Waar is de oude jij gebleven?

Waar is de oude jij gebleven? Deze vraag kan je laten nadenken over zowel je bestaan als je identiteit.

Een ongeluk, een breuk, of een verandering die je niet accepteert, kan je identiteit doen lijden. Plotseling heb je een herbezinning en herken je jezelf misschien niet eens meer van de persoon die je vroeger was. Misschien heb je niet meer dezelfde dromen of dezelfde referenties. Maar er is veel meer aan de hand. De vraag waar de oude jij is gebleven, is geen kwestie van leeftijd.

In feite heb je jezelf misschien al op heel jonge leeftijd herkend als een vreemdeling van je verleden. Toen je bijvoorbeeld in de puberteit kwam, was je overgang van kind naar puber misschien meer of minder traumatisch, afhankelijk van hoe je veranderingen accepteerde, je nieuwe rollen verinnerlijkte en bepaalde voorrechten uit je kindertijd opgaf.

Misschien ben je nooit helemaal bijgekomen van het feit dat je een kind bent geweest. Of misschien voelde je je pas in die fase je oude jij met al je hoop en dromen nog intact. Misschien ben je op weg naar volwassenheid je spontaniteit kwijtgeraakt.

De behoefte om jezelf de oude jij van binnen en van buiten te herkennen

We hebben allemaal referenties nodig. Ouders, broers en zussen, vrienden, klasgenoten, enz. Met hen kun je verder kijken dan je directe context en zien hoe het is in de wereld daarbuiten. Je kunt bijvoorbeeld kijken naar beroemdheden en beïnvloeders, biografieën lezen over historische figuren en analyseren wat je aantrekkelijk aan hen vindt.

Nieuwsgierigheid naar de sociale wereld verwijdert je niet van je innerlijke wereld, maar soms verstoort het die wel. Het is in de adolescentie, wanneer je je ‘sociale avatar’ construeert, dat je begrijpt wat je de wereld misschien te bieden hebt en wat zij jou te bieden heeft.

De adolescentie is een tijd waarin bepaalde stoornissen toenemen. Velen lijden er bijvoorbeeld onder omdat ze vinden dat hun lichaamsbeeld ver afstaat van het sociale ideaal.

Anderen zullen het gevoel hebben dat ze misschien niet zo mannelijk of vrouwelijk zijn als anderen verwachten of wensen. Velen zullen voor de moeilijke taak komen te staan om door henzelf te worden aanvaard als “anders” dan hun eigen familie.

Te midden van deze strijd om persoonlijke identiteit krijg je ook te maken met sociale aanvaarding binnen een sociale en referentiegroep. Afhankelijk van hoe je het doet, kom je tot een min of meer geconsolideerde voorstelling van ‘jezelf’.

Niettemin zal je motivatie om ‘jezelf’ te zijn, op de proef worden gesteld. In feite zul je voelen dat ze oplost of verdwijnt als je dingen doet waarmee je identiteit nog nooit te maken heeft gehad. Aan de andere kant zul je voelen dat je identiteit wordt bekrachtigd en versterkt als je dingen doet die zij als waarden erkent. Waarden die je zelf hebt opgebouwd. Niet de dingen die je vreemd zijn.

Identiteit: een reis naar jezelf die een leven lang duurt

Jezelf vinden klinkt misschien als een nogal egocentrisch doel. Maar het is eigenlijk een onbaatzuchtig proces dat aan de basis ligt van alles wat je in het leven doet. In feite, om je een waardevol persoon te voelen, moet je weten wat je waardevol vindt en wat je te bieden hebt.

Dit is een proces dat het afbreken en afwerpen van lagen inhoudt die je geen goed doen in je leven. Ook weerspiegelen ze niet wie je werkelijk bent. Het houdt ook een enorme opbouw in. Inderdaad, je moet erkennen wie je wilt zijn en hartstochtelijk beginnen met het vervullen van je unieke bestemming, wat die ook moge zijn.

