Tips om een gezond gevoel van eigenwaarde op te bouwen

Een gezond gevoel van eigenwaarde is essentieel voor de kwaliteit van leven, van fysiek tot emotioneel. In dit artikel vertellen we je hoe je je gevoel van eigenwaarde kunt verbeteren.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Isabel Ortega.

Laatste update: 09 mei, 2025

Het opbouwen van een gezond gevoel van eigenwaarde is essentieel voor een vol en bevredigend leven. Het helpt je om een positieve relatie met jezelf te ontwikkelen, om uitdagingen met veerkracht aan te gaan en om bevredigende gehechtheden te hebben.

Het is een proces dat de moeite waard is om te ondernemen, om je welzijn en kwaliteit van leven te verbeteren. Een gezond gevoel van eigenwaarde gaat over het leggen van een solide en evenwichtige basis van eigenwaarde en zelfacceptatie.

Het is een doorlopend proces dat begint in de kindertijd, wanneer de set van percepties, gedachten, evaluaties, emoties en gedragsneigingen wordt opgebouwd. Laten we er meer over leren.

Wat wordt beschouwd als een gezond gevoel van eigenwaarde?

Gezond gevoel van eigenwaarde betekent niet altijd in een staat van euforie verkeren of nooit geconfronteerd worden met twijfels of onzekerheden; het is normaal om emotionele ups en downs te hebben. Een gezond gevoel van eigenwaarde wordt gekenmerkt door een positieve en realistische inschatting van jezelf.

Er zijn verschillende aspecten die deze perceptie vormen; in principe is vertrouwen in jezelf en in je capaciteiten om uitdagingen aan te gaan van fundamenteel belang. Op dezelfde manier beïnvloedt het accepteren van je deugden en gebreken een goed gevoel van eigenwaarde. Daarnaast zijn zelfrespect, het stellen van gezonde grenzen en een gevoel van waardigheid van belang.

Prioriteit geven aan fysiek, mentaal en emotioneel welzijn bevordert ook het gevoel van eigenwaarde, wat tot uiting komt in iemands vermogen om met mislukkingen of kritiek om te gaan en er constructief mee om te gaan.

Doorzetten, terugveren en aanpassen in ongunstige situaties beïnvloedt op zijn beurt een gezond gevoel van eigenwaarde. Zoals benadrukt in een publicatie in Grenzen in de psychologie (Engelse link) een publicatie in Frontiers in Psychology, zijn veerkrachtige mensen minder vatbaar voor een laag gevoel van eigenwaarde.

Je kunt empathie voor jezelf niet verwaarlozen; wees aardig en medelevend voor jezelf.

Hoe bouw je een gezond gevoel van eigenwaarde op?

Een gezond gevoel van eigenwaarde hebben is een proces dat tijd en moeite kost, maar het is haalbaar. Hier zijn enkele tips waar je je voordeel mee kunt doen.

Erken je prestaties

Een van de essentiële tips voor het koesteren van een gezond gevoel van eigenwaarde is het leren herkennen en waarderen van je successen, hoe klein ook. Wees trots op je vaardigheden en talenten.

Doe aan zelfzorg

Neem de tijd om voor jezelf te zorgen. Dit betekent gezond eten, sporten, voldoende rusten en een goede persoonlijke hygiëne. Voor je lichaam en geest zorgen is de sleutel tot het opbouwen van zelfvertrouwen, zegt een artikel in het International Journal of Sport and Exercise Psychology (Engelse link).

Wees je bewust van je gedachten

Besteed aandacht aan je gedachten en vervang negatieve door positievere en realistischere gedachten. Vermijd overmatige zelfkritiek en concentreer je op je kwaliteiten en sterke punten.

Stel haalbare doelen

Het stellen van realistische en haalbare doelen leidt tot gevoelens van veiligheid en voldoening. Een strategie om ze te bereiken en te genieten van het proces is om ze op te splitsen in kleinere stappen, zodat je elke stap viert.

Omring jezelf met positieve mensen

Kies bedrijven die je steunen en je het gevoel geven dat je de moeite waard bent. Vermijd mensen die je voortdurend bekritiseren of je een slecht gevoel geven; omring jezelf in plaats daarvan met mensen die je inspireren en je helpen te groeien.

Leer jezelf te accepteren zoals je bent

Niemand is perfect en we hebben allemaal gebieden die voor verbetering vatbaar zijn. Begrijp je sterke punten, je gebreken, werk aan acceptatie en cultiveer compassie voor jezelf.

Zoek hulp als je die nodig hebt

Als je worstelt met emotionele problemen of als je gevoel van eigenwaarde je kwaliteit van leven beïnvloedt, overweeg dan om professionele hulp te zoeken. Psychologische therapie biedt hulpmiddelen om het gevoel van eigenwaarde te versterken.

Bestaat er een ongezond soort gevoel van eigenwaarde?

