Waarom heb je het gevoel dat je 's ochtends niet uit bed kunt komen?

Er zijn dagen dat je lakens een ton lijken te wegen, zo zwaar zelfs dat het onmogelijk is om de energie te vinden om uit bed te komen. Waarom gebeurt dit? Zou er een onderliggend gezondheidsprobleem achter kunnen zitten of heb je misschien te maken met een psychisch probleem?

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 16 augustus, 2023

Elke ochtend, zodra je je ogen opent, bedenk je hoe geïnspireerd je je voelt om op te staan en de dag te beginnen. Maar wat als je geen inspiratie vindt? Wat als het helemaal weg is en je je helemaal apathisch voelt? In werkelijkheid hebben we allemaal wel eens momenten dat we niet de kracht en motivatie hebben om de dag te beginnen of om uit bed te komen en ons aan te kleden en de wereld in te gaan.

Als je je neerslachtig voelt, kun je merken dat het niet uit bed kunnen komen een terugkerende ervaring is. Je hoeft niet per se aan een depressie te lijden. Sterker nog, er zijn momenten dat je het om verschillende redenen moeilijk vindt om je pyjama uit te trekken en aan de slag te gaan. Misschien is het een stressvolle baan die je verlangen om de beschutting van je bed te verlaten uitschakelt.

Het is niet nodig om incidentele stress of opgehoopte vermoeidheid te pathologiseren. Je hebt het recht om bepaalde momenten mee te maken waarop alles zwaar op je drukt, je geen zin hebt om iets te doen en het gevoel hebt dat je het liefst een hele week in de veiligheid van je slaapkamer zou willen doorbrengen.

Het leven is tenslotte niet gemakkelijk en het is begrijpelijk dat je af en toe dit soort gewaarwordingen en percepties ervaart.

De sleutel is in alle gevallen om ze niet te laten aanslepen. Dat komt omdat negatieve valentie-emoties die niet onder controle worden gehouden, echt invaliderend kunnen worden. Als je echter begrijpt wat er met je aan de hand is, kun je de situatie beter het hoofd bieden.

Waarom heb je het gevoel dat je ‘s ochtends je bed niet uit kunt komen?

Het is één ding om je lui te voelen en gewoon je bed niet uit te willen. Het is iets heel anders om er niet uit te kunnen komen. Als je niet de kracht, de moed en het vermogen hebt om je bed te verlaten en je aan te kleden, dan is dat een veel gecompliceerdere realiteit.

Het is belangrijk om dit onderscheid te maken omdat er fysieke en mentale gezondheidsproblemen zijn die het iemand onmogelijk maken om de dag te beginnen. Misschien heb je je leven geleidelijk zien veranderen. Je hebt misschien

moeite om op tijd op je werk te komen. Misschien voel je je zelfs niet in staat om de verantwoordelijkheid te nemen voor de meest basale huishoudelijke en dagelijkse taken. Bovendien voel je je waarschijnlijk schuldig en ongemakkelijk omdat je niet aan je verplichtingen kunt voldoen.

Als je het gevoel hebt dat je met zo’n situatie te maken hebt, moet je actie ondernemen. Je moet het omgaan met het soort ongemak dat zo beperkend is voor je kwaliteit van leven niet tot morgen uitstellen. Laten we eens kijken wat er schuilgaat achter de ervaring dat je niet uit bed kunt komen.

Slaapstoornissen: meer dan alleen slecht slapen

Slapeloosheid, slaapapneu, rustelozebenensyndroom… Er zijn veel slaapstoornissen die invloed kunnen hebben op je moeite met opstaan. Extreme vermoeidheid, constant wakker worden of zelfs werken in ploegendienst en overdag moeten slapen kunnen ervoor zorgen dat je je zo voelt.

De schildklier en veranderingen in je gezondheid

Elke verandering in de schildklier heeft invloed op meerdere gebieden van je welzijn. Je denkt misschien dat een schildklieraandoening alleen gepaard gaat met gewichtsverlies of -toename, maar er zijn veel meer symptomen. Hypothyreoïdie, de aandoening waarbij de stofwisseling vertraagt,veroorzaakt bijvoorbeeld meestal overmatige slaperigheid.

In situaties van overmatige vermoeidheid en elke andere verandering in je gezondheid, moet je niet aarzelen om je arts te bezoeken. Uit een onderzoek (Engelse link) van de Mayo Clinic blijkt namelijk dat schildklieraandoeningen rechtstreeks verband houden met slaapstoornissen.