Je moet je persoonlijke kracht erkennen en tegelijkertijd open en kwetsbaar zijn voor je ervaringen. Het is niet iets om bang voor te zijn of te vermijden, maar eerder iets om naar uit te kijken met het soort nieuwsgierigheid en mededogen dat je zou tonen tegenover een fascinerende nieuwe vriend.

Het verontrustende gevoel dat je jezelf niet herkent

Er is een echt verontrustend gevoel dat je op bepaalde momenten in je leven zou kunnen ervaren. Dat is wanneer je jezelf niet herkent. Dat komt ofwel omdat je zoveel veranderingen hebt aangebracht, ofwel omdat je er helemaal geen hebt aangebracht, ofwel omdat de veranderingen die je hebt aangebracht je in de verkeerde richting hebben geleid.

Deze momenten zijn uiterst delicaat, want je kunt last krijgen van episodes van depersonalisatie (Wetenschappelijke link) en je losmaken van je eigen werkelijkheid. Er zijn talrijke oorzaken die dit gevoel kunnen opwekken dat je een deel van je identiteit kwijt bent.

Het kunnen zintuiglijke, sociale of ecmnesische ervaringen zijn. Die bezorgen je ongemak en gevoelens van ontheemding met betrekking tot je gevoelsleven, je sociale leven of je werk.

Enkele voorbeelden

• Het zien van een foto genomen in het verleden. Een foto is een beeld van jezelf ‘van buitenaf’, de oude jij. Het geeft je details over wat je op een bepaald moment beleefde. Over waar je mee bezig was, hoe gelukkig je op dat moment was, enz. In feite kan het gevoel dat je je leven hebt losgemaakt van een bepaald beeld uit het verleden dat je welgevallig was, gevoelens van hopeloosheid en persoonlijk falen opwekken.
• Een stuk papier dat een samenvatting is van een bepaalde tijd in je leven. Een vliegticket, instructies voor een medische ingreep, of aantekeningen over wat je die week zou doen. Het is niet nodig een dagboek open te slaan om terug te gaan naar een moment in het verleden dat je herinnert aan wat je aan het doen was of waar je naartoe ging in je leven.
• Iemand ontmoeten die je al lang niet meer hebt gezien. Dit kan een van de meest lonende of pijnlijke ervaringen zijn die je kunt meemaken. Buiten de visuele filters en vertellers van sociale media, word je, wanneer je iemand ontmoet, voor een paar minuten blootgesteld aan een visueel en ervaringsgericht ‘onderzoek’ waar je misschien niet op voorbereid was.

Je identiteit verliezen

Dit zijn enkele van de situaties die je het gevoel kunnen geven dat je identiteit verloren is gegaan. Of dat deze is veranderd omdat je jezelf niet meer herkent als die persoon die ooit zulke grote verwachtingen had.

Het hebben van grote levensplannen kan zowel inspirerend als problematisch zijn voor je persoonlijke identiteit. Ze kunnen je helpen jezelf op te bouwen. Aan de andere kant kun je te veel projecteren van wat je denkt dat je bent. Daardoor negeer je de omstandigheden die cruciaal zijn om te begrijpen wat je doet en waarom je het doet.

Een hereniging of een verwijt

Jezelf afvragen waar de oude jij is gebleven, kan een van de eerste vragen zijn die je naar een hereniging met jezelf leiden. Naar het accepteren van wat er in je verleden is gebeurd. Het kan ook de eerste van een reeks verwijten aan jezelf zijn die nergens toe leidt.

Opdat je reis van identiteit creatief en niet repressief zou zijn, moet je jezelf uitrusten met de middelen om dat te doen. Een goede psycholoog zal je de nodige instrumenten aanreiken om sommige van je dagelijkse ervaringen te herwaarderen en ze opnieuw betekenis te geven. Zo niet, dan zul je een ideaal nastreven dat totaal vreemd is aan de realiteit waarin je leeft.