Een artikel in De Amerikaanse psych oloog (Engelse link) wordt benadrukt dat een hoog gevoel van eigenwaarde positieve voordelen heeft voor sociale relaties, succes en lichamelijke en geestelijke gezondheid. Maar er zijn ook vormen van ongezonde eigenwaarde die schadelijk zijn voor iemands welzijn en levenskwaliteit:

• Laag zelfbeeld. Wanneer iemand een negatief en gedevalueerd beeld van zichzelf heeft, zich incompetent, onwaardig of waardeloos voelt. Dit leidt tot gevoelens van minderwaardigheid, onzekerheid en moeilijkheden om zichzelf te accepteren en te waarderen.
• Opgeblazen zelfwaardering. Ze hebben een overdreven positieve mening over zichzelf. Het zijn arrogante, narcistische mensen die voortdurend waardering en bewondering van anderen zoeken. Dit gevoel van eigenwaarde kan kwetsbaar zijn en afhankelijk van externe goedkeuring, wat leidt tot moeilijkheden in het omgaan met kritiek of mislukking.
• Vergelijkende eigenwaarde. Is zichzelf voortdurend vergelijken met anderen en zichzelf waarderen in termen van hoe je jezelf ziet in relatie tot anderen. Er is altijd een gevoel van minderwaardigheid of superioriteit ten opzichte van anderen, wat leidt tot afgunst, wrok of een frequente zoektocht naar externe validatie.
• Geconditioneerde eigenwaarde. Deze is gebaseerd op prestaties zoals professioneel succes, fysieke verschijning of de goedkeuring van anderen. Deze mensen voelen zich alleen goed over zichzelf als ze aan bepaalde normen voldoen, wat kan leiden tot een gevoel van constante ontevredenheid of moeite om een stabiel en solide gevoel van eigenwaarde te behouden.

Verschil tussen het opbouwen van een gezond gevoel van eigenwaarde en het vergroten van het gevoel van eigenwaarde

De aanpak en het proces maken het verschil tussen het opbouwen van een gezond gevoel van eigenwaarde en het vergroten van het gevoel van eigenwaarde.

Bij het opbouwen van eigenwaarde werk je aan het ontwikkelen van een solide, evenwichtige basis vanaf nul of vanaf een dieptepunt. Het is een dieper proces waarbij beperkende overtuigingen worden aangepakt, je jezelf leert accepteren en waarderen en een positieve houding ten opzichte van jezelf cultiveert.

Het opbouwen van een gezond gevoel van eigenwaarde vereist innerlijk werk en veranderingen in het zelfbeeld en de eigenwaarde. Het versterken van het gevoel van eigenwaarde verwijst naar het verhogen of versterken van het bestaande gevoel van eigenwaarde. Dat kan worden beïnvloed door externe of interne factoren.

Het doel is om het zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde te verbeteren en te versterken. Het vergroten van het gevoel van eigenwaarde houdt in dat je je richt op het erkennen van prestaties, het bevorderen van veerkracht, het zoeken naar zelfverbetering en het versterken van je vaardigheden en talenten.

Zowel het opbouwen als het vergroten van het gevoel van eigenwaarde zijn relevante processen en kunnen elkaar aanvullen, afhankelijk van individuele behoeften of omstandigheden.

Hoe weet ik of ik een gezond gevoel van eigenwaarde opbouw?

Het opbouwen van een gezond gevoel van eigenwaarde is een subjectief proces, maar er zijn positieve signalen en veranderingen die je kunt waarnemen. Hieronder staan enkele manieren om je vooruitgang te beoordelen:

• Toegenomen tevredenheid en welzijn. Je voelt je gelukkiger met jezelf en ervaart innerlijke rust.
• Algemeen gevoel van waarde. Je begint je meer gewaardeerd en waardig te voelen in het algemeen, zonder te veel te vertrouwen op externe goedkeuring.
• Vertrouwen in jezelf. Je begint meer vertrouwen te krijgen in je vaardigheden en capaciteiten, voelt je zekerder bij het aangaan van uitdagingen. Ook geloof je in je eigen vermogen om obstakels te overwinnen.
• Acceptatie van je onvolkomenheden. Je krijgt meer compassie met jezelf, je erkent dat we allemaal mensen zijn die voortdurend groeien en leren.
• Minder zelfkritiek. Je vermindert negatieve zelfpraat. Je spreekt jezelf aan met vriendelijkheid en mededogen, erkent je prestaties en inspanningen. Dit in plaats van je alleen te richten op je mislukkingen.
• Veerkracht. Je leert constructief om te gaan met mislukkingen en fouten. Je raakt niet snel ontmoedigd en ziet jezelf als een persoon die in staat is om te leren en te groeien door uitdagingen heen.
• Gezonde grenzen. Je stelt gezonde grenzen in je relaties en in de manier waarop je met jezelf omgaat. Je bent je bewust van je behoeften. Daarbij zorg je ervoor dat je daaraan voldoet zonder jezelf te verwaarlozen of toe te staan dat anderen je respectloos behandelen.

Wanneer is het raadzaam om professionele hulp te zoeken om problemen met je gevoel van eigenwaarde aan te pakken?

Het is raadzaam om professionele hulp te zoeken als een laag gevoel van eigenwaarde een aanzienlijke invloed heeft op de kwaliteit van leven en het emotionele welzijn.

Je kunt dit merken als gevoelens van zelfhaat en onwaardigheid overheersen. Er kan ook een onvermogen zijn om grenzen te stellen en negatieve en zelfkritische gedachtepatronen aanhouden. Andere tekenen dat het tijd is om specialistische hulp te zoeken zijn problemen met het accepteren en waarderen van jezelf, problematische interpersoonlijke relaties en angst of depressie als gevolg van het bovenstaande.

Een psycholoog helpt bij het onderzoeken en aanpakken van onderliggende problemen met het gevoel van eigenwaarde. Daarnaast biedt hij of zij strategieën om een gezond gevoel van eigenwaarde te ontwikkelen, evenals het werken aan emotioneel beheer.

Als eerdere pogingen om je eigenwaarde te verbeteren niet effectief zijn of als de emotionele uitdagingen overweldigend worden, aarzel dan niet om naar een specialist te gaan.