht beeld van zichzelf hebben. Dit betekent dat zij (min of meer bewust) afwijzing van hun lichaam of hun imago zullen voelen.

Als zij zich dus lelijk, onaangenaam, onaantrekkelijk, te lang of te kort, te dik of te mager voelen, of zichzelf als vol gebreken zien, zullen zij waarschijnlijk vermijden door anderen te worden aangeraakt. Op een bepaalde manier kunnen ze zich zelfs onwaardig voelen om dat contact te hebben of er overmatig aan blootgesteld te worden.

Ze kunnen ook weinig lichaamsbewustzijn hebben, wat betekent dat ze meestal niet naar hun lichaam luisteren en er geen contact mee hebben. De aanraking of omhelzing van een andere persoon doet hen dus onmiddellijk terugkeren naar hun lichaam dat ze niet gewoon zijn aandacht te schenken of echt te bewonen. Hierdoor kunnen zij zich ongemakkelijk voelen.

4. Culturele patronen

Het is duidelijk dat de omgeving waarin ze zijn opgegroeid en waarin ze nu leven ook hun mening over lichamelijke uitingen van genegenheid bepaalt. In bepaalde culturen wordt lichamelijke nabijheid bijvoorbeeld aangemoedigd en geprezen, terwijl het in andere culturen beperkt en afgekeurd wordt.

5. Angsten en fobieën

Het kan voorkomen dat mensen niet in de buurt van anderen willen komen door een fobie voor ziektekiemen, vuil, of de verspreiding van bepaalde ziekten. Het kan zelfs een reeds bestaande angst zijn die door de recente pandemie is verergerd.

Er zijn echter ook mensen die niet alleen niet van lichamelijk contact houden, maar er echt niet tegen kunnen, en die alleen al de gedachte aan aanraking door een ander hen extreem angstig maken. Dit is een irrationele angst die bekend staat als hafefobie.

6. Trauma en misbruik

Ten slotte kunnen zij, als zij in het verleden seksueel of lichamelijk misbruikt zijn, lichamelijk contact afwijzen. Eerdere trauma’s en negatieve ervaringen leidennamelijk vaak tot een grote angst voor het aangaan van fysieke nabijheid met anderen.

Behoefte aan lichamelijk contact

De meer of mindere neiging om lichamelijk contact te zoeken en ervan te genieten zou een persoonlijkheidskenmerk kunnen zijn. In werkelijkheid zijn er verschillende talen van liefde en ieder van ons drukt genegenheid op een andere manier uit. Onderzoek lijkt echter de voordelen van lichamelijk contact voor mensen te ondersteunen.

Lichamelijk contact vermindert stressniveaus, verbetert de gezondheid en het immuunsysteem, versterkt positieve emotionele toestanden, en bevordert sociale relaties. Om deze redenen is het belangrijk om te werken aan alle aspecten die ons contact als onplezierig of gevaarlijk doen ervaren.