Dysanie, de reden waarom je ‘s ochtends niet uit bed kunt komen

Dysanie is een klinische realiteit. Het betekent niet uit bed kunnen komen. Het is niet zo dat de patiënt met tegenzin opstaat of dat hij slaperiger is dan normaal. Het is een echt fysiologisch onvermogen om uit bed te komen. Soms hebben patiënten, ook al zijn ze erin geslaagd om op te staan, zich aan te kleden en het huis te verlaten, de dringende behoefte om weer naar bed te gaan.

Deze aandoening is geen ziekte op zich, maar eerder een symptoom van een onderliggend gezondheidsprobleem. Dysanie komt meestal voor naast een depressieve stoornis of chronisch vermoeidheidssyndroom.

Geassocieerde psychische stoornissen: als je stemming je lamslaat

Wanneer er geen duidelijke diagnose is die het bestaan van een gezondheidsprobleem aantoont, kan er een andere reden zijn voor het niet uit bed kunnen komen. Het kan een psychologisch probleem zijn. In deze gevallen is het essentieel om een specialist te bezoeken.

Dit zijn de klinische realiteiten die verband houden met dysania.

• Depressie. Zoals we al eerder zeiden, is een veelvoorkomend symptoom van depressieve stoornissen de behoefte om meer tijd in bed door te brengen, alleen, met de gordijnen naar beneden.
• Angst. In de regel brengen mensen die te maken hebben met angst vaak slapeloze nachten door met het herkauwen van hun gedachten, ideeën, herinneringen, enz. Deze mentale belasting van negatieve en verontrustende emoties maakt het voor hen onmogelijk om ‘s nachts te rusten. Het gevolg is dat ze ‘s ochtends niet in staat zijn om op te staan.
• Bipolaire stoornis. Het op en neer gaan van de manische naar de depressieve fase kan betekenen dat het heel gewoon is om op bepaalde tijden niet uit bed te kunnen komen.
• Seizoensgebonden affectieve stoornissen zijn een andere bekende oorzaak die in verband wordt gebracht met het onvermogen om de dag te beginnen. De komst van de winter en de verandering in zonlicht is inderdaad een ingewikkelde tijd voor talloze mensen.
• Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) wordt in verband gebracht met slaapstoornissen.

In bovenstaande gevallen is het altijd aan te raden om artsen en psychologen te raadplegen.

Wat te doen als je niet uit bed kunt komen

Als je depressief bent, heb je geen zin om in bed te blijven liggen omdat je doelen en doelstellingen mist. Je wilt daar blijven omdat alles waar je je aan vastklampte uit elkaar valt. Maar als je geest op de grond ligt, is het laatste wat je nodig hebt een snelle oplossing. Daarom benadrukken we in dit artikel de noodzaak om altijd gespecialiseerde hulp te vragen.

Dit is zonder twijfel de eerste stap die je moet zetten. Eerst moet je begrijpen wat er met je aan de hand is en je laten helpen door deskundigen. Daarna kun je de volgende sleutels in de praktijk brengen:

Laat natuurlijk licht je kamer binnen

Lichttherapie is echt een positief middel om je stemming te verbeteren. Je hoeft alleen maar het ochtendzonlicht door je raam binnen te laten om je hersenen te stimuleren en zo vredig wakker te worden.

Begin de dag met kleine stapjes

Als je de dag gehaast moet beginnen, sloopt dat zowel je humeur als je energie. Daarom is het de moeite waard om je wekker iets eerder te zetten, jezelf toe te staan om geleidelijk en langzaam uit bed te komen en jezelf voldoende tijd te geven. Zorg voor rituelen die voldoening geven: zet muziek op, maak een ontbijt klaar dat je lekker vindt, etc.

Zorg voor je routine

Als je werk en verplichtingen het toelaten, probeer dan dezelfde tijden vast te stellen voor opstaan en naar bed gaan. Op hetzelfde tijdstip eten en twee uur voor het slapengaan de technologie uitzetten zal ook helpen.

Plan elke dag een inspirerende ervaring

Spreek af met een vriend voor een kopje koffie, koop een boek, ga naar het platteland, ga dansen of schilderlessen nemen… We hebben allemaal onze eigen passies en speciale mensen met wie we graag tijd doorbrengen.

Een manier om je stemming te verbeteren is om jezelf gedragsmatig te activeren en moeite te doen om contact te maken met je omgeving en met die hobby’s die jou definiëren. Probeer het eens.

Tot slot is het heel gewoon om ‘s ochtends zin te hebben om niet op te staan. Soms komt dat gewoon door vermoeidheid of werkstress. Je kunt echter actie ondernemen om de intensiteit van deze gevoelens te verminderen.