Verzet tegen de 'happycratie': ook eens een slechte dag
Positieve psychologie kwam in de jaren ’90 samen met het werk van psycholoog Martin Seligman. Hij definieerde het als ‘de wetenschappelijke studie van wat het leven de moeite waard maakt’. Sindsdien dwingen levenscoaches en zelfhulpboeken je in wezen om gelukkig te zijn. De term van deze ‘dictatuur’ van geluk wordt ‘happycratie’ genoemd.
Vandaag gaan we het hebben over de psychologische implicaties van het opdringen van geluk. Is het verkeerd om een slechte dag te hebben? Betekent een slecht humeur soms dat ik ziek ben? Als ik van streek ben omdat de dingen niet goed gaan, heb ik dan professionele hulp nodig om mijn leven te helpen beheren? Het antwoord is een volmondig “nee”!
Het pathologiseren van normale emoties leidt in feite juist tot een epidemie van ongeluk. Ironisch genoeg, als je het gevoel hebt dat je geluk niet overeenkomt met de conventionele definitie, zul je je nog ellendiger voelen.
Wat is happycratie?
Wat is geluk? Is de betekenis ervan universeel? Kan iemand je leren gelukkig te zijn of je de tools geven om gelukkig te zijn? De industrie van positieve psychologie zou “ja” zeggen. Als dat waar zou zijn, zouden de incidentie van depressieve stoornissen en het aantal gevallen van zelfmoord niet zo snel stijgen.
De boodschap van happycratie is dat als je niet tevreden bent, het jouw eigen schuld is. Het geeft de schuld aan je manier van denken en aan je coping-vaardigheden in verschillende situaties, evenals aan je onvermogen om met negatieve emoties om te gaan.
Je hebt vandaag de dag tenslotte een hele branche binnen handbereik om je te helpen gelukkig te zijn. Life coaches, zelfhulpboeken, stickers voor je badkamerspiegel om je eraan te herinneren te glimlachen terwijl je je tanden poetst… Geluk is een onderneming, in alle betekenissen van het woord.
Het lijkt erop dat deze verplichting terug te voeren is op de James-Lange-theorie van emotie (Engelse link). Deze theorie verklaarde ten onrechte dat gevoelens voortkomen uit gezichtsuitdrukkingen. Dat is als zoiets zeggen als “ik ben verdrietig omdat ik huil” in plaats van “ik huil omdat ik verdrietig ben.”
Dus, zelfs als de wereld naar de hel gaat, hoef ik alleen maar te lachen om mij weer gelukkig te voelen? Of als ik door een moeilijke periode in mijn leven ga, zal een bericht op een koffiebeker alles beter maken?
Het lijkt belachelijk, maar het aantal mensen die in deze berichten geloven, is verbluffend. Het probleem is dat de gevolgen van positief denken vaak erg negatief zijn. Het eerste gevolg is de volledige en absolute intolerantie voor ongemak, hoe minimaal ook.
Wat zijn de gevolgen van gedwongen geluk?
Zoals we zojuist al zeiden, zijn mensen tegenwoordig vrij intolerant voor ongemak, dat van henzelf en dat van andere mensen. We houden er niet van om verdrietig te zijn, omdat we ons daardoor zwak voelen.
Hoe vaak heb je niet gezegd (of iemand horen zeggen) tegen iemand die huilt: “huil maar niet!” En hoe vaak heb je niet gezegd: “ik wil niet huilen” terwijl je lichaam je als het ware smeekt om het wel te doen? Emoties zijn adaptief, ze dienen een doel. Huilen is soms dus heel noodzakelijk en gezond.
Als je probeert om emoties te onderdrukken, kun je je slechter voelen dan je in het begin al deed. Ze kunnen er zelfs voor zorgen dat je ernstige emotionele stoornissen krijgt. Hieronder noemen we enkele van de gevolgen:
Schuldgevoel
Schuldgevoelens en een wisselend niveau van druk. Druk omdat de happycratie je dwingt om in orde te zijn, op dit moment, omdat het leven geweldig is en als je gaat huilen, je het verspilt. En schuldgevoelens, niet alleen omdat je je op een bepaald moment slecht voelt, maar ook omdat je niet doet wat je moet doen om je beter te voelen.
Het is misschien nodig dat je een week verdrietig bent, maar dat is te veel voor de samenleving. Je emoties zijn niet normaal. In plaats daarvan overdrijf je en laat je je meeslepen.
Mensen denken misschien zelfs dat je het leuk vindt om je depressief te voelen. De happycratie maakt je een minder empathisch persoon, in staat om andere mensen de schuld te geven van hun ongeluk. Is er iets minder menselijk dan dat?
Dit kan op zijn beurt leiden tot:
Eenzaamheid en een gebrek aan sociale steun
Dit is een van die zeldzame momenten waarop de negatieve dingen waarvan je denkt die andere mensen over jou denken, echt waar kunnen zijn. Je hebt het gevoel dat de mensen om je heen je emotionele toestand niet zullen kunnen accepteren.
Misschien kunnen ze het echt niet tolereren, dus nemen ze afstand. Dit gebeurt omdat, net zoals je je eigen verdriet en ongemak niet kunt accepteren, je niet weet hoe je moet reageren op dat van anderen.
We zijn sociale wezens. De realiteit is dat een goed ondersteuningsnetwerk vaak de sleutel is om een moeilijke tijd door te komen of te herstellen van een slechte ervaring. Je voelt je geliefd, gevalideerd en geaccepteerd. Zonder dit worden de dingen ingewikkeld. Je problemen lijken groter en je bent meer gestrest en angstig.
Weerstand tegen de happycratie: respecteer je emoties en die van anderen
Persoonlijk ben ik meer een Grinch dan een kerstman. Voor mij is er niets echter, oprechter en verstandiger dan verdriet en woede te accepteren. Het is normaal om ook slechte dagen te hebben, hoe veerkrachtig je ook bent. Soms geeft het leven citroenen en heb je geen zin om limonade te maken. Moeilijke omstandigheden die je overweldigen zonder gemakkelijke uitweg.
Een slechte dag hebben en je rot voelen maakt je niet een slecht persoon. Het maakt je een echt persoon. Pas op voor mensen die altijd gelukkig zijn, want eeuwig welzijn bestaat niet. Misschien is hun copingstrategie vermijden (Engelse link), wat veel minder gezond en constructief is dan het ervaren en accepteren van negatieve emoties.
Een glimlach afdwingen als je in stukken bent gevallen, is een van de meest schadelijke dingen die je voor je humeur kunt doen.
Emoties, zowel positieve als negatieve, dienen verschillende doelen. Met andere woorden: ze zijn nodig. Door ze de hele tijd te verbergen, worden de zaken alleen maar erger.
Je emoties en de emoties van anderen respecteren, ze normaliseren en emotionele expressie aanmoedigen, maakt je niet alleen menselijker. Het stimuleert ook een gezonde en respectvolle overgang naar een positievere emotionele toestand. Eén zonder verplichtingen, opleggingen of een tijdlijn. Onthoud dat je zoveel meer bent dan één negatieve emotie.
